KREW
OSOCZE [55% zawartości krwi] - płyn o żółtawym zabarwieniu.
Skład:
- woda (90-92%)
- białka (7% np. fibrynogen, albuminy, globuliny)
- inne związki chemiczne (jony sodu, magnezu, wapnia, żelaza, chloru, glukoza, mocznik, hormony, witaminy).
Funkcje: Przenosi CO2.
SKŁADNIKI MORFOTYCZNE [45%zwartości krwi]:
- erytrocyty (krwinki czerwone)
- leukocyty (krwinki białe)
- trombocyty (płytki krwi)
---------------------------------------------------
LEUKOCYTY (6-9 tys/mm3)
Mają organelle komórkowe. Występują w krwi i limfie. Kształt owalny, kulisty. Powstają w szpiku kostnym i układzie limfatycznym.
- GRANULOCYTY
Zawierają ziarnistości w cytoplazmie, posiadają płatowate jądro.
NEUTROFILE (obojętnochłonne) 60%
FUNKCJE: obrona przed infekcją.
BAZOFILE (zasadochłonne) 3%
FUNKCJE: wydzielają do krwi heparynę (wł. przeciwkrzepliwe)
EOZYNOFILE (kwasochłonne) 0,5 - 1% FUNKCJE: niszczenie obcych białek
- AGRANULOCYTY
Brak ziarnistości w cytoplazmie, kuliste lub nerkowate jądro.
LIMFOCYTY 25-35%
- LIMFOCYTY T (grasiczozależne)
Nabywają właściwości immunologicznych w grasicy, pobudzają limfocyty B do produkcji przeciwciał. (nawet kilka lat)
- LIMFOCYTY B (szpikozależne)
Nie dojrzewają w grasicy, produkcja przeciwciał. 4-10 dni
MONOCYTY 5-8%
Komórki żerne - MAKROFAGI, żyją od 3 do 5 dni
FUNKCJE: „strażnicy czystości biochemicznej”. Pożerają ogromne ilości bakterii i skrawków obumarłych tkanek.
ERYTROCYTY (5,4 mln/mm3 / 4,5) .
Liczba erytrocytów jest cechą gatunkową, podlega jednak dość dużym wahaniom.
Erytrocyty są okrągłe i dwuwklęsłe. Nie mają możliwości wykonywania aktywnego ruchu - przenoszone z prądem krwi.
Są bezjądrowe, poza cytoplazmą nie mają żadnych organelli. Mogą wydajnie transportować tlen i CO2. Żyją krótko od 100 do 200 dni. Powstają wyłącznie w czerwonym szpiku kostnym i zawierają hemoglobinę. Wyłapywane w śledzionie i wątrobie.
Funkcje: „pożerają” stare krwini i rozkładają zawartą w nich hemoglobinę.
TROMBOCYTY (200-400 tys/mm3)
Są oderwanymi, bezbarwnymi różnokształtnymi fragmentami cytoplazmy dużych komórek szpikowych. Żyje krótko od 8 do 10 dni po czym niszczone są przez śledzionę.
Funkcje: pełnią rolę „wyzwalaczy”, zapoczątkowujących złożony proces krzepnięcia krwi - udział w homeostazie (zachowanie ciągłości naczyń krwionośnych).
LIMFA (chłonka) - pośredniczy w dwustronnej wymianie substancji pomiędzy krwią i innymi tkankami. W skład wchodzi osocze (tylko więcej tłuszczu). Zdecydowaną większość stanowią limfocyty. Rola odpornościowa.
SUROWICA - osocze krwi pozbawione białka fibrynogenu oraz innych składników biorących udział w krzepnięciu krwi.
ODCZYN OB (Biernackiego) - pomiar szybkości opadania czerwonych krwinek w jednostce czasu. Wolne u człowieka zdrowego, szybkie w przypadku niektórych chorób.
ROPA - mętny, biało-żółty itd. Płyn powstający w następstwie zapalenia wywołanego przez bakterie ropotwórcze (gronkowce, paciorkowce). Składa się z płynu wysiękowego, leukocytów, bakterii i fragmentów martwej tkanki.
KARBOKSYHEMOGLOBINA (HbCO)- połączenie hemoglobiny z tlenkiem węgla (CO), niezdolna do przyłączenia tlenu i nie biorąca udziału w transporcie tlenu z płuc do tkanek.
HEMOGLOBINA - substancja białkowa połączona z atomem żelaza.
KRZEPNIĘCIE KRWI - zespół bardzo złożonych reakcji enzymatycznych. Bierze w nim udział ponad 30 różnych substancji. Do procesu tego niezbędne są jony wapnia i witamina K. Jego istota polega na przemianie rozpuszczonego w osoczu białka, fibrynogenu, w postać nierozpuszczalną - fibrynę (włóknik). Włóknik wytrąca się w postaci cienkich, splątanych ze sobą nici, które wyłapują krwinki w swoje „oczka”. W ten sposób tworzy się skrzep.
Grupy krwi
Zależnie od występowania bądź braku określonych substancji chemicznych na powierzchni czerwonych krwinek oraz w osoczu krwi wyróżniono 4 grupy krwi: A, B, AB i 0. Przynależność do danej jest dziedziczna. Wykazano jeszcze występowanie czynnika Rh. U 85% ludzi krew czynnik ten występuje (Rh+), u około 15% brak (Rh-).
---------------------------------------------------
Funkcje krwi:
- dostarczanie wszystkim komórkom tlen (rola oddechowa)
- zaopatruje wszystkie komórki w materiały budulcowe i energetyczne (rola odżywcza)
- odprowadza do narządów wydalniczych dwutlenek węgla oraz szkodliwe produkty przemiany materii (rola wydalnicza)
- udział w procesach odpornościowych (rola immunologiczna)
- utrzymuje stałą temperaturę ciała (rola termoregulacyjna)
- zdolność krzepnięcia - zapobiega utracie krwi
- rozprowadza substancje wytworzone w organiźmie.