EDUKACYJNA KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA

Jak ją rozumiemy?

Dlaczego komunikacja interpersonalna?

Ważny jest tu kontekst edukacyjny.

Edukacja- całość działalności człowieka oddziaływuje, które służą uzyskaniu maximum przez człowieka. My towarzyszymy mu w uzyskaniu celu (cel szczegół). Ważna jest um. Komunikowania się z drugim człowiekiem. Pedagogika powinna tu stawiać za niezbędny cel.

Komunik interperson jest ujęta w pojęciu psychologicznym.

Socjokulturowe konteksty komunikuja się.

Literatura: John Stewart „Mosty zamiast murów” PODSTAWA DO ZALICZENIA!

Sposób patrzenia na komunikację opiera się na specyficznym patrzeniu na osobę. Wg. J. Stewarta nie każdy akt komunikacji między dwoma osobami gat. Homo Sapiens nie są komunikacją interpersonalną. Filozoficzne ujęcie osoby!!!!!!!!!!

Martin Gubera- autor spojrzenia na osobę, jest ono fundamentem komunikacji.

Co jest charakterystyczne dla osoby ludzkiej wg. Gubera:

1.Człowiek jest niepowtarzalny (jest to istotna cecha, którą należy uwzględniać przy komunikacji), będąc różni jesteśmy też podobni do drugiej osoby a my możemy być albo bliżej krańca różnic albo krańca podobieństwa do danej osoby. Niepowtarzalność tą możemy uwzględnić.

2.Niemierzalność osoby ludzkiej nie da się zmierzyć, można pewne cechy wydobyć.

3.Adresowalność polega na istnieniu sprzężenia zwrotnego np. mówimy z kimś, a nie do kogoś. Sprzężenie zwrotne, zwrotność może zmodyfikować nasze komunikaty poprzez przewidywanie zachowań. Możemy przewidywać zachowanie na podstawie tej umiejętności. Istnieją pewne scenariusze będące podstawą tej komunikacji. Ważna jest tu um. Posługiwania się symbolem, to właśnie ta umiejętność może sprawić, że zajdzie sprężenie zwrotne. Przed symbolami są natomiast gesty. Należy dostrzegać różnice między komunikowaniem się z naszym pupilem np. psem a człowiekiem. Zwierzęta potrafią jedynie przesyłać sygnały za pomocą gestów. Aby zaszła komunik. Interpersonalna wg Stewarta musza istnieć interakcje osobowe w duchu filozoficznym M.Gubera.

Komunikacja interpersonalna musi być wzajemnym udostępnianiem siebie gdzie maksymalizujemy to co osobiste, otwieranie się na drugą osobę.

Maksymalizacja to optymalne otwieranie się na partnera w zależności od kar tekstu, sytuacji. Optymalnie tzn. najlepiej jak to jest możliwe w danej sytuacji. Nakłada to na nas odpowiedzialność za ocenę sytuacji (udostępnienie siebie).

Bez wzajemnego otwarcia, bezdostrzeganie drugiej osoby nie ma komunikacji interpersonalnej. W ogólnych teoriach ta komunikacja jest jednak, w teorii Stewarta jej nie ma.

Literatura: Griffin „Podstawy komunikacji” teoria interakcjonizmu symbolicznego.

• rozumienie symbolu wg Edmunda Licza

• abecadło komunikowania wg Jacobsona (fundamenty)

Obecnie dzielimy komunikację interpersonalną na werbalna i nie werbalna. Należy je obie łączyć, podkreślać w dzisiejszych czasach komunikację werbalną.

W naukach społecznych nie ma aksjomatu tzn. że coś jest ważne, ale nie najważniejsze, można mieć swoje zdanie tzn. że coś jest jednym z możliwych.

Zaleta książki Stewarta jest uwzględniające różne aspekty patrzenia na komunikacje np. aspekt zdrowotny.

Komunikacja interpersonalna nie musi być obecnie komunikacją twarzą w twarz, możemy się też zdalnie komunikować np. przez telefon, internet.

Istotne w komunikacji jest podłoże kulturowe, na ile dana osoba jest osoba np. miłą , otwartą, a na ile ona jest osobą nastawioną na komunikowanie się wg zasad komunikacji w grupie.

Nurt personalistyczny- filozoficzne ujęcie osoby jest u Stuarta. Autorem tego jest żydowski Martin Buber- spojrzenie filozofa na komunikację. Jest to fundament komunikacji.

Fundament myślenia- bez wzajemnego otwarcia się, bez dostrzegania w sobie osoby nie ma komunikacji interpersonalnej.

Cechy komunikowania:

1. niepowtarzalność- każdy człowiek jest egzemplarzem jedynym (swoje myślenie, zachowanie). Będąc różnym jesteśmy podobni. Jest to kontinium różnicy i podobieństwa wobec którego się umieszczamy. Niepowtarzalność człowieka należy uwzględnić w czasie komunikowania.

2. niemierzalność- w psychologii można mówić że psychikę człowieka można zmierzyć. Osoby jednak do końca zmierzyć się nie da. Można mówić o natężeniu pewnych cech. Człowiek jest do końca niepowtarzalny.

3. adresowalność- polega na istnieniu sprężania zwrotnego. Mówimy z kimś a nie do kogoś. Sprężenie zwrotne polega na tym, że komunikaty potrafią wyraźnie zmodyfikować treść naszej komunikacji także poprzez interpretację przewidywanych zachowań partnera.

Możemy przewidywać zachowania człowieka. Istnieją pewne scenariusze, które tworzą fundament komunikacji. Niezwykłą rolę odgrywa posługiwanie się symbolami. To właśnie ta umiejętność sprawia, ze może zaistnieć sprężenie zwrotne. Przed sygnałem jest gest. Ważny jest moment w rozumieniu komunikacji interpersonalnej- osobowej- trzeba dostrzegać różnice między komunikowaniem się z pupilem (kot) a człowiekiem. Zwierzęta przesyłają sygnały o charakterze gestów- reakcja na bodźce. Mogą istnieć reakcje osobowe- w duchu filozofii Martina Bubera.

Klasyczny model komunikowania się wg grupy Jacobsona:

Komunikacja musi być wzajemnym udostępnianiem siebie, otwieranie się na drugą osobę, w którą jest maksymalizowanie tego, co osobiste. Aby istniała komunikacja musi być nadawca, i ktoś kto go odbierze , odbiorca, sprzężenia zwrotne: role nadawcy i odbiorcy zmieniają się. ważne aby było sprężenie zwrotne pomiędzy odbiorcą a nadawcą.

Słynne 3 K:

K- komunikat- to co wysłane. Nie ma komunikacji bo nie ma wspólnoty kodu. Znaczenie słów, które używamy zależy od kontekstu.

K- kod niezwykłą rolę odgrywa w komunikacji werbalnej język naturalny. Dziś komunikacja jest w wielu wymiarach. Należy umieć dostosowywać kody językowe w stosunku do sytuacji.

K- kontekst- najwięcej błędów w komunikacie jest popełnianych na poziomie kontekstu.

Jest jeszcze jeden kanał:

K- kanał komunikacyjny (medium komunikacyjne) np. rozmowa, list, telefon.

Podstawowe funkcje komunikacji:

1.referencyjna ( poznawcza)- chodzi tu o treść do przekazania, gdy skupiamy się na treści, funkcja referencyjna jest dominująca.

2.emotywna, ekspresyjna- wyrażenie bezpośredniej postawy nadawcy wobec komunikatu (stosunek do komunikatu) emocje, które są zawarte. Występują tu obie funkcje.

3.konatywna- zawiera zorientowanie na odbiorcę. Komunikat jest tu pretekstem. Najważniejsze jest tu zaiteresowanie odbiorcę.

Jacobson dodał następujące 3:

4.fatyczna- podtrzymuje już nawiązany kontakt, skupia na odbiorcy.

5.metajęzykowa-(metamedialna)- polega na formalnym ustalaniu kodu w trakcie komunikowania, sprawdzenie komunikacji do podstaw bazowych, czy mamy podstawy żeby się rozumieć.

6.poetycka- jeśli interesuje nas forma komunikatu i na niej skupiamy swe działania.

ABECADŁO KOMUNIKOWANIA SIĘ

Roman Jacobson. Model komunikowania się językowego. Jest nieskomplikowany, prosty do odtworzenia. Ma być sprzężeniem zwrotnym- jednocześnie czasowo.

Nadawca ↔ odbiorca

Komunikat (treść)

Kod (wspólnota kodu)

Kontekst (sytuacja)

Kanał (media)

Należy uwzględnić kontekst- prawidłowo go odczytać w sytuacji interpersonalnej.

Kod

- język „naturalny”, bardzo dobry , ważny w komunikacji werbalnej.

- kultura

- globalna przestrzeń

Trzeba umieć kod językowy dostosować do sytuacji. Czasem nieznajomość kontekstu uniemożliwia komunikowanie się.

Komunikacja niewerbalna:

- gesty

- gestykulacja rąk

- mimika twarzy tzw. „Mowa ciała”

Odległość między rozmówcami świadczy o relacji tych ludzi- społeczna, publiczna, intymna.

Zróżnicowanie:- religijne, - regionalne.

Ludzie wykształceni mają się uważać i zachowywać jak „światli” i świadomi obywatele.

Ważne 3 magiczne słowa: Proszę, Dziękuję, Przepraszam.

Gwara: „Białostocka” „dla”; „tak o” „pajda chleba” „choinka dzieciom, parking pracownikom”

Medium komunikacyjne (rozmowa wprost, coś zarejestrowane na jakimś nośniku).

Funkcje komunikowania: podstawowe

1.poznawcza (referencyjna)- chodzi w niej o treść skupienia się na treści, będzie funkcją dominującą.

2.emotywna (ekspresywna)- ważne bespośrednie wyrażenie postawy „wobec komunikatu” (w postawie komunikatu)

3.konatywna (zawiera zorientowanie na „odbiorcę” )

plus 3 funkcje Jacobsona

4.fatyczna- odbiorca- przedłużenie nawiązanedo kontaktu

5.metajęzykowa „metamedialna”- formalne ustalenie kodu

6.poetycka- forma komunikatu- skupia nasze działanie.

Funkcja poetycka (koncentracja na komunikacie).

Jacobson wyróżnił kilka typów komunikacji. Odnosił się do komunikacji werbalnej.

1. Komunikaty nieintencjonalne- brak wyraźnie sprecyzowanej treści, wypowiedzi służą do przetrzymania kontaktu, np. pogawętka, proste wymiany na podtrzymanie rozmowy (wypowiedzi mieszczą się w obrębie f. Fatycznej).

2. Komunikaty intencjonalne- bardzo dobra istotna, konkretna treść: np. podziękowania, przeprosiny.

3. Komunikaty o charakterze egocentrycznym- skierowane do osoby generującej komunikat np. prawda, że pyszna zupka- pyta teściowa.

4. Komunikaty nakazujące- nakaz treści.

5. Komunikaty informujące- treść ważna forma przekazu treści.

6. Komunikaty performatywne- one zmieniają rzeczywistość, głęboko tkwią w kulturze np. ja... biorę ciebie... za żonę; Skazuję..... na 25 lat pozbawienia wolności.

Bariery i błędy w komunikacji

- Komunikacja międzykulturowa.

Etnocentryzm- moja grupa jako wzór.

Centryzm- najgorsza cecha wartościowania, za czym idzie selektywność porównań. Końcowy przejaw centryzmu- megalomania narodowa (niezwykłość narodu wyniosłość)

Arystoteles- zasada unikania (tchórzostwo- brawura- odwaga)

-Bariera w kulturze- polityczna poprawność komunikacji.

-Bariera w komunikacji- niepewność, zasadniczy element egzystencjalnego czynnika człowieka np. lęk egzystencjonalny.

-częstsze zakładanie podobieństw niż różnic należy je podkreślać, pamiętać o nich.

W komunikacji niezwykle istotne są błędy i bariery. Komunikacja może przebiegać na różnych płaszczyznach. Ogromną rolę odgrywają czynniki kulturowe. Ogromną barierą jest centryzm w wymiarze kulturowym- etnocentrycznym. Centryzm jest od dawna obecny w kulturze. Jerozolima ma 3 religie: żydów, muzułmanów, chrześcijan- jest centryzmem. Chiny to państwo środka. Najgorsze w centryzmie jest wartościowanie. Demokracja europejska jest najlepsza. Nie wolno kulturom narzucać wzorców, które my uważamy jako porządne. Ważna też jest selektywność porównań- to co jest bliżej nas jako wartości bliższe krańcowym przejawem centryzmu jest megalomania narodowa - nasza grupa jest najlepsza (najlepsze poczucie wł. Wartości). Jest ona czymś niewłaściwym, ale unikanie gr., identyfikacji jest też czymś niewłaściwym. Jest bariera w komunikacji, która jest czymś nowym. Tą barierą jest polityczna poprawność. Polega na omijaniu kwestii drażliwych, a niekiedy zastępników, które pomagają omijaniu. Ojczyzną politycznej poprawności jest USA. Nieco inną stroną jest niepewność kulturowa. Jest ona zasadniczym elementem egzystencjalnego niepokoju człowieka. Czynnik egzystencjonalny często pojawia się w podejściu socjologicznym np. teoria socjologiczna Antoniago Giolansa. Lęk tworzy fundament tożsamości, jest motorem jego budowania. Lęki redukują instytucje: rodzina, kościół, szkoła. Ważną barierą (u Howsteda) jest często zakładany w komunikowaniu podobieństwa niż różnice. Czasem różnice mogą być powodem kulturowego szoku. Strefa intymna zarezerwowana jest dla pewnych osób.

Najczęstsze ewidentne błędy dotyczące komunikacji w rodzinie:

- krytykowanie (zawsze zjawiska, rzeczy, sytuacji a nie osoby).

- Etykietowanie (przezywanie), używanie imienia przez nas nieakceptowanych.

- Stawianie diagnozy (wiemy lepiej z pozycji obserwatora niż osoba zaangażowana)

- Moralizowanie- uciążliwe i nieefektywne.

- Logiczne argumentowanie- bez uwzględnienia kontekstu emocjonalnego.

Trzy grupy barier, które występują w komunikacji:

1.związana z osądzeniem (ja wiem lepiej, będzie tak)

2.dawanie rozwiązań (jedna strona zawsze wszechwiedząca, musisz, należy)

3.unikanie problemów danej osoby, dystans, brak zaangażowania emocjonalnego w komunikacji.

Zaburzenia w komunikacji:

1.zaprzeczanie (niezgodny komunikat) w sferze werbalnej wypowiadamy coś innego, co czujemy, co przekazujemy swoim ciałem.

2.pomijanie (owijanie w bawełnę, luki w opowiadaniu) może być wypowiedź w formie pytania np. Ty jeszcze tutaj?, prośby w formie obojętnych komunikacji.

3.przemieszczanie (wyrażanie uczuć w sposób bezpieczny, przenoszenie uczuć na inne osoby)

Błędy komunikacji w rodzinie:

- czytanie w myślach,

- domysły,

- koalicje w rodzinie przeciw komuś,

- manipulacja, przymilanie, wzbudzanie litości,

- wzbudzanie litości,

- szantaż emocjonalny,

- przekupstwo zwłaszcza w selekcjach rodzice- dzieci.

Aspekty komunikacji w wymiarze kulturowym:

1. teoria Holla

2. rola kontekstu kulturowego w komunikowaniu poprzez interpretację autora działającego czyli twórcy tego komunikatu.

Eliad Holl był jednym z prekursorem patrzenia na komunikację, w którym kultura odgrywa rolę w procesie komunikowania się. jest autorem pierwotnego poziomu kulturowego. Wedle tej teorii każdy człowiek posiada swój własny niewerbalny program komunikacji. Ten program indywidualny został ukształtowany w procesie socjalizacji.

Antonina Kłoskowska nazywa go procesem kulturylizacji. To w komunikacji bardzo istotne jest znajomość reguł, zasad tej komunikacji. Zasady albo ich część nie są komunikowane wprost. Nie komunikowane wprost treści, zasady tworzą podstawy komunikacji niewerbalnej.

Obejmuje ona szereg dziedzin:

1.proksemika- jest tą dziedziną, która mówi o roli przestrzeni w komunikowaniu. W kulturze wyodrębnia się:

- intymna (o-35)

- osobista (do 1,2)

- społeczna, publiczna (powyżej 1,5)

2. kinezyka albo kinestyka- przestrzeń związana z ruchem ciała, mimiką, gestykulacją ( sposób trzymania rąk, nóg).

3. chronemika- sposoby używania, wykorzystania czasu w komunikacji.

4. haptyka- mówi o roli dotyku w komunikacji.

5. okulestyka- kontakt wzrokowy (uwarunkowany kulturowo), oczy są zwierciadłem duszy.

6. paralingwistyka- niewerbalna komunikacja głosowa- mówimy o roli cech głosu. Ważna jest wyrazistość dźwięku, tonacja, intonacja, modulacja. Wchodzą elementy charakterystyki głosowej-specyficzne elementy związane z płaczem, szlochem, dźwięki związane z wyrażonymi emocjami, dźwięki oddzielające: e, y. Pewne słowa, które nie mają znaczenia treściowego.

Wulgaryzmy są coraz częściej obecne w naszym języku. Dobrze pojmowane elity cechują się porządnym językiem. Komunikacja odbywa się w obrębie wspólnoty- partnerów, grupy etnicznej, narodowej.

Komunikacja wg Holla to proces, w którym ludzie przekazując znaczne treści budują wspólnotę. Jest to bardzo ważne w racji nazwy naszego przedmiotu. U podstaw tkwi przekazywanie czegoś, zdobywanie i tworzenie przez komunikację. Zdobywamy informację o nas, jaka jest nasza tożsamość, prze to tworzymy grupę. Definicja jest niezwykle ważna z punktu ujęcia pedagoga. Tworzenia wspólnoty ma charakter ciągły, trwa, i w miarę postępowania lepiej się poznajemy, używamy sygnałów, ludzie bardziej otwierają się na siebie. Proces powinien prowadzić do lepszego zrozumienia i budowy zaufania, które umożliwia otwarcie się na drugiego człowieka. Jak zauważa Holl, kiedy zostanie osiągnięty poziom zaufania to wówczas zrozumiemy, że rozumienie jest lepiej osiągalne.

Aby lepiej zrozumieć ludzi trzeba nauczyć się postrzegać świat ich oczyma.

Naszym zdaniem jest pogodzić się z myślą, że inni ludzie zostali wychowani w innej kulturze, (tj. zrezygnować z centryzmu, uwzględnić perspektywę innego). Czasami trzeba pokonywać wysiłki w zrozumieniu tekstów w miejscach, w których się nie spodziewamy.

Różnice synchroniczne- żyjemy w różnych miejscach w tym samym czasie.

Kwestia diachroni- komunikat wyguerowny wcześniej.

Diachronia i symchronia dotyczą czasu chronos (czas) postrzeganie, w którym wydarzenia następują po sobie.

Synchroniczny przekrój- przekrój w danym momencie czasowym.

W komunikacji słowa oznaczają symbole

1. czym jest?

2. jacy byli prekursorzy?

3. co każdy z nich wniósł?

Intercjonizm symboliczny jest to teoria socjologiczna, która się wywodzi się z amerykańskiego pragmatyzmu. Koncentruje:

1. Analiza procesów interakcji. Interakcje ( są to wzajemnie na siebie skierowane działania 2 lub więcej jednostek rozumiane jako wymiana symbolicznych znaczeń.

2. interakcja musi zachodzić między świadome interakcje, które potrafią definiować interakcje (partnerzy muszą definiować).

3. koncentruje się na efektach, na jego konsekwencjach, które dotyczą partnerów interakcji, grup, które reprezentują.

Cechy interakcjonizmu:

1. elektyzm polega na łączeniu przyrodniczego poznania humanistycznego rozumienia. Elektyzm - połączenie różnych stylów. Ma on charakter metodologiczny.

Prekursorzy interakcjonizmu:

1. Gorge Herbert był przedstawicielem behawioryzmu społecznego. Oponował przeciw mechanicznemu modelowi interakcji. Człowiek dokonuje świadomej selekcji bodźców i ich interpretacji i na bazie doświadczeń wybiera jedną z możliwych reakcji. Możliwość wyboru jest czymś kluczowym. Jeżeli relacje mechaniczne na bodziec nazywamy gestem, a świadomość wyborów reakcji oparty o interpretacje tego bodźca będzie symbolem znaczącym. Ważne jest jak dochodzi od gestu do symbolu znaczącego. Przejście od gestu do symbolu znaczącego było przejściem od stosunków społecznych o podłożu biologicznym do stosunków społecznych o charakterze komunikacji interpersonalnej. Ma on wiele wymiarów:

1. kształtowanie się języka. Dzięki językowi, znaczenie jest nie tylko uświadamiane, ale także komunikowane.

2. powstanie myślenia abstrakcyjnego czyli oderwanie pojęcia od rzeczy.

3. powstanie jaźni. Podmiot staje się przedmiotem dla samego siebie. Autorefleksja jest tutaj rdzeniem. Mamy zdolność reagowania na własne bodźce. Możemy prowadzić monolog wewnętrzny.

4.tworzenie instytucji społecznej, które stanowią względnie stałe ramy komunikowania. Instytucje społeczne tworzą ramy komunikowania np. szkoła, kościół.

W komunikacji podstawową kwestią jest , żeby symbol oznaczał to samo dla partnerów interakcji. Chodzi o to żeby symbol wywoływał w osobowości partnerów interakcji to samo.

Autor: znaczący inny. Dzięki znaczącym innym kształtuje się nasza tożsamość, osiągamy samą świadomość.

Tożsamość społeczna pojawia się w sytuacjach kiedy mamy odmienność.

2. Cooley - nie patrzy się na człowieka jednostronnie, ale holistycznie, nie patrzy przez pryzmat psychologiczny, socjologiczny ( tylko w grupie) lecz przez obie perspektywy. Ważna jest definicja komunikowania. Cooley nazwał komunikację - mechanizm, przez który rozwijają i powstają różne stosunki. Mechanizm stanowi ogół symboli ludzkiego umysłu wraz ze środkami ich przekazywania w przestrzeni i przechowywania w czasie. Rozwój człowieka dokonuje się przez komunikowanie z innymi jednostkami.

Komunikacja pośrednia- wszystkie media. Jest twórcą jaźni odzwierciedlonej- jest to ta część naszej tożsamości, która powstaje z sygnałów, pochodzących od innych, a dodatkowo naszej osoby.

3. Hehert Blumer- był uczniem Meada, sformułował 3 założenia interakcjonizmu symbolicznego:

1.istoty ludzkie działają wobec rzeczy na podstawie znaczeń, które te rzeczy dla nich mają. Człowiek żyje zanurzony w świecie znaczeń. Towarzyszą mu znaczenia. To jak patrzymy zależy jak to jest dla nas ważne. Oznacza sposób w jaki postrzegamy przedmiot, sposób w jaki mówmy i nim i działamy. Znaczenia mogą być różne dla różnych ludzi. Ludzi żyjący obok siebie żyją praktycznie w różnych światach. Stąd ten słynny postulat. Należy przyjąć perspektywę aktora działającego- kogoś kto generuje komunikat. Trzeba wcielić się w jego skórę, spojrzeć na świat jego oczami.

2. znaczenia obiektu rodzą się w procesie interakcji , po prostu uczymy się znaczeń.

3. znaczenia obiektu nigdy nie są ustalone do końca, jednoznacznie.

Interakcja symboliczna wg Blumora zachodzi wówczas, gdy reakcja organizmu nie jest bezpośrednia, ale występuje po uprzedniej interpretacji gestu lub czynności i to co jest związane przypisane im określonego znaczenia.

Na interakcję symboliczną składają się:

1. interpretacja- stwierdzenie znaczenia czynności lub słów.

2. definicja- przekazanie drugiej osobie wskazówek jak zamierza się samemu działać i jak chce się, żeby ona postąpiła.

Działania połączone. Mamy do czynienia wówczas, gdy w życiu społecznym wyodrębniają się pewne stałe formy interakcji. Jeżeli pojawią się, to można je nazwać działaniem połączonym. Działania połączone są oparte na wspólnych definicjach sytuacji. Definicja- komunikujemy partnerowi jak ma postępować, oczekiwania są wspólne, my wiemy jak mamy postępować. Działanie połączone pozwalają lepiej rozumieć, ale żeby komunikacja była skuteczna. Potrzebna jest wola- musi chcieć zachowywać się zgodnie z definicją.

Edmund Leach- jest autorem komunikowania kulturowego, w której ważną rolę odgrywa symbol.

Leach wyodrębnił 3 aspekty ludzkiego zachowania:

1. naturalny

2. techniczny

3. ekspresyjny

Każde zachowanie można analizować z wykorzystaniem tych 3 aspektów. Czasem niektóre z tych aspektów dominuje. Czynności naturalne są to talie czynności związane z funkcjonowaniem ludzkiego organizmu. Czynności techniczne np. oddychanie- czynności służące zmianie stanu fizycznego świadczeń zewnętrznych np. zetniemy drzewo, wykopiemy rów. Czynności ekspresyjne są to czynności, które mówią coś o stanie świata, albo zmieniają jego zmiany za pomocą środków metafzycznych np. myślenie, mówienie. Poza działaniem werbalnym czynności zawierają komunikację niewerbalną, czynniki kulturowe np. ubieranie się w smoking. Czynności ekspresyjne są to czynności, w których dominują aspekty określone. Ludzka komunikacja osiągalna jest głównie poprzez czynności ekspresyjne.

Wg teorii Leacha komunikacja ludzka osiągana jest dzięki czynnościom naturalnym. Te czynności funkcjonują w postaci sygnałów, znaków i symboli. Może to być komunikacja bezpośrednia lub pośrednia. Może być komunikacja pośrednia albo odroczona- wysyłamy list, albo jak pisarz pisze książki. Większość naszego czasu spędzamy na interpretowaniu przeszłych działań różnych ludzi.

Są dwa elementy: a. Rzeczywistość, b. Związane z naszym umysłem.

1. sygnał- reakcja A wyzwala B

2. oznaka- A wskazuje na B, wskazanie jest elementem wyboru człowieka.

3. znak

4. symbol

Oznaki dzielimy:

- oznaki naturalne- są budowane na naturalnych skojarzeniach

- signum- mamy do czynienia z konwencją kulturową, skojarzenie budowane na konwencji kulturowej.

Relacje między A i B jest budowana w oparciu o arbitralny ludzki wybór. Signum dzieli się na znak i symboli. Rozumienie między znakiem a symbolem (oba są signum). Wszystko zawarte jest w kontekstach. Jeżeli kontekst jest jednorodny to signum jest znakiem, jeżeli kontekst jest niejednorodny to signum jest symbolem.

Kontekst jednorodny- reakcje metonimii- znak jest związany z reakcją o charakterze metonimicznym. Metafora- kiedy kontekst 2 elementów jest różny. Metonimia- np.. korona jest znakiem władzy królewskiej. Symbol- jeżeli 2 elementy różnych kontekstów np. wąż, grzech, szata- wąż jest symbolem grzechu. Wąż nie grzeszy ale jest symbolem.

---