Mechanizmy regulacyjne w układzie krążenia

Ośrodek krążenia

• Odpowiada za przyśpieszenie , zwolnienie rytmu serca

• Znajdują się w tworze siatkowatym rdzenia przedłużonego i podwzgórzu

• Regulują aktywność włókien dosercowych współczulnych, nerwu błędnego

Ośrodek naczynioruchowy

• W tworze siatkowatym rdzenia przdłużonego

• Dwie części:1.presyjna

2.depresyjna

Część presyjna

• Poprzez neurony w zwojach współczulnych utrzymują stałe napięcie w naczyniach krwionośnych /włókna naczyniozwężające typu C/

• Impulsacja w tych włóknach zależy od:

1. impulsacji efferentnej z wyższych ośrodków CUN /kora, układ limbiczny,FR śródmózgowia- emocje,wzrost temp./

2. impulsacji afferentnej z chemoreceptorów/kłębuszki szyjne, aortalne/

• Część presyjna cd

• Reaguje na zmiany prężności:

1.O₂

2.CO₂

we krwi tętniczej

Część depresyjna

• Hamuje strefę presyjną - ↓ zmniejszenie impulsacji we włóknach naczyniozwężających

↓

rozszerzenie naczyń

↓

spadek oporu obwodowego

Część depresyjna cd

• Pobudzenie - odbywa się poprzez ↑ impulsacji z barroreceptorów zatoki szyjnej, łuku aorty

• Działa na układ krążenia przez strefę preryjną - działanie pośrednie

Odruchowa regulacja krążenia

• Ośrodek krążenia reguluje przepływ krwi i ciśnienie tętnicze na drodze istniejących odruchów

1.Odruchy z mechanoreceptorów:

• Odruch zatokowy Heringa

• Odruch aortalny Cyona -Ludwiga

• Odruch Bezolda- Jarischa

• Odruch z mechanoreceptorów obszaru sercowo-płucnego

• Odruch Aschnera

• Oddruch Goltza

• Odruch zatokowy Heringa -receptor - w zatoce szyjnej - droga dośrodkowa - nIX

• Odruch aortalny Cyona -Ludwiga - receptor - łuk aorty - droga dośrodkowa - nX

• Bodziec = odkształcenie mechaniczne naczyń pod wpływem ↑ RR

Dwie składowe odruchów:

1.Składowa sercowa -

↑ impulsacji n X

↓

Zwolnienie akcji serca, ujemne działanie tropowe w sercu

2.Składowa naczyniowa odruchów:

↓

Pobudzenie części depresyjnej ośrodka krążenia

↓

Zahamowanie części presyjnej

↓

Rozszerzenie naczyń, spadek oporu naczyniowego, zwiększenie przepływu

Odruch Bezolda-Jarischa

• Z lewej komory

• Po farmakologicznym działaniu /np.nikotyny, serotoniny, alkoloidów/ - zwiększona pobudliwość mechanoreceptorów

• Efekt końcowy - identyczny jak w odruchu zatokowym

Odruch z mechanoreceptorów obszaru płucno-sercowego

• Bodziec- rozciągnięcie ścian naczyń krwionośnych poprzez zwiększoną objętość krwi w sercu i naczyniach klatki piersiowej

• Odpowiedź - identyczna jak w innych mechanoreceptorach

Odruch Bainbridgea

• Pobudzenie receptorów typu B w prawym przedsionku

• Pobudzane przez nagły zwiększony napływ krwi- zwiększony powrót żylny

• Efekt końcowy- wzrost impulsacji współczulnej- przyśpieszenie akcji serca/składowa sercowa/

• Zwężenie naczyń krwionośnych/składowa naczyniowa/

Odruch Aschnera

• Ucisk na gałki oczne - pobudzenie jądra nerwu błędnego - zwolnienie akcji serca

• Tylko część sercowa odruchu

Odruch Goltza

• Ucisk na splot słoneczny

• Zwolnienie- zahamowanie akcji serca

• Pobudzenie nX

• Bez komponenty naczyniowej

Regulacja autonomiczna ciśnienia tętniczego

• Układ współczulny

1.zwężenie ,rozszerzenie naczyń

2.serce- ↑ akcji serca, działanie tropowe +

• Układ przywspółczulny:nX

↓ Akcji serca/ węzeł zatokowy, węzeł przedsionkowo-komorowy, hamowanie kurczliwości przedsionków

Regulacja objętości krwi

• Regulacja objętości krwi

+

• Regulacja ciśnienia tętniczego

⇓

Utrzymanie odpowiedniego przepływu w narządach

Regulacja objętości

• 1.Nerwowa

• 2.Regulacja hormonalna

Regulacja nerwowa- barroreceptory

• Barroreceptory tętnicze - wysokociśnieniowe

• Wykrywają wzrost ciśnienia tętniczego/aktywne 50- 160 mmHg

• Położone w zatokach szyjnych, w łuku aorty

• Pobudzane rozciągnięciem ściany naczynia

• Informacja czuciowa przekazywana do OUN /nX, nIX/

Barroreceptory cd

• Zatoka szyjna- najbardziej rozciągliwa część w układzie tętniczym- reakcja mechanoreceptorów na rozciąganie

• Przenoszenie impulsacji do CUN - podwzgórze- zahamowanie wydzielania ADH → wzrost utraty H2O → zmniejszenie pragnienia

Barroreceptory cd

• Nie wykrywają zmian przestrzeni pozanaczyniowej

• Zmiana pozycji ciała pozioma -→ pionowa

↓

Przemieszczenie krwi z klatki piersiowej do kończyn dolnych

↓

Odbierane jako zmniejszenie objętości krwi krążącej

Mechanoreceptory

• Tzw. niskociśnieniowe

• Reagują na rozciąganie

• W przedsionkach, przy ujściach żylnych

Regulacja hormonalna

• 1.↑ ADH - pobudzane ↑ osmolarności krwi docierającej do podwzgórza - ↑ absorbcji wody w nerkach - ↑ objętości śródnaczyniowej

• 2.Układ renina -angiotensyna- aldosteron

↓ RR- ↑ uwalniania reniny -

• angiotensyny/ obkurczenie naczyń

• aldostronu- ↑ resorbcji Na, H2O

Przedsionkowy peptyd natiuretyczny

• Uwalniany z niektórych komórek przedsionków

• Po rozciągnięciu zwiększoną objętością krwi

• Działanie:

1.Natiuretyczne- ↑filtracji w nerkach, ↑wydzielania jonów Na,H2O,↓ objętości krwi, RR

ANP cd

• 2.Rozszerzenie naczyń krwionośnych ↓

hamowanie działania innych substancji naczyniozwężających

WSTRZĄS

TO STAN NIEDOSTATECZNEGO ZAOPATRZENIA TKANEK W TLEN

Rodzaje wstrząsu

• Naczyniowy (nadmierne rozszerzenie naczyń powoduje ↓ RR i przepływu narządowego)

• Hipowolemiczny (spadek objętości wewnątrznaczyniowej)

• Kardiogenny (spadek objętości minutowej)

Wstrząs naczyniowy

• Omdlenie naczynioruchowe (odruchowe rozszerzenie naczyń w odpowiedzi na ból, strach, stres, upał)

• Wstrząs anafilaktyczny (gwałtowna reakcja antygen-przeciwciało)

• Rozwinięty wstrząs septyczny (II faza)

Wstrząs oligowolemiczny

• Wstrząs krwotoczny

• Wstrząs z odwodnienia

- z przewodu pokarmowego

(biegunka, wymioty)

- przez nerki (cukrzyca, diuretyki)

- przez skórę (wysiłek, upał, oparzenie)

Wstrząs kardiogenny

• Uszkodzenie mięśnia sercowego

• (zawał, miopatie, mechaniczne)

• Arytmie (brady- lub tachykardia)

Wstrząs w przebiegu upośledzenia wypełniania rozkurczowego

• Zatorowość płucna

• Odma prżna

• Tamponada serca

Mechanizmy kompensacyjne

• Przyspieszenie akcji serca

• Centralizacja krążenia

- spadek przepływu przez skórę (bladość, zimne poty), trzewia, nerki, mięśnie szkieletowe

- w celu utrzymania przepływu wieńcowego, mózgowego

63

---