Prawo handlowe- część prawa gosp., która jest za razem prawem prywatnym czyli cywilnym
Działalność gospodarcza- zarobkowa działalność wytwórcza , budowlana, handlowa, usługowa, geologiczna i górnicza a także działalność zawodowa wykonywana w sposób ciągły i zorganizowany. Do działalności gospodarczej nie zalicza się rolnictwa, hodowli, leśnictwa, ogrodnictwa, rybołówstwa śródlądowego, agroturystyki i warzywnictwa.
Przedsiębiorca- os. Fizyczna, os. Prawna, jednostka organizacyjna która ma ustawowo przyznaną zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą (nie może nim być pełnomocnik)
Osoby prawne odpowiadają za zobowiązania swoim majątkiem, ale członkowie nie odpowiadają swoim majątkiem.
Niepełne osoby prawne odpowiadają za zobowiązania swoim majątkiem a także członkowie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Spółka cywilna nie posiada zdolności prawnej więc nie może być przedsiębiorcą, ale może prowadzić działalność gospodarczą.
Podział przedsiębiorców ze względu na:
Liczbę zatrudnionych
Mikro (< 10)
Mały (<50)
Średni (<250)
Duży
Obrót
<2mln €
<10mln €
<50mln €
Aktywa netto
<2mln €
<10mln €
<43mln €
Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym reguluje
- rejestr przedsiębiorców
- rejestr nie przedsiębiorców
- rejestr dłużników niewypłacalnych
Rejestr przedsiębiorców
- sp. Osobowe (handlowe) EZIG (Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych)
- sp kapitałowe (SA zoo) SE (Spółka Europejska)
- przedsiębiorstwa państwowe
- spółdzielnie, spółdzielnia europejska
- instytuty naukowo- badawcze
- przedsiębiorcy zagraniczni drobnej wytwórczości (nie posiadają osobowości prawnej)
- TUWy i TRW
- oddziały przedsiębiorców zagranicznych (nie mają zdolności prawnej)
- główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń (mają zdolność prawną, nie maja osobowości prawnej)
- inne osoby prawna, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą np. fundacje i stowarzyszenia
- instytucje gospodarki budżetowej
Indywidualny przedsiębiorca (osoba fizyczna) podlega wpisowi do centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej (ceidg)
Przedsiębiorstwo- zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności zespół składników obejmuje
- nazwę przedsiębiorstwa
- własność ruchomości, nieruchomości, prawa rzeczowe na nich, prawa wynikające z najmu, dzierżawy
- wierzytelności
- papiery wartościowe (prawa z nich)
- środki pieniężne
- prawa administracyjne (koncesje, licencje, zezwolenia)
- patenty i inne prawa własności przemysłowej
- majątkowe prawa autorskie i prawa pokrewne
- tajemnice przedsiębiorstwa
- księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności
Firma- oznaczenie przedsiębiorstwa; przedsiębiorstwo działa pod firmą; można do firmy włączyć pseudonim, przy osobie prawnej firma jest jej nazwa. Zasady: wyłączności (firma powinna odróżniać się od innych firm z tej samej branży), jawność, niezbywalność (firma nie może być zbyta bez przedsiębiorstwa)
Przedsiębiorca indywidualny- podlega ewidencji (ceidg), może funkcjonować w postaci spółki cywilnej, może mieć status rzemieślnika, może mieć małżonka, który nie może wpływać na rozwój działalności gospodarczej z wyjątkami np. czynności związane z nieruchomościami (zakup, sprzedaż, dzierżawa) wymagają zgody współmałżonka, jeżeli kontrahent wymaga zgody współmałżonka
Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą współmałżonka, to odpowiadają przed wierzycielem swoim majątkiem. Jeżeli współmałżonek nie wyraził zgody to małżonek- dłużnik, odpowiada majątkiem osobistym, wynagrodzeniem, dochodami z działalności gospodarczej, a także przedmiotami majątkowymi w przedsiębiorstwie, jeśli zobowiązanie jest powiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Nie odpowiada majątkiem wspólnym.
SPÓŁKI |
ŹRÓDŁO PRAWA |
ZDOLNOŚĆ PRAWNA |
OSOBOWOŚĆ PRAWNA |
SUBSTRAT DZIAŁALNOŚCI |
Sp. Cywilna |
Kodeks cywilny |
Brak |
Brak |
osobowa |
Sp. Jawna |
Kodeks spółek handlowych |
Tak |
Tak |
Osobowa |
Sp. Partnerska |
Kodeks spółek handlowych |
Tak |
Tak |
Osobowa |
Sp. Komandytowa |
Kodeks spółek handlowych |
Tak |
Tak |
Osobowa |
Sp. Komandytowo- akcyjna |
Kodeks spółek handlowych |
Tak |
Tak |
Osobowa |
Sp. Z o.o. |
Kodeks spółek handlowych |
Tak |
Tak |
Kapitałowa |
Sp. akcyjna |
Kodeks spółek handlowych |
Tak |
tak |
kapitałowa |
Komplementariusz- zarządza spółką osoby fizyczne, prawne
Komandytariusz- nie prowadzi spółki ale wnosi kapitał niepełne osoby prawne
Sp. Cywilna- cel gospodarczy niekoniecznie zarobkowy, może być umowa ustna, ewidencja wspólników, rejestracja przedsiębiorstwa
Transformacje spółek
ŁĄCZENIE
Sp. Kapitałowa1 + Sp. Kapitałowa2 = nowa Sp. Kapitałowa (FUZJA)
SP.K1 + SP.K2 = SP.K2 (INKORPORACJA, PRZEJĘCIE)
Sp. Osobowa +SK=SK (INKORPORACJA)
SO1+ SO2= SK (FUZJA)
PODZIAŁ
SK= SK nowa 1 + SK nowa 2 (PODZIAŁ PRZEZ UTWORZENIE NOWYCH SPÓŁEK)
SK= SK przejmująca 1+ SK przejmująca 2 (PODZIAŁ PRZEZ PRZEJĘCIE)
SK= SKn + SKp (podział mieszany)
PRZEKSZTAŁCENIE
SK-SK
SK-SO
SO-SK
SO-SO
S.C.-SK
S.C.-SO (z wyjątkiem jawnej)
Łączenie- zasada sukcesji uniwersalnej (ogół praw i obowiązków przechodzi na spółki powstałe w wyniku połączenia)
Podział- zasada sukcesji podziału (prawa i obowiązki przechodzą na obie spółki zgodnie z prawem podziału)
Przekształcenie- zasada kontynuacji (ciągłość bytu i zachowanie tożsamości podmiotowej; zmienia się tylko forma organizacyjno- prawna)
Odpowiedzialność przechodzi na spółki powstałe w wyniku transformacji. Mogą wystąpić nadużycia np. SO-SK, SO+SK=SK. Dlatego po transformacji przez 3 lata spółka odpowiada swoim majątkiem wraz z wspólnikami z poprzedniej spółki którzy odpowiadają swoim własnym majątkiem.
SK - SKn1 (zyski) + SKn2 (straty)
Przez 3 lata obie spółki odpowiadają za zobowiązania SKn2, ale SKn1 tylko do wysokości majątku który otrzymała w wyniku podziału.
Etapy transformacji:
Faza przygotowawcza (sporządzenie planu transformacji- rodzaj, liczba i wartość udziałów lub akcji , sprawozdanie finansowe, wycena majątku, ocena biegłego rewidenta)
Faza decyzyjna (obowiązki informacyjne, uchwala o transformacji)
Faza rejestracji (sąd wydaje postanowienie)
Przekształcenie jednoosobowego przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę kapitałową (sp. Z o.o., SA). Przez 3 lata odpowiada za zobowiązania razem ze spółką.
Spółdzielnia- mogą założyć osoby fizyczne (min. 10), osoby prawne lub ułomne osoby prawne (min. 3). Umową założycielską jest statut spółdzielni. Staje się osobą prawną po rejestracji. Celem jest działalność gospodarcza oraz działalność społeczno- kulturalna. Majątek spółdzielni- jego właścicielem jest spółdzielnia. Składa się z funduszu udziałowego, funduszu zasobowego (pochodzi z wpisowego + min 5% nadwyżki bilansowej). Udziały członkowskie są niezbywalne.
Organy spółdzielni:
Zarząd- ma klauzulę kompetencyjną, 1 członek lub 1,2 pełnomocników
Walne zgromadzenie- każdy spółdzielca ma 1 glos
Rada nadzorcza- kontroluje i nadzoruje zarząd
Spółdzielnia odpowiada za zobowiązania swoim majątkiem, ale członkowie nie odpowiadają swoim majątkiem.
Przedsiębiorstwa państwowe- zasada „3S” (samodzielność, samofinansowanie, samorządność). Tworzone są przez akt założycielski, uchwalany jest statut, wpis do KRS- uzyskuje osobowość prawną. Właścicielem majątku jest państwo (pod względem ekonomicznym). Przedsiębiorstwem zarządza dyrektor, ale ma ograniczone możliwości. Może być wprowadzony zarząd managerski (min 3 lata, za zgodą rady pracowniczej). Przedsiębiorstwo odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania.
Oddziały przedsiębiorców zagranicznych- mogą działać w zakresie przedsiębiorstwa macierzystego. Oddział jest wpisywany do KRS jako przedsiębiorca ale nie ma zdolności prawnej (więc NIE JEST przedsiębiorcą). Właścicielem majątku jest przedsiębiorca macierzysty. Podobnie jest z odpowiedzialnością.
Stowarzyszenia i fundacje- mają prowadzić działalność każdą tylko nie gospodarczą. Działalność gospodarcza może być prowadzona dla finansowania działalności podstawowej.
RÓŻNICE:
Stowarzyszenie działa w oparciu o substrat osobowy
Fundacja opiera się na masie majątkowej
Stowarzyszenie może założyć min 15 osób fizycznych, uchwalają statut, wniosek o wpis do KRS- uzyskanie osoby prawnej; organy: Walne Zebranie Członków (delegatów), organ kontrolny, zarząd- kieruje i reprezentuje; odpowiedzialność ponosi stowarzyszenie
Fundacja powstaje przez akt fundacyjny (oświadczenie w formie aktu notarialnego, testamentowo)- określenie celu i majątku; fundator ustala statut fundacji; fundatorem może być każdy; zarząd prowadzi i reprezentuje fundację; fundacja odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania
Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych- działa w formie spółki jawnej. Minimum 500 pracowników. Spółka transgraniczna
Spółka Europejska- sp. Transgraniczna , zawsze SA tworzone przez fuzję, inkorporację lub przez dowolne 2 przedmioty ( tworzą spółkę córkę, podporządkowaną) min 120 tys € kapitału. Może przenieść siedzibę. Zarząd może być monistyczny lub dualistyczny (zarząd + rada nadzorcza)
Likwidacja i upadłość
Likwidacja- regulowana jest w różnych aktach prawnych. Postepowanie likwidacyjne jest postepowaniem wewnętrznym. Prowadzone jest przez likwidatora. W firmie powinna znaleźć się informacje „w likwidacji”. Powody likwidacji mogą być różne.
Upadłość- regulowana przez prawo upadłościowe i naprawcze. Jest postępowaniem sądowym. Powodem postepowania upadłościowego jest zagrożenie niewypłacalności.
Upadłość układowa
Nadzorca sądowy (zarząd funkcjonuje)
Zarządca
Upadłość likwidacyjna- syndyk
Rada wierzycieli- reprezentuje wierzycieli jeżeli jest ich dużo
Czynności handlowe
Zawieranie umów handlowych
Tryb ofertowy
Oferta - Oświadczenie woli, które zawiera istotne postanowienia przyszłej umowy. Jest złożona, gdy druga strona mogła się z nią zapoznać.
Skutki złożenia oferty - stan związania, który trwa tak długo jak został oznaczony w ofercie. Jeżeli oferta jest złożona w czasie kontaktu między obecnymi to powinna być przyjęta niezwłocznie. Jeżeli nie to bez nieuzasadnionego opóźnienia.
Sposoby przyjęcia oferty:
Wyraźne (w formie w jakiej została złożona)
Z zastrzeżeniami (powoduje powstanie nowej oferty z wyjątkiem oferty między przedsiębiorcami)
Milczący (jeżeli ofertę otrzymał przedsiębiorca i pozostaje w stałych stosunkach umownych z oferentem)
Przez wykonywanie (jeżeli jest zwyczajowo przyjęte w stosunkach, po złożeniu oferty następuje umowa bez wyraźnego zaakceptowania)
Chwila zawarcia oferty - gdy oferent mógł się zapoznać z przyjęciem oferty.
Ochrona konsumenta w umowach adhezyjnych (przystąpienia).
Obowiązują, jeżeli zostały doręczone lub łatwo dostępne - dotyczy stosunków handlowych.
Jeżeli stroną jest konsument to musi zostać doręczona (nie dotyczy drobnych umów życia codziennego).
Jeżeli umowy będą zawierały postanowienia abuzywne (niezgodne z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszające interes konsumenta) to nie będą obowiązywać, jeżeli nie zostaną indywidualnie ustalone z konsumentem. Konsument może odstąpić od umowy w ciągu 10 dni, jeżeli została ona zawarta na odległość.
Nie można nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty przed dostarczeniem towaru.
Tryb negocjacyjny
Nie ma oferty, ale zaproszenia do negocjacji (rokowań). Umowa jest zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich punktów będących przedmiotem negocjacji.
Przetarg i aukcja
Warunkiem jest ogłoszenie miejsca, czasu, przedmiotu i warunków przetargu lub aukcji.
Odpowiedzialność sprzedawcy:
Zwłoka w wydaniu towaru (odpowiedzialność ogólna kontraktowa); kupujący może domagać się odszkodowania
Wydanie rzeczy z wadami lub w stanie niezupełnym (rękojmia za wady - odpowiedzialność absolutna, niezależna od winy); rzecz oznaczona co do gatunku - dostarczenie rzeczy wolnych od wad, naprawienie szkody, odstąpienie od umowy, obniżenie ceny; rzecz oznaczona co do tożsamości - żądanie usunięcia wad (gdy sprzedawca jest wytwórcą), odstąpienie od umowy, żądanie obniżenia ceny
Rękojmie można ograniczyć lub wyłączyć w umowie, można wyłączyć jeżeli kupujący wiedział o istnieniu wad, klient powinien sprawdzić stan i jakość rzeczy, powinien zawiadomić sprzedawcę o wadach (przedsiębiorca niezwłocznie) <- wyłączenie rękojmi. Rękojmi można dochodzić w ciągu 1 roku od wydania. Nie dotyczy jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wady.
Gwarancja - musi być udzielona w umowie przez sprzedawcę, przysługuje tylko za wady fizyczne, uprawnia do usunięcia wad lub wymiany rzeczy na nową (decyduje gwarant), odpowiada wystawca karty gwarancyjnej, umowne terminy gwarancji, nie ma aktów staranności.
Zawieszenie gwarancji - realizowana jest drobna naprawa
Przerwa okresu gwarancji - wymiana lub istotna naprawa. Termin gwarancji biegnie od początku.
Charakterystyka umowy sprzedaży:
- umowa przenosząca własność
- umowa konsensualna
- umowa wzajemna i odpłatna
- umowa nieprofesjonalna z reguły
Modyfikacje sprzedaży:
- sprzedaż na raty ( rzeczy ruchome, stosunki konsumenckie - sprzedawca konsument i osoba fizyczna)
- sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności (do momentu uiszczenia ceny) powinno być na piśmie, jeżeli ma być skuteczne wobec wierzyciela kupującego, z datą pewną
- sprzedaż z prawem pierwokupu (wynika z ustawy lub umowy)
1 tydzień na skorzystanie z prawa pierwokupu, 1 miesiąc dla nieruchomości
- sprzedaż przetargowa
Jeżeli przetarg był nierzetelny można domagać się unieważnienia.
Sprzedaż konsumencka:
- sprzedawca powinien potwierdzić na piśmie istotne postanowienia umowy, jeżeli wartość przekracza 2000zł, sprzedaż na raty, wg próbki lub zamówienia