Czas pracy osoby niepełnosprawnej
Kwestie związane z czasem pracy osoby niepełnosprawnej reguluje art 15 ustawy z 27 sierpnia 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnopsrawnych.
Generalna zasada dotycząca wymiaru czasu pracy dla osoby niepełnosprawnej wówi, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Wynosi więc dokładnie tyle samo ile normy czasu pracy określone w kodeksie pracy, które są obowiązujące dla większości pracowników w Polsce.
Jednakże od tej generalnej normy, istnieją poważne wyjątki, które powodują, że w praktyce czas pracy większości osób niepełnosprawnych jest krótszy niż wskazany powyżej. Wymiar czasu pracy zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika. W związku z tym czas pracy osób niepełnosprawnych wygląda następująco:
1. Czas pracy osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
2. Czas pracy osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
3. Czas pracy osób z lekkim stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
Są to normy czasu pracy na tzw "cały etat”. Jeżeli osoba niepełnosprawna pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, wtedy te normy czasu pracy ulegają proporcjonalnemu obniżeniu. Należy tutaj wyjaśnić, że obniżona norma czasu pracy dla osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (czyli 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo), nie powoduje, że obniżony jest także wymiar czasu pracy takiej osoby. W jej przypadku praca w tym wymiarze godzin jest pracą na "pełen etat". I każdy obniżony wymiar czasu pracy liczymy od 7 i 35 godzn (czyli tzw. całego etatu)
W konsekwencji wymiar czasu pracy osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, pracującej na "pół etatu" wynosi 3,5 godz na dobę i 17,5 godz. tygodniowo. Natomiast dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności czas pracy na "pół etatu" będzie wynosił 4 godz. na dobę i 20 godz. tygodniowo.
Inną ważną kwestią związana a czasem pracy, jest to osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Zasada ta dotyczy także osób niepełnosprawnych z lekkim stopniem niepełnosprawności.
Ustawa w art. 16 określa, że w szczególnych sytuacjach, czas pracy osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności może wynosić 8 godz. na dobę oraz 40 godz. tygodniowo, oraz że osoby niepełnosprawne mogą pracować w porze nocne lub w godzinach nadliczbowych. Będzie to możliwe w dwóch przypadkach:
a) pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu (jeżeli więc pracodawca zatrudnia np. osobę ze znacznym stopniem niepełnopsrawności na stanowisku stróża, może zgodnie z prawem określić jego wymiar czasu pracy na 8 godz. na dobę i 40 godz. tygodniowo, oraz zatrudniać go w porze nocnej)
b) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.
Warto zwrócić uwagę że przepis mówi o wniosku zatrudnionego niepełnosprawnego pracownika, czyli pracodawca nie może zmusić pracownika do pracy w podwyższonym wymiarze czasu pracy lub do pracy w nocy. To jest wyłącznie wola osoby niepełnosprawnej. Jeżeli lekarz medycyny pracy wyrazi zgodę na pracę w podwyższonym wymiarze (czyli 8 i 40), wtedy pracownik może wystąpić do pracodawcy o podwyższenie wymiaru czasu pracy