ZWIĄZEK BUDOWY Z PEŁNIONĄ FUNKCJĄ NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH TKANEK ZWIERZĘCYCH
Grupą komórek cechujących się podobną budową i pełniących tę samą funkcję nazywamy tkanką. Wyróżnia się cztery podstawowe typy tkanek: -nabłonkowa - łączna - mięśniowa -nerwowa Tkanka nabłonkowa ( nabłonek). Okrywa ciało i narządy oraz wyściela jamy ciała, tworzy zewnętrzną warstwę skóry oraz stanowi wyściółkę różnych narządów. Mogą one pełnić również funkcję wydzielniczą jeśli jej komórki wchodzą w skład gruczołów. Ich wspólną cechą jest zwarty układ komórek, utrzymywany między innymi dzięki tzw. błonie podstawowej, oraz różnego rodzaju połączeniom między komórkowym. Nabłonek płaski jednowarstwowy-wyściela naczynia krwionośne, w pęcherzykach płucnych, w nerce, współtworzy torebki ciałek nerwowych. Nabłonek sześcienny jednowarstwowy- występuje w komórkach nerkowych, w końcowych odcinkach gruczołów. Nabłonek walcowaty jednowarstwowy-występuje w przewodzie pokarmowym od żołądka do odbytnicy i w jajowodach. Nabłonek wielorzędowy jednowarstwowy-występuje w drogach oddechowych, jama nosowa, tchawica, oskrzela oprucz płuc. Nabłonek płaski wielowarstwowy-występuje w jamie ustnej, w pochwie i na przedniej powierzchni rogówki oka. Tkanka łączna zbudowana jest z: -Istoty międzykomórkowej (bezpostaciowa, organiczna substancja podstawowa) oraz z komórek w niej zamieszczonych. W istocie podstawowej zamieszczone są białka o nazwie kolagen. Cechą włókien kolagenowych jest bardzo duża odporność na rozrywanie. Włókna sprężyste zbudowane są z białka elastyny. Funkcją elastyny jest znaczne rozciąganie Włókna retikulinowe tworzą delikatne włókienka .Stanowią rusztowanie w nieelastycznych narządach np. w zrębie węzłów chłonnych. Tkanka łączna właściwa i tkanka łączna wiotka. Zawiera dość liczne włókna retikulinowe. Otacza naczynia krwionośne, węzły i mięśnie oraz przytwierdz skórę do muskulatury. Tkanka łączna zbita zawiera liczne włókna kolagenowe, jeżeli są ułożone regularnie to tkanka buduje ścięgna i torebki stawowe. Nieregularne ułożenie występuje w skórze właściwej. Tkanka łączna tłuszczowa stanowi metaboliczną rezerwę ustroju. Podskórna warstwa tkanki tłuszczowej pełni rolę termoizolacyjną. Tkanka łączna siateczkowa występują w niej liczne włókna retikulinowe. Jest dobrze unaczyniona, jej komórki katalizują się ze sobą za pomocą wypustek. Tworzy zrąb węzłów chłonnych i szpiku kostnego. Tkanka łączna zarodkowa występuje tylko w okresie zarodkowym, galaretowata substancja, podstawowa pozbawiona jest włókien. W późniejszym okresie powstają z niej wszystkie tkanki łączne. Tkanki łączne oporowe i tkanka łączna chrzęstna (chrząstka). Komórki tej tkanki wytwarzają zbitą i sprężystą substancje zwaną istotą podstawową, którą dodatkowo wzmacniają zawarte w niej włókna białkowe. Elementy zbudowane z tkanki chrzęstnej można łatwo wczuć w przegrodzie nosowej, małżowinie usznej i krtani. Tworzą one także powierzchnie stawowe kości, dzięki czemu ruch w stawach jest łatwiejszy. Krew jest specyficznym rodzajem tkanki łącznej. Jest to płyn ustrojowy składający się z osocza-istota międzykomórkowa 55% oraz z krwinek 55%. Osocze substancja międzykomórkowa składająca się w 90% z wody i około 10% stanowią związki organiczne i nieorganiczne. Dominuje białko osocza i reguluje ono fizyczne właściwości krwi. Inne białko stanowi przeciwciała; następnie bierze udział w krzepnięciu krwi jak również transportuje tłuszcze i cholesterol. W osoczu mogą występować hormony, witaminy, enzymy i sole mineralne. Krwinki czerwone są to dojrzałe krwinki czerwone, bezjądrzaste u ssaków. Eurocyty powstają w szpiku kostnym i w ich skład wchodzi czerwony barwnik- hemoglobina transportuje tlen i częściowo dwutlenek węgla. Białe ciałka krwi są to durze komórki zawierające jądro, niektóre z nich mają zdolność samodzielnego pełzowatego ruchu i właściwości żerne w stosunku do obcych organizmów. Ze względu na obecność ziarnistości w cytoplazmie leukocyty dzielimy na: agranulocyty igranulocyty stanowią 60% wszystkich ciałek i mogą być obojętnochłonne, zasadochłonne i kwasochłonne. Płytki krwi są najmniejszymi elementami morfologicznymi krwi pozbawionymi jąder powstają w szpiku kostnym. Tkanka mięśniowa zbudowana jest z komórek których cechą charakterystyczną jest zdolność do kurczenia się, dzięki czemu zachodzą w organizmie zjawiska ruchowe oraz ruch organizmu. Mięśnie ze względu na cechy czynnościowe możemy podzielić na, tkankę mięśniową szkieletową i sercową gładką. Mięsień szkieletowy i sercowy to mięsień poprzecznie prążkowany. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa tworzy mięśnie przytwierdzone do kości czyli muskulaturę ciała. Skurcz tych mięśni jest zależny od naszej woli. Komórki są długie, cylindryczne zawierają wiele jąder. Tkanka mięśniowa gładka tworzy mięśnie występujące w ścianach naczyń krwionośnych przewodu pokarmowego i innych narządów wewnętrznych. Ruchy tych mięśni są niezależne od naszej woli. Ich ruch wywołuje tak zwany ruch perystaltyczny(przełyk, jelito cienkie) powoduje przesuwanie się pokarmu. Komórki mięśni gładkich są wydłużone, mają tylko jedno jądro. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana sercowa występuje tylko w sercu, ruch tego mięśnia nie jest zależny od naszej woli. Tkankę tą tworzą wydłużone, cylindryczne, rozgałęzione komórki z jądrami. Tkanka nerwowa zbudowana jest z komórek wyspecjalizowanych w przewodzeniu impulsów elektrochemicznych. Komórka tej tkanki nosi nazwę neuron, zbudowany jest on z ciałka komórki dendrytów są to liczne wypustki nerwowe przejmujące impulsy, neuryty albo aksony pojedyncze włókna przekazujące impulsy. Ze względu na funkcje komórki nerwowe dzielimy na: neurony czuciowe przewodzące impulsy od narządów zmysłów do ośrodków nerwowych -neurony ruchowe one przewodzą impulsy z mózgu i rdzenia kręgowego do mięśni lub gruczołów -neurony skojarzeniowe (pośredniczące) pośredniczą w przewodzeniu impulsów między neuronami