PARADYGMAT STERNBERGA
- Sternberg podawał badanym zestaw cyfr np. 4185 i pytał ich czy jakaś cyfra kontrolna była w tym zestawie. Pozytywną cyfrą kontrolną jest 8, a negatywną cyfrą kontrolną jest np. 6. Sternberg był zainteresowany prędkością, z jaką badani dokonują oceny w zalezności od wielkości zestawu utrzymywanego w pamięci.
- Prosta liniowa najlepiej odpowiada funkcji liniowej wiążącej czas decyzji z wielkością zestawu. W miare jak zestaw staję się większy, badanym potrzeba coraz więcej czasu na dokonanie oceny, zarówno do pozytywnych jak i negatywnych cyfr kontrolnych. Okazało się, że każda cyfra kontrolna dodaje ok. 38 ms do czasu dokonywania oceny.
- Teoria wyjaśniająca to zjawisko zaproponowana przez Sternberga: badani dokonują przeszukiwania seryjnego listy cyfr, którą utrzymują w pamięci. Im więcej cyfr na liście, tym dłuższy czas potrzebny do przeszukiwania. 38 ms oznacza czas rozpatrywania jednego elementy z listy.
Jednak nawet w przypadku pozytywnej cyfry kontrolnej badani przeszukują całą listę przed udzieleniem odpowiedzi. Przeglądanie przebiega bardzo szybko, i sprawdzanie, czy już należy je zakończyć (gdyż cyfra została znaleziona), zabrałoby więcej czasu niż dojście do końca. Badani nie są świadomi dokonywania tego rodzaju przeglądu, gdyż zachodzi on zbyt szybko.
W psychologii efekt Stroopa/efekt Jaenscha jest demonstracją czasu reakcji na zadanie. Przykładem jest określanie koloru tekstu. Gdykolor tekstu i tekst nie są zgodne (np. słowo „zielony” wydrukowane niebieską czcionką, lub „czerwony” wydrukowane na zielono) człowiek poproszony o określenie koloru tekstu zrobi to wolniej i z większym prawdopodobieństwem błędu, niż gdyby tekst i jego kolor były zgodne (np. słowo „żółty” wydrukowane żółtą czcionką).
Efekt ten został odkryty przez amerykańskiego psychologa Johna Ridleya Stroopa w 1935[1]. Publikacja Stroopa jest jedną z najczęściej cytowanych prac z dziedziny psychologii doświadczalnej.