Andrzej Jur

Szymon Woroszkiewicz

Leśnictwo IV Rok Stacjonarne

Temat referatu: Kierunki rozwoju nauki zarządzania - rys historyczny.

Grupa ćwiczeniowa : VII

Szkoła behavioralna w zarządzaniu.

Rozwineła sie głownie w latach 1930-1960, i pochodzi od słowa bahaviour - zachowanie. Powstała jako reakcja na niedostaki orientacji klasycznej, generalnie definiuje sie tutaj jako system którego członkowie pozostająw przyjaznych stosunkach.

Duży wpływ na kierunek neoklasyczny miał Hugo Munsterberg, wg. którego psychologia mogła przysłużyć się w dużej mierze menedżerom w dziedzinie doboru i motywowania pracowników. H.Munsterberg miał również swoich zwolenników, jednym z pierwszych była Mary Parker Follet (działała jeszcze w okresie kierunku klasycznego). Kolejnym etapem rozwoju szkoły było przeprowadzenie przez zespół Eltona Mayo, tzw. „eksperymentu w Hawthorne” podczasu którego badano zachowanie się pracowników i motywy ich postępowania. Elton Mayo doszedł do wniosku, że bardziej motywujące dla pracowników jest uczestnictwo i uzyskane rezultaty w pracy niż korzyści materialne. Teoria Mayo zapoczątkowała kierunek badań „human relations”, gdzie bardzo ważnym jest uwzględnienie st.międzyludzkich. A.Maslow opracował hierarchie potrzeb ludzkich, przy czym był przekonany, że pracownik musi zaspokoić najniższe potrzeby, aby zrealizować potrzeby wyższego rzędu (piramida potrzeb). D.McGregor również miał swoją teorie, przedstawił on teorię X i Y.

- teoria X zakładała że ludzie nie lubią pracować, więc menedżerowie muszą nimi kierować, kontrolować ich i grozic karami

-wg.teori Y „praca jest naturalnączęscia ludzkiego życia a pracownicy są zdolni do nowatorskiego podejścia do rozwiązywania problemów” (sam uważał, że teoria Y jest najlepszym rozwiązaniem dla menedżerów.

Wg. psychologa społecznego Chrisa Argyrisa, pracownicy są zainteresowani tylko korzyściami materialnymi i nie wykazują inicjatywy, ponieważ przedsiębiorstwo nie stwarza im możliwości zaspokajania wyższych potrzeb. Nazwał to zjawiskiem „człowieka racjonalnego” i zaproponował on model organizacji, w której dąży się do rozwijania energi psychicznej, którą wg. niego posiada każdy pracownik.

Głównym osiągnieciem koncepcji behavioralnej były ważne wnioski badawcze w dziedzinie motywacji, dynamiki grupowej i innych procesów interpersonalnych. Generalnie podważyło pogląd, że pracownik to tylko narzędzie (a cenny zasób ). Ograniczenem była złożoność indywidualnego zachowania, co utrudnia jego trafne przewidywanie.

KONCEPCJA ILOŚCIOWA

To najnowsza z trzech głównych szkół myślenia o zarządzaniu (rozwineło sie w pełni dopiero w czasie II wojny światowej).

Koncentruje się na podejmowaniu decyzji, efektywności ekonomicznej, modelach matematycznych oraz wykorzystaniu komputerów. To podejscie ma generalnie dwie gałęzie

-ilościową teorie zarządzania

-operacyjną teorie zarządzania

Ilościowa teoria zarządzania koncentruje się zwłaszcza na opracowywaniu modeli matematycznych, który to model jest uproszczonym przedstawieniem systemu, procesu lub reakcji.

W początkowych latach swego rozwoju ilościowa teoria zarządzania skupiała się na modelach, równaniach i podobnych formach odzwierciedlania rzeczywistości. W ciągu ostatnich lat, wraz z rozpowszechnieniem się komputerów osobistych, tecniki te stały się znacznie bardziej zaawansowane i wyrafinowane, pozwalające na tworzenie symulacji dzięki którym możliwe było uniknięcia kosztów podczas prawdziwych prób. Drugą gałęzią jest zarządzanie operacyjne, które jest nieco mniej zmatematyzowane i mniej skomplokowane statystycznie , i może być zastosowane bezpośrednio do sytuacji kierowniczych. Użyteczność spojrzenia ilościowego polega przede wszystkim na dostarczeniu metod pozwalających na zrozumienie ogólnych procesów organizacyjnych - wszelkiego rodzaju narzędzia i techniki pozwalające na to.

Ograniczeniem jest głównie to, że nie da się przewidzieć złożonych ludzkich zachowań w organizacjach . Matematyczne wyrafinowanie może być osiągnięte kosztem innych potrzebnych umiejetności. Takie modele mogą wymagać również nierealistycznych lub bez zasadnych założeń.

SPOJRZENIE KLASYCZNE

Spojrzenie klasyczne na zarządzanie wykształciło się w pierwszych latach roku 1900. Idee te stanowią pierwsze dobrze rozwinięte ramy teoretyczne zarządzania. Ich pojawienie się było zarówno naturalnym przedłużeniem wspominanych przed chwilą pionierskich prac, jak i wynikiem ewolucji wielkich przedsiębiorstw i praktyki zarządzania. Klasyczne spojrzenie na zarządzanie obejmuje dwa różne podejścia: „naukowe zarządzanie” Taylora i „zarządzanie administracyjne” Fayola (klasyczną teorię organizacji).

• podejście klasyczne
Składa się z dwóch wyodrębnionych gałęzi: naukowego zarządzania i zarządzania administracyjnego (klasycznej teorii organizacji).
• naukowe zarządzanie
Podejście do zarządzania zajmujące się poprawą wyników osiąganych przez poszczególnych robotników.
- spowalnianie pracy
Pracownicy celowo pracują w tempie wolniejszym od możliwego.

W ciągu pierwszych lat naszego stulecia zaczął pojawiać się problem z wydajnościa pracy. Gospodarka się rozwijała, kapitał był łatwo dostępny, ale jednocześnie panował niedobór rąk do pracy. Dlatego menedżerowie zaczęli poszukiwać sposobów bardziej efektywnego wykorzystywania siły roboczej. Reagując na tę potrzebę, eksperci zaczęli się koncentrować na sposobach poprawy wyników osiąganych przez pojedynczych robotników. Ich praca doprowadziła do powstania naukowego zarządzania. Do wczesnych orędowników naukowego zarządzania zaliczamy Fredericka W. Taylora (1856-1915), Franka Gilbretha (1868-1924), Lilian Gilbreth (1878-1972), Henry Gantta (1861-1919) i Harringtona Emersona (1853-1931)¹⁴.  Główną rolę odgrywał Taylor. Fryderyk Taylor był pionierem w dziedzinie wydajności pracy. Wprowadził liczne innowacje w sposobie projektowania stanowisk pracy i w sposobach szkolenia pracowników, którzy mieli te funkcje wykonywać. Innowacje te przyniosły poprawę jakości wyrobów i lepsze morale pracowników. Taylor sformułował również podstawowe idee naukowego zarządzania. 
Jedną z pierwszych posad Taylora była praca brygadzisty w Midvale Steel Company w Filadelfii. Właśnie w Midvale obserwował on zjawisko, które nazwał spowalnianiem pracy...  Taylor badał i mierzył czas każdego elementu pracy robotników stalowni. Określił, co powinien wytwarzać robotnik, a następnie zaprojektował najbardziej efektywny sposób wykonywania poszczególnych elementów danego zadania. Potem wprowadził akordowy system wynagrodzeń.

Podczas gdy naukowe zarządzanie zajmuje się pracą poszczególnych pracowników, zarządzanie administracyjne koncentruje się na zarządzaniu całą organizacją. Głównymi twórcami kierunku administracyjnego byli Henri Fayol (1841-1925), Lyndall Urwick (1891-1983), Max Weber (1864-1920) i Chester Barnard (1886-1961).

Tablica 2.1. Zasady sprawnego zarządzania według Fayola (wyciąg)
Podział pracy ... specjalizacja ...
Autorytet  ...
Dyscyplina  ...
Jedność rozkazodawstwa  ... jeden przełożony ...
Jedność kierownictwa  ...  jeden kierownik ...
Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu  ...
Wynagrodzenie  ...  sprawiedliwe ...
Centralizacja  ...
Hierarchia  ...
Ład  ...
Sprawiedliwość  ...
Stabilizacja personelu  ...
Inicjatywa  ...
Esprit de corps (harmonia)  ... praca zespołowa, duch zespołu...


    Henri Fayol był najwybitniejszym rzecznikiem kierunku administracyjnego w zarządzaniu. Jako francuski przemysłowiec, Fayol przez dłuższy czas nie był znany amerykańskim menedżerom i uczonym, aż do wydania jego najważniejszej pracy, Administracja przemysłowa i ogólna, przetłumaczonej na angielski w 1930 r.¹⁸. Czerpiąc ze swych doświadczeń w pracy kierowniczej próbował on usystematyzować praktykę zarządzania, by dać wskazówki innym menedżerom. Fayol jako pierwszy określił specyficzne funkcje kierownicze planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania. Był przekonany, że funkcje te trafnie odzwierciedlają treść procesu zarządzania.

Osiągnięcia spojrzenia klasycznego:

Spojrzenie klasyczne jest podstawą, na której rozwinęły się wszystkie późniejsze teorie, a wiele spostrzeżeń tego ujęcia zachowuje do dziś aktualność. Twórcy ujęcia klasycznego pierwsi skupili uwagę na zarządzaniu jako znaczącym polu badań. Kilka aspektów ujęcia klasycznego ma ważne znaczenie dla dalszego omówienia w tej książce np. planowania, organizowania i kontrolowania. Należy jednak również zdawać sobie sprawę z ograniczeń klasycznej perspektywy. Teoria ta zajmowała się stabilnymi, prostymi organizacjami; obecne organizacje są często bardzo złożone i podlegają nieustannym zmianom. Zaproponowała też uniwersalne wytyczne, które nie pasują do każdej organizacji. Trzecie ograniczenie klasycznej teorii zarządzania polega na słabości roli jednostki w organizacjach. Rolę tę w sposób znacznie pełniejszy ujmuje podejście behawioralne.

---