• Andragogika jako NAUKA

Definicja andragogiki

1. Andragogika to nauka o wychowaniu dorosłych, kształceniu dorosłych oraz trosce o dorosłych, respektująca wszechstronne specyfika dorosłej populacji i zajmująca się jej personalizacją, socjalizacją i enkulturacją. (według Palána 2002).

2. Andragogika jest sztuką i nauką dopomagającą dorosłym uczyć się. (według Knowlesa 1972.

Andragogika rozumiana jest zwykle jako synonim pojęcia kształcenie dorosłych, ewent. jako nauka o kształceniu dorosłych.

Pojęcie andragogika wychodzi z greckich wyrazów andros = mężczyzna i agein czy ago = prowadzić.

W sferze wychowania i kształcenia andragogika zajmuje się:

• specyfiką działania praw pedagogiki na dorosłej populacji,

• definiowaniem osobowości dorosłego w procesie wychowania i kształcenia,

• definiowaniem systemu wychowania i kształcenia dorosłej populacji,

• oraz jej specyfikami w stosunku do innych nauk pedagogicznych i społecznych.

Dwojakie pojęcie andragogiki

Jako historycznie młoda nauka andragogika bywa rozumiana dwojako:

1. jako andragogika sama o sobie tzn. nauka empiryczno-teoretyczna i

2. jako teoria kształcenia dorosłych, czyli jako nauka praktyczno-normatywna.

Andragogika jako nauka empiryczno-teoretyczna stara się:

• o głębsze, objektywne, sprawdzone poznanie antropogenetycznych i socjogenetycznych procesów i temu odpowiadających zjawisk społecznych, pozytywnie formujących kompetencje indywidualne dorosłego człowieka

• zrozumieć pewną część doświadczeń świata, obejmującą kształcenie dorosłych, czynności socjalne, pracę kulturalną włącznie z ich zastosowaniem w czynnościach personalnych.

• opisać i interpretować fakty, które można sprawdzić przez własny system kategoryzacji nauki

• produkować własne informacje naukowe

• badać wychowanie i kształcenie w pozycji funkcjonalnej

Teoria kształcenia dorosłych (jako nauka praktyczno - normatywna, ewent. technologiczna) powinna być dla andragogiki dyscypliną aplikowaną.

Powinna:

• starać się o dostarczenie praktycznych instrukcji dla praktyki

• uwzględniać praktykę jako źródło problemów do rozwiązywania

• badać prawa wychowania i kształcenia, nauczania i samokształcenia dorosłych w formach intencjonalnych

• badać kształcenie dorosłych jako system

• zajmować się rozwojem poszczególnych rodzajów kształcenia dorosłych

• badać cele i analizować środki, formy i metody kształcenia dorosłych

• rozwiązywać stosunek partnerów socjalnych w kształceniu dorosłych

• zajmować się odpowiednią polityką, ewent. również legislatywą

• rozwiązywać zagadnienia organizowania usług kształcenia w instytucjach kształcenia dorosłych.

Andragogika jako dyscyplina edukologii

Miejsce andragogiki w systemie nauk o wychowaniu (który stopniowo się konstytuuje) może być określone doma sposobami.

1. Pierwszym z nich jest punkt widzenia traktujący andragogikę jako dyscyplinę nauk pegagogicznych w postaci dyscypliny specjalizowanej na określony wiek wychowywanych objektów czy też nowocześniej kierowanych czy też samowychowywanych subjektów. Andragogika w tym przypadku jest kolejnym stopniem dyscyplin pedagogicznych po pedagogice przedszkolnej, szkolnej, pedagogice zajmującej sę wyższymi uczelniami, ale przed kształceniem seniorów.

2. Drugi punkt widzenia poleca traktować andragogikę jako samodzielną naukę (raczej jako naukę ogólną) obok pedagogiki (również w jak najogólniejszym pojęciu) i gerontogogiki (nauka o wychowaniu seniorów, z greckiego, geron = starzec i agein = prowadzić).

Systemem wyższego typu nad pedagogiką, andragogiką a gerontogogiką powinny być bądź:

• agogika (z greckiego agogé=prowadzenie, wychowanie) (Palán, 1997)

• lub system nauk o wychowaniu (Beneš, 2001),

• antropogogika (Malach, 2002)

• lub ostatnio preferowana ogólna nauka o edukacji, tzw. edukologia

Przedmiot andragogiki

Przedmiotem andragogiki jest kształcenie dorosłego w każdym słowa znaczeniu.

(Beneš, 2003).

Współczesna andragogika nie może się koncentrować tylko na naukach intencjonalnych (organizowanych przez innych lub siebie samego), ale musi brać również pod uwagę naukę jaką integralną część życia i pracy.

Andragogika w erze (okresie) kształcenia ustawicznego musi badać procesy uczenia się

• Formalnego

• Nieformalnego

• Informalnego (incydentalnego)

Znaczenie andragogiki

Podobnie jak inne nauki o wychowaniu, także andragogika ma dwojakie znaczenie.

1. Znaczenie teoretyczne polega na tym, że odkrywa prawa procesu wychowania i kształcenia dorosłych. Wyszukuje między metodami i technikami pracy dydaktycznej te,z pomocą których może andragogika efektywnie spełniać oczekiwania społeczności, jednostek i pracodawców w dziedzinie ogólnego i zawodowego rozwoju dorosłego człowieka.

2. Znaczenie praktyczne polega na dostarczaniu podnietów, sprawdzonych metod i doświadczeń do realizowania kształcenia i pracy wychowawczej organizatorom akcji kształcących dorosłych, jak również samokształcącym się osobnikom dorosłym

Podstawowe zadania andragogiki

Z obu intencji wyżej wymienionych znaczeń ma andragogika następujące zadania, a przy ich realizacji szuka odpowiedzi na położone pytania:  

Zadania Pytania

• identyfikacyjne czy istnieje dane zjawisko, pojawia się?

• deskryptywne jakie nam się to wydaje?, jak to widzimy?, jakie jest to teraz?

• jak się to przejawia?

• analityczne z czego się składa?, jak to przebiega?

• eksplanacyjne dlaczego to przebiega?, co jest tego przyczyną?, jak to działa?

Na jakiej zasadzie to działa?

• weryfikacyjne W jakich warunkach to funkcjonuje?, funkcjonuje to w dzisiejszych warunkach?,

• będzie to funkcjonowało tu i teraz?

• prognostyczne jak z tego skorzystać?, gdzie z tego skorzystać?, kiedy z tego skorzystać?

Instytucje andragogiczne

ICAE International Council for Adult Education (Międzynarodowa Rada Edukacji Dorosłych)

Została założona w 1973 roku. Jest globalnym partnerstwem uczących się osób dorosłych i nauczających osoby dorosłe, ich organizacji oraz wszystkich, którzy wspierają użycie edukacji dorosłych jako narzędzia informowanego współuczestnictwa osób w zrównoważonym rozwoju.

Siedziba organizacji znajduje się w Urugwaju, więcej informacji można znaleźć  na stronie http://www.icae.

EAEA European Association for Adult Education (Europejskie Stowarzyszenie Edukacji Dorosłych)

EAEA jest pozarządową organizacją europejską, która zrzesza 120 organizacji członkowskich pracujących w dziedzinie edukacji dorosłych w 41 krajach. Z tego 4 organizacje polskie i jedna czeska.

Więcej informacji o EAEA można znaleźć na: http://www.eaea.org/

Akademickie towarzystwo andragogiczne

• wydaje kwartalnik "Edukacja Dorosłych",

• wydaje serię "Biblioteka Edukacji Dorosłych",

• wydaje "Rocznik Andragogiczny",

• organizuje konferencje andragogiczne i coroczne spotkania członków ATA,

• uczestniczy w pracach Zespołu Pedagogiki Dorosłych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN.

Zespół Pedagogiki Dorosłych KNP - przewodniczący - prof. J. Półturzycki

Czasopismo

Edukacja Ustawiczna Dorosłych - redaktor naczelny Prof. Henryk Bednarczyk

---