Żywienie psów i kotów w specyficznych stanach fizjologicznych
dr Agnieszka Kurosad
Ciąża - suki i kotki
Wybór zwierząt do reprodukcji:
w wieku b. młodym, zdrowe (odp. profilaktyka, przebadane) oraz optymalna m.c.
Czym grożą błędy?
przekarmione (otyłe): zakłócenia lub brak cieczki, mało liczne mioty, duże płody, ciężki poród, słaba mleczność, gorsza opieka potomstwem
niedożywione: silnie chudną, drobne i słabe potomstwo, zaburzenia poporodowe, słaba mleczność
Ciąża - ile ma jeść suka?
Wzrost płodów:
pierwsze 5-6 tyg. <30% masy
ostatnie 2 tyg. >70% masy i >50% długości
trymestr 1-2: ilość (DER) bez zmian!
trymestr 3: wzrost dawki o 25-50%!
Ciąża - ile ma jeść suka?
białko - zapotrzebowanie na białko wzrasta (min. 20-25% s.m.)
białko wysokiej jakości
deficyt białka - wysoka śmiertelność w ciągu 48h, spadek odporności, masy ciała
tłuszcz - wzrost (ok. 10-25% s.m.)
węglowodany - min. 20% - zagrożenie hipoglikemią i ketozą w piku laktacji
Ciążą - suki
Prawidłowa zmiana m.c. ~15-25%
za mała dawka pokarmowa:
hypoglikemia, niedowaga przy porodzie, tężyczka, mleczność i opieka
za duża dawka pokarmowa:
większy wzrost płodów, otyłość suki, ciężki poród, mleczność i opieka
Ciąża - suki: sposób karmienia
Trymestr 1-2: bez zmian
Trymestr 3: małe i częste posiłki ze wzgl. na miejsca w jamie brzusznej
Poród, okres okołoporodowy
w trakcie porodu fizjologicznego suki nie jedzą i nie piją, zaczynają jeść do 24 godz. po porodzie.
poród przedłużający się: podajemy samą wodę! Jeśli po porodzie brak łaknienia: płynne diety do picia lub odżywianie parenteralne.
Masa ciała po porodzie: 5-10% wagi sprzed ciąży.
Żywienie w ciąży - kotki
Raczej zawsze wymagają zmiany diety:
surowce najwyższej jakości, wysoka energetyczność (więcej % białka i supl. wit-min.)
od 2 tyg. ciąży stopniowy wzrost dawki o ~25-50% do końca ciąży (linearny przyrost m.c. kotki ~25-50%)
Żywienie do woli ! (monitorować m.c.)
Hipoglikemia
spadek poziomu glikozy we krwi < 45mg/dl (2,5 mmol/l)
występuje w ostatnich 2-3 tyg. ciąży
czynniki ryzyka:
zła kondycja w okresie ciąży, niedożywienie
żywienie dietą niskowęglowodanową
Laktacja
ok. 7 tyg.
wzrost zapotrzebowania na składniki odżywcze (energia, białko, woda)
szczyt laktacji - pik - 3 -4 tydzień - największe zapotrzebowanie na energię
Żywienie w laktacji - suki i kotki
Jaka dieta?
Dieta j.w. wysokiej jakości i energetyczności.
Ilość: zależy od ilości produkowanego mleka
- stan odżywienia i m.c. przy porodzie
- wielkość miotu
- faza laktacji
Laktacja - suki, kotki
Dawka pokarmowa suki:
wg DER suki w okresie laktacji
na każde szczenię podajemy 25% karmy więcej
110 kcal/0,5 kg masy miotu/dzień
Dawka pokarmowa kotki:
wg DER kotki w okresie laktacji
żywienie do woli
Zakończenie laktacji
Zazwyczaj bez ingerencji człowieka, ale…
nagła utrata potomstwa, objawy mlekotoku na końcu laktacji.
Dzień odsadzenia: głodówka (woda ad lib.)
1-szy dzień po: 25% dawki pok. (zwykły DER)
2-szy dzień po: 50% dawki pok.
3-szy dzień po: 75% dawki pok.
4-szy dzień po: 100% dawki pok.
Na koniec lakt. ♀ może ważyć 10% poniżej masy wyjściowej.
Eklampsja
Czynniki ryzyka:
suki ras małych i miniaturowych + duży miot
wiek: średni
niezbilansowane żywienie - niedobór Ca
Leczenie:
Calcium gluconatum
Profilaktyka: stosunek Ca: P w okresie ciąży: 1,1 -1,2 : 1
Odsadzenie:
Odsadzenie dietetyczne
najczęściej pomiędzy 6-8 tyg.
Odsadzenie behawioralne
ważniejsze dla psów (ok. 8 tyg. najlepiej)
Noworodek
Masa ciała pourodzeniowa:
1% - rasy duże; 6,5% - małe
Podwojenie masy ciała: 1-2 tyg.
Prawidłowe przyrosty:
1-2 mies.: 3g/kg m.c. psa dorosłego
2,5-5 mies.: 2-4 kg m.c. psa dorosłego
Noworodek
Temperatura otoczenia:
1 tydzień: 30-32ºC
2 i 3 tydzień: 28-30ºC
4 i 5 tydzień 24-28ºC
Ogrzewanie:
Koce, podgrzewane pledy, butelka z ciepłą wodą, inkubator
Noworodek
Okres noworodkowy:
od urodzenia do otwarcia oczu, 80% czasu przesypiają
Okres przejściowy:
od otwarcia oczu do ok.. 3 tyg., wzrost aktywności, mleko + niektóre pokarmy stałe (zęby)
Okres socjalizacji:
od 3 tyg. do odsadzenia, pies - człowiek, hierarchia, odstawienie od suki
Noworodek
Siara - zabezpieczenie immunologiczne (90%) , mleko (1-2 tydz. - jedyny pokarm)
Oczy - 10-12 dz.
Uszy - 15-17 dz.
Temp. (1-2 tydz.) - 34,5 -36ºC
Temp. (powyżej 2 - 4 tyg.) - 36-37ºC
1 mies. - temp. dorosłego zwierzęcia
Noworodek - zagrożenia
Hipoglikemia
Hipotermia
Odwodnienie
Noworodek
Śmiertelność noworodków w 1 tyg. 65%
Przy braku pokarmu tracą ok. 0,5g m.c. w ciągu 30min.
Przyczyny:
niewystarczająca produkcja mleka (ilościowo i jakościowo)
hipoksja (przy ciężkim i długim porodzie)
Noworodek
Postępowanie:
Odwodnienie: nawodnić: 5% glucosum x NaCl lub płyn Ringera z mleczanami (energia!) Ogrzane, 1 ml /30g m.c.
Powoli ogrzewać (2-3h) - uaktywnienie enzymów trawiennych (34,5ºC)
Podanie prep. mlekozastępczego
Mleko suki
146 kcal/100g
białko:
Strawność: 99%
2 x więcej niż w mleku krowy
Dużo: argininy, lizyny, amkw. rozgałęzionych
tłuszcz:
noworodek 1,5% tk. tłuszczowej (dorosły pies ok. 22%)
w diecie suki min. 9% tłuszczu w 100g mleka
Mleko suki
Węglowodany:
laktoza w mleku suki ok. 3-3,5 mniej niż w mleku krowim
Ca i P:
mniej niż w siarze, pokrywa zapotrzebowanie szczeniąt na Ca i P
Preparaty mlekozastępcze
Gotowe - najlepiej zbilansowane
Domowe receptury:
odtłuszczone mleko 44g
niskotłuszczowy ser biały 50g
2/3 żółtka jaja
olej roślinny 6g
prep. witam. -min. 0,2g
Preparaty mlekozastępcze
Receptura diety domowej:
tłuste mleko krowie (3,2%) 800 ml
śmietana (12%) 200 ml
węglan wapnia 6 g
1 żółtko jaja
witamina A 2,000 IU
Mleko kotek
Mniej skoncentrowane niż mleko suki (więcej wody, mniej suchej masy, kaloryczność: 126 kcal/100g),
Mniej tłuszczu niż w mleku suki
Więcej laktozy niż w mleku suki
Mleko kotek
Gotowe prep. mlekozastępcze
Receptura domowa:
1 całe jajo
źródło białka 15g
mleko kondensowane 17ml
olej roślinny 7 ml
woda 250 ml
Sieroty
Mamka
Sposób karmienia:
Butelka ze smoczkiem
Zakraplacz
Pipeta
Temp. pokarmu: 35-38ºC
Częstość karmienia
Kał - brak samoistnej defekacji do 10 dnia
1