Niewolnicza praca dzieci
„Nie ma zadania ważniejszego niż budowa świata, w którym wszystkie dzieci mogą rozwijać się w zdrowiu, pokoju i godności.”
Sekretarz Generalny ONZ Kofi Annan
Spis treści
1. Spis treści…………………………………………………………………………... |
2 |
2. Definicja niewolniczej pracy dzieci……………………………………………….. |
3 |
3. Struktura niewolniczej pracy dzieci na świecie…………………………………… |
5 |
4. Niewolnicza praca dzieci w Polsce………………………………………………… |
6 |
5. Walka z niewolniczą pracą dzieci………………………………………………….. |
7 |
6. Bibliografia………………………………………………………………………… |
9 |
Definicja niewolniczej pracy dzieci
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych weszła w życie 20 listopada 1989 r., z dalszymi nowelizacjami. Konwencja uznaje, że „dziecko” oznacza każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletniość. Konwencja zwiera wszelkie regulacje dotyczące praw dziecka. Mówi ona między innymi o stosunku do pracy, dziecko ma prawo do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym, przed wykonywaniem pracy, która może być niebezpieczna lub też może kolidować z kształceniem dziecka, bądź może być szkodliwa dla zdrowia dziecka lub jego rozwoju fizycznego, umysłowego, duchowego, moralnego lub społecznego. Za niewolniczą pracę dzieci można więc uznać wszelkie formy wyzysku ekonomicznego skierowane przeciwko dziecku. Pracodawcy zatrudniający dzieci w warunkach zagrażających ich zdrowiu bądź życiu łamią prawa Konwencji.
Za niewolniczą pracę dzieci można przyjąć termin pracę, która jest wykonywana przez dzieci pod przymusem dorosłych. Oczywiście praca przymusowa przyjmuje różne formy, które zależą od kraju, płci dziecka, czy wieku. Dzieci są pracownikami, którzy nie umieją walczyć o swoje prawa, a więc kontrola nad nimi jest bardzo łatwa.
Niewolnicza praca dzieci może oznaczać każdą aktywność nie uznawaną przez konwencję. W innych słowach, oznacza to każde dziecko poniżej 12 roku życia, które pracuje, oraz dodatkowo dzieci między 12 a 14 lat, które wykonują najgorsze rodzaje pracy przymusowej.
UNICEF zalicza do najgorszych rodzaji pracy przymusowej dzieci:
zatrudnienie pod przymusem,
prostytucja,
handel narkotykami,
zmuszenie do nielegalnych czynności,
narażenie na czynniki szkodliwe.
2. Struktura niewolniczej pracy dzieci na świecie
Niewolnicza praca dzieci jest patologią łamiąca wszelkie prawa dziecka, które są zawarte w Konwencji Praw Dziecka. Ze statystyk można odczytać, iż co dwunaste dziecko wykorzystywane jest do niewolniczej pracy. Za termin niewolnicza praca dzieci uznaje się wykonywanie takich czynności, które zagrażają zdrowiu i życiu dziecka.
Dzieci wykorzystywane są do pracy w trudnych warunkach, a czas pracy jest wydłużany i trwa do 10 - 12 godzin dziennie. Najczęściej zatrudnia się dzieci w:
kopalniach,
zakładach przemysłowych,
na ulicach,
rolnictwie.
Najniebezpieczniejsze są kraje rozwijające się odnotowuje się w nich największy odsetek dzieci zmuszanych do pracy. Fundacja Reuters zleciła sporządzenie listy krajów, które uważają za najniebezpieczniejsze dla dzieci. Lista ta została sporządzona na zlecenie serwisu internetowego AlterNet. W badaniu wzięto pod uwagę nie tylko niewolniczą pracę dzieci, lecz również biedę, przemoc gwałty, bezdomność itd. Na liście znalazły się następujące kraje:
Sudan
Uganda
Kongo
Irak
Somalia
Indie
Afganistan
terytorium Palestyny
Czeczenia
Birma.
Przyczyny, dla których dzieci wykonują niewolniczą prace jest przede wszystkim bieda. Do pozostałych przyczyn należy zmiana sytuacji ekonomicznej, do której może dojść na skutek śmierci bądź choroby jednego z członków rodziny. W Afryce główną przyczyną pracy dzieci jest epidemia AIDS.
Indie znajdują się w czołówce krajów niebezpiecznych dla dzieci. Do pracy popycha dzieci ubóstwo, praca jest niezwykle wyczerpująca. Pracują one po dwanaście godzin dziennie. Miliony dzieci wykorzystywane są do pracy przy produkcji dywanów, transporcie, czy wykopach. W fabrykach hinduskich szat, sari, można zobaczyć maszyny przędzalnicze dostosowane do wzrostu małych dzieci. Mimo, że w 1986r. praca dzieci - jako szkodliwa - została w Indiach zakazana, nadal widać je w przędzalniach, fabrykach dywanów i papierosów.
Jedną z formy, które przybiera praca dzieci jest udział dzieci w wojnach. Najniebezpieczniejsze są miejsce gdzie występują konflikty zbrojne. Dzieci zaciągają się do wojska z powodu ubóstwa, głodu bądź są do tego zmuszane. Walczą oni razem z dorosłymi, zabijając niewinnych ludzi. Odbiera się im dzieciństwo a zabawy zastępuje walką zbrojną. Jak podaje AlterNet w ciągu ostatnich dziesięciu latach ofiarami konfliktów zbrojnych padło około 2 milionów dzieci. Podczas konfliktów narażone są na śmierć i okaleczenia spowodowane nie tylko walką z ludźmi lecz również przez miny.
UNICEF podaj następujące dane dotyczącej liczby dzieci wykonującej prace przymusową:
Chiny - 80 mln.
Indie - 50 do 60 mln.
Bangladesz - 15 mln.
Nigeria - 10 mln.
Brazylia - 9 mln.
Filipiny - 7 mln.
Powyższe dane obejmują tylko dzieci zatrudnione w przemyśle. Aż 1,2 miliona dzieci jest przemycanych każdego roku w celu przymuszenia do ciężkiej pracy lub wykorzystywania seksualnego w kraju docelowym. Ponad milion dzieci jest wykorzystywanych seksualnie. Ponad 300 000 dzieci bierze udział w walkach, a z nich nie ukończyły nawet 8 roku życia. W samej Afryce 120 000 dzieci jest zmuszonych do walki. Wiele dzieci znajduje się w obliczu zagrożenia innym niż konflikty zbrojne.
Niewolnicza praca dzieci w Polsce.
O niewolniczej pracy można powiedzieć szerzej biorąc pod uwagę okres wojenny. Hitleryzm wprowadzając przymusowe zatrudnienie dzieci i młodzieży polskiej w skali masowej, obowiązkowej i prawnej usankcjonowanej, miał na celu nie tylko zaspokajanie stale wzrastającego popytu na siłę roboczą, ale także przez nadmierną, wyczerpującą siły fizyczne pracę biologiczne wyniszczenie polskiego społeczeństwa. Dzieci oraz młodzież kosztem edukacji były zmuszane do pracy przekraczającej ich siły i możliwości.
Polsce jest państwem, gdzie zjawisko niewolniczej, najemnej pracy dzieci nie występuje. Kodeks pracy pozwala na zatrudnianie młodzieży w celu przygotowania ich do zawodu. Są to osoby, które ukończyły 16 lat, a nie przekroczyły 18 lat. Muszą mieć ukończone przynajmniej gimnazjum oraz posiadać świadectwo lekarskie, które stwierdzi jednoznacznie, że praca, którą będą wykonywać nie zagraża ich zdrowiu.
Istnieje również możliwość zatrudniania dzieci poniżej 16 roku życia. 1 maja 2004 r. weszła w życie ustawa mówiąca podmioty prowadzące działalność kulturalną, artystyczną, sportową i reklamową mogą zatrudniać dzieci poniżej 16 lat. Warunkiem jest zgoda inspektora pracy.
Dzieci mieszkające na wsi są przygotowywane przez rodziców do pracy na roli do najmłodszych lat. Praca ta często naraża je na utratę zdrowia a niekiedy i życia Często słyszy się o wypadkach, np. w 2003 roku odnotowano 1397 wypadków, w których uczestniczyły dzieci. Do największej liczby wypadków dochodzi przy pracach żniwnych.
4. Walka z niewolniczą pracą dzieci.
UNICEF myśli realistycznie, zdając sobie sprawę, że obecnie nie ma możliwości całkowitego wykorzenienia przymusowej pracy dzieci. Ale jest wiele działań, które mogą być podjęte natychmiast, aby poprawić warunki w których dzieci pracują, i stworzyć model pracy w sensie pozytywnym.
Jedną z organizacji działających na rzecz zwalczania niewolniczej pracy dzieci jest Międzynarodowa Organizacja Pracy. Jest to organizacja, która ma na celu zwalczanie wszelkich patologii występujących w pracy. MOP podała następujące dane dotyczące pracy dzieci na świecie:
ponad 246 milionów dzieci na świecie pracuje
73 mln pracujących dzieci nie ma 10 lat
każdego roku 22 tys. dzieci ginie w wypadkach związanych z wykonywaną pracą
największa liczba dzieci - pracowników (127 mln dzieci) występuje w rejonie Azji południowo - wschodniej i Pacyfiku
Afrykę Subsaharyjską cechuje najwyższy procent pracujących dzieci: niemal 1/3 dzieci w wieku 14 lat i poniżej (48 mln dzieci)
większość dzieci - pracowników pracuje w sektorze nieformalnym, bez ochrony prawnej i regulacji ochronnych
70% w rolnictwie, komercyjnym myślistwie, rybołówstwie lub leśnictwie
8% w handlu hurtowym i detalicznym, restauracjach i hotelach;
7% w służbach miejskich, społecznych, pracach w gospodarstwie domowym, np. jako pomoc domowa
8% w produkcji
niewolnictwo, handel narkotykami, oddanie w niewolę za długi, prostytucja, pornografia i wiele innych nielegalnych poczynań - to rzeczywistość 8,4 mln dzieci. Ponad milion z tych dzieci zostało sprzedanych.
Organizacje międzynarodowe działające na rzecz dzieci starają się im pomóc. W Indiach rozpowszechniają informacji dotyczące niebezpieczeństw związanych z wykonywaniem niektórych zawodów. Do niebezpiecznych prac zalicza się, np. produkcję szklanych bransoletek. Otwarto również Centrum Alternatywnego Nauczania, gdzie dzieci mogą przychodzić i pobierać naukę. Centrum przyjmuje dzieci od 6 do 14 lat. Nepal jest krajem, gdzie UNICEF oraz rząd Norwegii otworzyli centrum rozwoju dzieci. Centrum to nosi nazwę „Bal Bikas Kendras” i przyjmuje dzieci sześć dni w tygodniu po dwie godziny. Głównym celem tegoż Centrum jest edukacja dzieci.
Dzieci poniżej lat czternastu nie mogą być zatrudniane ani nie mogą pracować w zakładach przemysłowych, publicznych czy prywatnych, lub jakichkolwiek ich oddziałach, z wyjątkiem tych, w których pracują wyłącznie członkowie tej samej rodziny. W myśl Konwencji wszelkie próby zatrudnienia dzieci poniżej czternastego roku życia są nielegalne i łamią prawa dziecka. Z takimi okolicznościami należy walczyć i nie dopuszczać do ich zaistnienia.
UNICEF wyznaczył następujące cele:
Zredukuje przemoc wobec dzieci
Wyeliminuje najgorsze formy pracy dzieci
Wzmocni ochronę dzieci w konfliktach zbrojnych
Zakończy dyskryminację we wszystkich jej formach
Ustanowi mechanizmy zastępujące system opieki oparty na rodzinach i społecznościach dla wszystkich dzieci bez odpowiednich opiekunów
Wykorzenienie niewolniczej pracy dzieci jest procesem trudnym i czasochłonnym. Należy jednak przedsięwziąć wszelki kroki pozwalające na wyeliminowanie tego zjawiska. O prawa dziecka walczą organizacje międzynarodowe wraz z rządami krajów i ich przywódcami. Za czołową organizacje uznaje się UNICEF a konkretnie Międzynarodowy Fundusz na Rzecz Dzieci. UNICEF podjął walko o przestrzeganie Konwencji praw Dziecka przez wszytki państwa.
Bibliografia:
J. Delgado Rivera, Nueva Delhi, r. 2006
Konwencja Nr 5 Międzynarodowej Organizacji Pracy, w sprawie określenia najniższego wieku dopuszczania dzieci do pracy przemysłowej, Dz.U.25.54.366
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. Dz. U. z 23 grudnia 1991 r. Nr 120, poz. 526
M. Kruczkowska, Organizacje humanitarne walczą z niewolniczą pracą dzieci w Indiach, r. 2003
A. Wierzejewski, Niewolnicza praca dzieci i młodzieży polskiej w tzw. Kraju Warty 1939 - 1945, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1975
Strony internetowe:
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. Dz. U. z 23 grudnia 1991 r. Nr 120, poz. 526, cześć 1, art. 1, s. 2
Tamże, cześć 1, art. 32, s. 9
Javier Delgado Rivera, Nueva Delhi, r. 2006
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UNICEF
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z AlterNet
M. Kruczkowska, Organizacje humanitarne walczą z niewolniczą pracą dzieci w Indiach, r. 2003
www.unicef.pl
Tamże
A. Wierzejewski, Niewolnicza praca dzieci i młodzieży polskiej w tzw. Kraju Warty 1939 - 1945, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1975 , s.66
J. Delgado Rivera, Nueva Delhi, r. 2006
www.mop.pl
Konwencja Nr 5 Międzynarodowej Organizacji Pracy, w sprawie określenia najniższego wieku dopuszczania dzieci do pracy przemysłowej, Dz.U.25.54.366, art. 2
www.unicef.pl
9