GRZYBY O ZNACZENIU MEDYCZNYM

Grzyby potencjalnie chorobotwórcze to:

• Zygomacota (sprzężniaki)

• Ascomycota (workowce)

• Basidiomycota (podstawczaki)

W organizmie człowieka lub zwierzęcia grzyb rozmnaża się tylko bezpłciowo (faza anamorficzna); brak rozmnażania płciowego (faza telemorficzna)

Po łacinie nazwę choroby tworzymy, odejmując ostatnie 1, 2 litery nazwy grzyba/pasożyta i dodając końcówkę ` osis'; np.:

Aspergillus - aspergillosis

Candida - Candidosis

CANDIDA SP

Są to najbardziej rozpowszechnione grzyby chorobotwórcze.

Posiadają formy przetrwalnikowe - chlamydospory.

Candida nie wytwarza pseudostrzępek (a jedynie blastospory)

Candida albicans

• Workowiec

• Kolonie kremowe, lśniace, gładkie, w miarę starzenia pofałdowanene. Nie wrastają w podłoże

• Kiełkujące blastospory w obecności surowicy (zwłaszcza ludzkiej) tworzą krótkie pseudostrzępki - `germ tubes'

• Najczęstszy czynnik etiologiczny grzybic narządów uogólnionych

Candida tropicalis

• Workowiec

• Kolonie kremowe lub białe lekko lsniące i z wypukłym środkiem gładkie, w miarę starzenia pofałdowane promieniście, o postrzępionym brzegu

Candida sp powodują:

• Grzybice skóry, paznokci, błon śluzowych, jamy ustnej, przewodu pokarmowego, narządów rozrodczych

• Grzybice głębokie - układu oddechowego, dróg moczowo-płciowych, przełyku, otrzewnej, osierdzia, mięśnia sercowego, opon mózgowych, gałki ocznej. Szczególnie niebezpieczne przy niedoborach odporności - pacjenci z AIDS lub po przeszczepach

Rhodotorula rubra

• Podstawczak

• Kolonie czerwone, łososiowe lub różowe, błyszczące gładkie

• Komórki wegetatywne pączkujące cylindryczne lub kuliste

• Syntetyzuje i magazynuje karoteny

• Wywołuje grzybice narządowe i uogólnione

Geotrichum candidum

• Workowiec

• Kolonie białe lub kremowe gładkie; potem puszyste

• Komórki wegetatywne o różnych kształtach; tworzą czasem blastospory i pseudostrzępki. Zawsze występują strzępki prawdziwe i artrospory

• Powoduje grzybice (geotrychoza) skóry, paznokci, przewodu pokarmowego, układu oddechowego, narządów płciowych

Secale cornutum - sporysz

• Przetrwalnik (ergot) buławinki czerwonej (Claviceps purpurea)

• Zastępuje ziarniak w kłosach zbóż i traw

• Zawiera zespół alkaloidów, pochodnych kwasu lizergowego, porażających zakończenia nerwów współczulnych i pobudzających do skurczu mięśnie gładkie (macicy, obwodowych naczyń krwionośnych…)

• Przy zatruciu wystpuje pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego

• Zawiera alkaloidy peptydowe (ergotoksyna, ergotamina) i aminowe

Objawy zatrucia sporyszem:

• Bóle brzucha

• Wymioty

• Biegunka

• Zawroty i bóle głowy

• Zaburzenia czucia i widzenia

• Drgawki

• Duszności

• Porażenie oddechu

Sporysz jest składnikiem niektórych preparatów stosowanych w położnictwie i ginekologii.

Substancje toksyczne owocników grzybów to związki chemiczne o różnym mechanizmie działania:

• Cytotoksycznym

• Blokującym metabolizm alkoholu etylowego

• Muskarynowym

• Atropinopodobnym

• Halucynogennym

• Gastroenterotoksyczne

Muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides)

• Śmiertelnie trujący!!!

• Gładki, oliwkowy kapelusz, biały trzon i blaszki, duży, słabo prążkowany pierścień na trzonie. Bulwiasta, zgrubiała nasada trzonu otoczona wysoką, odstającą pochwą.

• Amatoksyny (termostabilne!) uszkadzają błonę sluzową układu pokarmowego, doprowadzają do martwicy wątroby, kanalików nerkowych

• Fallotoksyny (termolabilne) inhibitory enzymów wielu procesów metabolicznych

Objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym:

Po 8-40 godzinach:

• Nudności

• Bóle brzucha

• Wymioty i biegunka

• W konsekwencji odwodnienie i wstrząs sercowo-naczyniowy

• Tachykardia

• Spadek ciśnienia

Po 3-4 dniach

• Uszkodzenie wątroby

• Żółtaczka

• Skaza krwotoczna

• Niewydolność nerek

• Kwasica metaboliczna

Pieczarka polna

• Biała

• Młoda ma różowe blaszki

• Pierscień na trzonie karbowany

• Brak pochwy u nasady trzonu

---