Gospodarka odpadami - przykłady rozwiązań

mgr Janusz Cieślik
Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej
Urzędu Miejskiego w Żywcu
ul. Powstańców Śląskich 9, 43-300 Żywiec
tel. [phone] w. 125

Edukacja ekologiczna

W gospodarce odpadami, a w szczególności w przypadku kompleksowych rozwiązań, podstawową rolę odgrywa wiele czynników i bodźców, które w rzeczywistości przesądzają o powodzeniu realizowanych programów.

Podstawowymi czynnikami są:
- stan świadomości ekologicznej wspólnoty samorządowej,
- stan jej zamożności ekonomicznej,
- emocjonalne powiązanie mieszkańców z wprowadzanymi rozwiązaniami.

Bodźce materialne i "duchowe" oraz ciągły monitoring wprowadzanych rozwiązań, okresowe analizy i oceny, pochwały i nagany, a w skrajnych przypadkach sankcje, dają szeroką gamę sposobów podejść do indywidualnych i grupowych zachowań. Zarówno psychologia jak i socjologia odgrywają w tym procesie znaczącą rolę.

W przypadku naszego miasta, mocą uchwały Rady Miejskiej, każdy mieszkaniec zobowiązany jest nie tylko do posiadania pojemników na odpady komunalne, ale również do selektywnej zbiórki pięciu rodzajów surowców wtórnych, bio-odpadów i odpadów organicznych oraz sześciu rodzajów odpadów uciążliwych i szkodliwych dla środowiska.

Ta szeroka oferta wynikająca z przyjętej technologii rozwiązań, wymaga dużej wiedzy z zakresu gospodarki odpadami i identyfikacji poszczególnych grup odpadów. Między innymi w wyniku tych potrzeb, przywiązujemy olbrzymią wagę do edukacji ekologicznej. Dla zaspokojenia potrzeb gmin Żywiecczyzny oraz podmiotów gospodarczych powstało już w 1992 roku Technikum Ochrony Środowiska, a w dwa lata później Policealne Studium Ochrony Środowiska, kształcące kadry o specjalności gospodarka odpadami i gospodarka wodno-ściekowa. Czynimy starania o utworzenie w Żywcu Filii Politechniki Łódzkiej o kierunku Ochrona Środowiska.

Innym działaniem edukacyjnym nakierowanym na przemysł było przygotowanie kadry kierowniczej do wdrażania nowej strategii zarządzania środowiskiem poprzez zapobieganie - tzw. Czystszej Produkcji (CP).

W 23-ciej i 30-tej Szkole CP przeszkoleni zostali przedstawiciele wszystkich podmiotów gospodarczych mających wpływ na stan środowiska. 31 ekspertów CP porządkuje już gospodarkę odpadami przemysłowymi na terenie całego miasta.

We wszystkich szkołach, w ramach przedmiotów fakultatywnych wprowadzono przedmiot Ochrona Środowiska.

Główny ciężar edukacyjny realizowany jest przez Miejskie Centrum Ekologiczne w Żywcu z siedzibą przy ul. Dworcowej 2. W zakresie działań programowych główny wysiłek edukacyjny nakierowany jest na dzieci przedszkolne, młodzież szkół podstawowych i średnich oraz pracę z nauczycielami.

W głównej sali wykładowej MCE odbywają się lekcje, wykłady, szkolenia, prelekcje filmów, itp. Do dyspozycji wszystkich mieszkańców jest biblioteka ekologiczna z ponad 300 pozycjami książkowymi, filmoteka z 270 pozycjami filmów video oraz czytelnia, w której dostępne są wszystkie czasopisma i wydawnictwa o tematyce ekologicznej.

W MCE mają siedziby wszystkie organizacje ekologiczne oraz biuro poszanowania energii i biuro informacji ekologicznej dla społeczeństwa. Działa tutaj również Forum Ekologiczne skupiające ponad 60 osób zawodowo pracujących w ochronie środowiska.

MCE wydaje wiele materiałów informacyjnych, odezw, ogłoszeń, biuletynów, ulotek poświęconych gospodarce odpadami i nie tylko. Bieżące informacje w lokalnej telewizji kablowej oraz prasie lokalnej, ukazują efekty i problemy związane z selektywną zbiórką surowców wtórnych, bio-odpadów i odpadów problemowych.

W tym zakresie organizowanych jest wiele konkursów (np. na zbiórkę baterii, surowców wtórnych, itp.) olimpiad wiedzy ekologicznej, które przyśpieszają wzrost świadomości ekologicznej.

Cały system gospodarki odpadami jest monitorowany. W każdej chwili wiemy ile oddano - z konkretnych mieszkańców - odpadów komunalnych, czy też surowców wtórnych.

Okresowe analizy i oceny wyłaniają liderów przemian oraz odstających od normy. Najlepsi otrzymują listy pochwalne od Burmistrza Miasta i nagrody rzeczowe, a najsłabsi listy naganne zachęcające do zmiany postaw.

Głównym bodźcem ekonomicznym jest odbiór surowców wtórnych na koszt miasta. I to się opłaca. Człowiek chce być kontrolowany, oceniany i nagradzany.

Cały szeroki program wspierania proekologicznych postaw mieszkańców oparty jest o zestaw bodźców ekonomicznych - zwolnień z podatku od nieruchomości.

Zarówno edukacja ekologiczna, jak i bodźce materialne i niematerialne, mają ogromny wpływ na stan świadomości ekologicznej oraz kształtowanie etyki zachowań wobec środowiska. Pozwalają lepiej wykorzystać warunki jakie stwarza samorząd dla mieszkańców.

---