Wykład I - 27.09.2011

Finanse - to pieniądze i związane z nimi procesy ich tworzenia oraz podziału. Z finansami wiąże się pojęcie polityki finansowej, która z 1 strony nastawiona jest na wyznaczanie celów, a z 2 strony na dobór środków na ich realizację. Środki te mają postać instrumentów finansowych, które w praktyce mogą wywołać określone skutki.

Cechy wyróżniające decyzje finansowe dotyczą tego, że:

- koszty i korzyści z decyzji finansowych są rozłożone w czasie,

- nie są zwykle znane z góry z całkowitą pewnością przez podejmującego decyzję jak i kogokolwiek innego.

Ostatecznym celem systemu jest zaspokojenie „preferencji konsumpcyjnych”.

Płaszczyzny charakteryzujące firmę to:

- proces decyzyjny

- finanse.

Zderzenie tych płaszczyzn określa rolę i funkcję finansową w procesach decyzyjnych. Z 1 strony można wyrazić każde działanie i decyzję, z 2 strony żadna decyzja nie powinna być podejmowana pochopnie, bez rozważenia wszystkich jej aspektów.

Stopa procentowa = cena pieniądza.

Poziom stopy procentowej ulega wahaniom w czasie.

Jeśli stopa procentowa jest większa od stopy inflacji to różnicę określa się stopą realną, a jej wysokość zależy od podaży i popytu na pożyczki.

Czynniki wpływające na wysokość stopy procentowej:

• Inflacja

• Koszt unieruchomienia kapitału

• Wynagrodzenie właściciela kapitału

• Ryzyko lokaty.

Rodzaje stóp procentowych:

• Dochód własny kapitału

• Koszt kredytobiorcy

• Stała - nie ulega zmianie w czasie trwania umowy

• Zmienna - ulega zmianie w zależności od jej zmian na rynku pieniężnym

• Krótkotrwała - ulega częstym okresowym wahaniom, a poziom kształtuje się poniżej poziomu inflacji

• Długoterminowa - pokrywa się z nadwyżką stopu inflacji

• Nominalna - odsetki proponowane przez bank

• Realna - występuje po wyeliminowaniu środków inflacji

• Efektywna - to rzeczywiste zapłacone lub uzyskane odsetki od danej kwoty kapitału

• Dostosowana - to stopa procentowa dotycząca danego okresu rozliczeniowego (dz-m-r)

Odsetki:

• Proste (zwykłe) - obliczane tylko jeden raz od kwoty podstawowej

• Składane (złożone) - oprocentowanie oblicza się w stosunku do okresu podstawowego

• Skumulowane - wielkość odsetek za cały okres ich naliczania.

Rachunek odsetek prostych:

O = K_o/100 * k * t, gdzie:

O - kwota odsetek

Ko - kwota kapitału początkowego

k - nominalna stopa procentowa (np. na 1, 6 m-cy)

t - czas wykorzystania kapitału (liczba dni)

O = K_o/100 * k/T * t, gdzie:

O - kwota odsetek

Ko - kwota kapitału początkowego

k - nominalna stopa procentowa (np. na 1, 6 m-cy)

t - czas wykorzystania kapitału (liczba dni)

T - czas wykorzystania kapitału (liczba dni w roku).

Rachunek odsetek złożonych (składanych): przy jednorazowej wpłacie kwoty (Ko) na procent składany przy kapitalizacji odsetek na koniec roku wg stopy nominalnej (k) narastanie kapitału w kolejnych latach oblicza się następująco:

K_n = K_o * (1+k)ⁿ, gdzie:

Kn - kwota kapitału końcowego

Ko - kwota kapitału początkowego

k - nominalna stopa procentowa

n - ilość lat naliczania odsetek.

Wykład II - 04.10.2011

Odsetki skumulowane:

O_sk = K_n - K_o, gdzie:

K_n - kwota kapitału końcowego

K_o - kwota kapitału początkowego

Efektywna stopa procentowa:

k_ef = (1+k/m)^m -1 , gdzie:

k_ef - roczna efektywna stopa procentowa przy częstej kapitalizacji odsetek

k - nominalna stopa % dla kapitalizacji okresu

m - liczba okresów kapitalizacji w roku

Efektywna wartość kapitału:

- dla jednego roku:

K_{ef =} K_o * (1+k/m)^m

- dla kilku lat:

K_{ef =} K_o * (1+k/m)^m*n, gdzie:

K_ef - przyszła wartość lokowanej kwoty

K_o - obecna wartość lokowanej kwoty

n - lata

m - liczba kapitalizacji w skali roku

k - nominalna stopa %

Realna stopa procentowa:

k_real = k-1/1+i, gdzie:

k_real - odsetki realne

k - odsetki nominalne

i - stopa inflacji

Realna wartość kapitału:

K_real = K_o * k-1/1+i, gdzie:

K_real - realna wartość kapitału

K_o - wartość kapitalizacji początkowej

k - odsetki nominalne

i - stopa inflacji

Wartość pieniądza w czasie:

Pieniądz tzw. stojący, otrzymany do dyspozycji w formie gotówki dzisiaj jest wart więcej niż pieniądz otrzymany jutro.

Jest tak nie dlatego, że inflacja zmniejsza wartość pieniądza, choć ten czynnik również odgrywa rolę, ale dlatego, że pieniądz otrzymany dzisiaj może zarobić a więc jutro można być właścicielem pieniądza powiększonego o odsetki.

Deprecjacja: występuje w przypadku postępującej inflacji, wówczas zmniejsza się siła nabywcza pieniądza, a więc jego wartość.

Aprecjacja: występuje w wyniku spadku ogólnego pozycji cen więc wartość pieniądza wzrasta.

Dewaluacja: zmiany wartości pieniądza w wyniku kształtowania się kursów walutowych i jeżeli zmiany te dokonane są z urzędu przez bank centralny. Następuje obniżenie wartości pieniądza.

Rewaluacja: to wzrost wartości pieniądza w stosunku do innych walut.

Wartość przyszła: odnosi się do wartości danej kwoty, którą otrzymamy w dowolnym momencie w przyszłości, w stosunku do dnia dzisiejszego. Narzędzie - stopa procentowa.

Wartość teraźniejsza (obecna): odnosi się do wartości w dniu dzisiejszym określonej kwoty, której nie otrzymamy lub nie wypłacimy aż do ustalonej w przyszłości daty. Narzędzie - stopa dyskontowa.

Płatności jednorazowe: pojedynczy przypływ gotówkowy, występuje jednorazowo (wykorzystywany przy lokatach).

Płatności okresowe: seria przepływów o stałej wielkości kwotowej, występujące w regularnych odstępach czasu (wykorzystywane przy lokatach).

Przepływy pieniężne: seria przepływów o różnej wielkości kwotowej, występujące w nieregularnych odstępach czasu (wykorzystywane przy ocenie inwestycji w przedsiębiorstwie).

Płatności zwykłe: przepływy, w których płatności są dokonywane na koniec okresu między kolejnymi przepływami gotówkowymi występującymi najczęściej.

Płatności z wyprzedzeniem: przepływy, w których płatności dokonywane są na początku okresu między kolejnymi przepływami gotówkowymi.

Płatności jednorazowe dla jednego roku:

- na koniec okresu:

FV = PV_o * (1+k)ⁿ

- na początek okresu:

FV_n = PV_o * (1+k)^n-1, gdzie:

FV_n - przyszła wartość na koniec n-tego okresu (roku)

PV_o - początkowa wartość kwoty w momencie zerowym

n - liczba lat (okresów)

k - roczna stopa % (nominalna).

Wartość przyszła:

- na koniec okresu;

FV_n = PV_o * (1+k/m)^m - dla jednego roku

FV_n = PV_o * (1+k/m)^m*n - dla kilku lat

- na początek okresu:

FV_n = PV_o * (1+k/m)^m-1 - dla jednego roku

FV_n = PV_o * (1+k/m)^(m*n)-1 - dla kilku lat.

Wartość obecna:

- płatności na koniec roku:

PV_o = FV_n/(1+k)ⁿ = FV_n * 1/(1+k)ⁿ,

- płatności na początek roku:

PV_o = FV_n/(1+k)^n-1 = FV_n * 1/(1+k)^n-1, gdzie:

FVn - przyszła wartość na koniec n-tego roku (okresu)

PVo - początkowa wartość kwoty w momencie zerowym

n - liczba lat (okresów)

k - roczna stopa dyskontowa.

Obecna wartość jednorazowej kwoty przy częstej kapitalizacji:

- płatności na koniec okresu:

PV_o = FV_n * 1/(1+k/m)^m - dla jednego roku

PV_o = FV_n * 1/(1+k/m)^m*n - dla kilku lat.

- płatności na początek okresu:

PV_o = FV_n * 1/(1+k/m)^m-1 - dla jednego roku

PV_o = FV_n * 1/(1+k/m)^(m*n)-1 - dla kilku lat.

Wykład III - 11.10.2011

Opłatności okresowe - renty - przyszłe strumienie gotówki płynące w ramach programu oszczędnościowego czy projektu inwestycyjnego, albo spłaty pożyczki maja każdego roku taką samą wartość. To płatności o równych wpłatach lub spłatach.

Przyszła wartość płatności okresowych:

- na koniec okresu:

FVA_n = A * (1+k)ⁿ - 1/k,

- na początek okresu:

FVA_n = A * (1+k)ⁿ - 1/k * (1 + k), gdzie:

FVA_n - przyszła wartość płatności okresowych

A - suma płatności okresowej

k - nominalna stopa %

n - liczba lat

Obecna wartość płatności okresowych:

- na koniec okresu:

PVA_n = A * (1+k)ⁿ - 1/(1+k)ⁿ * k

- płatność na początku okresu:

PVA_n = A * (1+k)ⁿ - 1/(1+k)^n-1 * k, gdzie:

PVA_n - obecna wartość płatności okresowych

A - suma płatności okresowej

k - nominalna stopa dyskontowa

n - liczba lat

Renty dożywotnie wieczyste:

- na koniec okresu:

PVP_d = P * 1/k

- na początek okresu:

PVA_g = P * 1+k/k, gdzie:

PVP - obecna wartość renty dożywotniej przy płatnościach na koniec lub początek okresu

P - suma pojedynczej płatności

k - nominalna stopa dyskontowa

Diagram czasu:

w analizie synchronizacji czasowej przepływów środków pieniężnych ważnym narzędziem jest diagram zwany diagramem czasu.

Przyszła wartość przepływu pieniężnego:

- na koniec okresu:

FV_cf = CF₁ * (1+k)^n-1 + CF₂ * (1+k)^n-2 + … + CF_n * (1+k)º

- na początek okresu:

FV_cf = CF₀ * (1+k)ⁿ + CF₁ * (1+k)^n-1 + … + CF_n (1+k)¹, gdzie:

FV_cf - przyszła wartość przepływu pieniężnego

CF₀, CF₁, CF_n - wartość wpływających kwot w poszczególnych okresach

k - nominalna stopa dyskontowa

n - liczba lat (okresów)

Obecna wartość przepływu pieniężnego:

- na koniec okresu:

PV_cf = CF₁ * 1/(1+k)¹ + CF₂ * 1/(1+k)² + … + CF_n * 1/(1+k)ⁿ

- na początek okresu:

PV_cf = CF₀ * 1/(1+k)º + CF₁ * 1/(1+k)¹ + … + CF_n * 1/(1+k)^n-1, gdzie:

PV_cf - obecna wartość przepływu pieniężnego

CF₀, CF₁, CF_n - wartość wpływających kwot w poszczególnych okresach

k - nominalna stopa dyskontowa

n - łączna liczba lat (okresów).

Wykład IV - 18.10.2011

Formy finansowania:

poszczególne formy finansowania w połączeniu z określonymi podmiotami zaangażowanymi w procesie finansowania w istotny sposób różnicują ekonomiczność i atrakcyjność pozyskania określonych funduszy.

Kryteria wyboru źródeł finansowania, które należy rozpatrzeć:

- dostępność do środków finansowych (rozmiary i terminy)

- możliwość trwałości i powtarzalności finansowania

- wymogi formalne ich uzyskania

- niezbędne zabezpieczenie majątkowe

- ewentualność ryzyka kursowego

- stałe i zmienne koszty finansowe (odsetki, prowizje)

- zasady spłaty i terminy zwrotu (pożyczki, kredyty)

- korzyści i zagrożenia podatkowe.

Klasyfikacja źródeł finansowania działalności gospodarczej:

FINANSOWANIE:

1. zewnętrzne:

a) własne - dostarczenie nowego i dodatkowego kapitału własnego, np. emisja akcji;

b) obce - finansowane za pomocą kredytów i pożyczek;

c) mieszane - finansowane o cechach własnego i obcego.

2. wewnętrzne:

a) własne - zatrzymanie części zysku netto, której nie przeznaczono na dywidendę oraz amortyzację (tezauryzacja);

b) obce - tworzenie rezerw będących zobowiązaniem.

Finansowanie wewnętrzne:

własne występuje wtedy, gdy kapitał dopływa do przedsiębiorstwa w następstwie wcześniej uruchomionych w przedsiębiorstwie procesów.

1. z transformacji majątku - z bieżących wpływów, z odpisów amortyzacyjnych, ze sprzedaży zbędnego majątku, z przyspieszenia obrotu kapitału, pozostałe źródła.

2. przez kształtowanie majątku - zatrzymanie, zysku, kształtowanie długookresowych rezerw i funduszy emerytalnych.

Preferencje dzięki wykorzystaniu degresywnej metody amortyzacji:

1. w pierwszych okresach odpisy są większe, zgromadzona jest więc wyższa nadwyżka finansowa, która stanowi dodatkowe źródło kapitału.

2. w związku z ponoszeniem w pierwszych okresach amortyzacji i wyższych kosztów czyli amortyzacji przedsiębiorstwo ma niższą podstawę wymiaru podatku dochodowego, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia wymiaru podatku.

3. szybciej następuje zwrot kapitału zainwestowanego w dany środek trwały, który może być zaangażowany w przedsiębiorstwie.

4. skraca się okres amortyzacji środka trwałego.

Finansowanie zewnętrzne własne:

• emisja akcji

• dopłaty akcjonariuszy

• udziały

• dopłaty wspólników

• pozostałe

• dotacje.

Przedsiębiorstwo decydując się na pozyskanie dodatkowego kapitału w drodze emisji może tego dokonać przez:

• subskrypcję prywatną - złożenie przez spółkę oferty i jej przejęcie przez oznaczonego adresata;

• subskrypcję zamkniętą - zaoferowanie akcji wyłącznie akcjonariuszom, którym służy prawo poboru;

• subskrypcję otwartą - zaoferowanie akcji przy pomocy instytucji rynku.

Ze względu na formę emisji wyróżnia się:

1. akcje imienne - ewidencjonowane w księdze akcji imiennych prowadzonych przez spółkę, mogą być zbywane przez pisemne oświadczenie zamieszczone w treści akcji lub na osobnym dokumencie (mające charakter cesji praw) oraz ich wręczanie nabywcy.

2. akcje na okaziciela - nie są rejestrowane w księdze akcji spółki i w odróżnieniu do akcji imiennych nie ma ograniczeń w ich zbywaniu, do ich zbycia wystarczy samo wręczenie akcji nabywcy.

Ze względu na formę pokrycia równowartości akcji można wyróżnić:

• akcje zakupione przez gotówkę - przy czym należy pamiętać, że akcje sporadycznie kupuje się za gotówkę, środkiem nabywczym jest pieniądz depozytowy.

• akcje deportowe - wydawane za wkłady rzeczowe.

Z punktu widzenia uprawnień akcje możemy podzielić na:

- zwykłe

- uprzywilejowane.

Wartość akcji po emisji - cena:

Wartość 1 akcji = wartość wszystkich akcji/łączna liczba akcji

Spodziewaną cenę akcji obliczamy za pomocą wskaźników: PER i EPS

EPS = zysk spółki/liczba akcji w obrocie

- określa wielkość zysku na akcję

- istotny w przypadku zmian kapitału akcyjnego

- ważny dla właścicieli kapitału akcyjnego.

PER = cena rynkowa akcji/EPS

- mierzy cenę jako inwestor kupujący akcję, płaci za zyski z ostatecznego okresu przypadające na 1 akcję

- cena jaką płacimy za jednostkę historycznego zysku

- wielkość wskaźnika zależy od perspektyw zawodowych.

Stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału wymagana przez akcjonariuszy - koszt emisji:

P_e = D₁/k_e-g

D₁ = (k_e-g) * P_e

k_e = D₁/P_e + g, gdzie:

D1 - bieżąca dywidenda od 1 akcji na koniec roku

Pe - wartość akcji zwykłej (cena akcji)

Ke - oczekiwana stopa zwrotu (kwota emisji)

g - tempo wzrostu dywidendy (stopa wzrostu).

---