Optyk okularowy

Kod klasyfikacji: 322201

Rozdział klasyfikacji: Ochrona zdrowia

Klasa klasyfikacji: Inni pracownicy ochrony zdrowia

Zadania i czynności

Głównym celem pracy technika optyka (optyka okularowego) jest wykonanie okularów korekcyjnych według recepty lub starych okularów oraz naprawa i konserwacja wszystkich typów okularów na zlecenie klienta.

W zawodzie optyka okularowego może istnieć specjalizacja. Pracownicy zakładu optycznego mogą zajmować się wybraną grupą zadań, wydzielonych na danym stanowisku pracy.

Pierwszym zadaniem optyka okularowego jest przyjęcie zlecenia na wykonanie okularów korekcyjnych. W tym celu optyk musi dobrać klientowi odpowiednią oprawę okularową na podstawie recepty, w której określone są moce i typy soczewek oraz odległość źrenic pacjenta.

Dobierając oprawę optyk powinien wziąć pod uwagę oczekiwania i życzenia klienta, względy estetyczne, tendencje wynikające z aktualnej mody itp., uwzględnić też typ i moce (grubość) montowanych w niej soczewek, jak też możliwości techniczno-technologiczne warsztatu, w którym pracuje. Następnie musi określić cenę wykonywanej usługi oraz termin jej wykonania.

Po zakończeniu powyższych czynności i ustaleń optyk przystępuje do kolejnego etapu pracy - wykonania usługi. Aby wykonać zamówione okulary należy:

- Zamówić odpowiednie, uzgodnione wcześniej z klientem, soczewki organiczne (plastikowe) lub mineralne (szklane). Zakupu soczewek dokonuje optyk u producenta, w hurtowni lub w wypadku soczewek nietypowych, zamawia je w laboratorium wykonującym soczewki specjalne na indywidualne zamówienia.

- Po otrzymaniu soczewek, optyk przystępuje do pracy warsztatowej. Polega ona na:

Dokonaniu podstawowych obliczeń, związanych z koniecznością określenia parametrów geometrycznych oprawy, przy uwzględnieniu informacji wynikających z zapisanej recepty lub uzgodnionych z klientem, ewentualnie na podstawie poprzednio używanych okularów

Przygotowaniu szablonu który pozwoli na obcięcie obrzeży soczewki według pożądanego kształtu. W razie używania szlifierki ręcznej - szablon wykonywany jest z kartonu, przy użyciu ołówka i nożyczek. Jeśli warsztat wyposażony jest w automat szlifierski - do wykonania szablonu używa się specjalnych cienkich płytek plastikowych, a wycina się go ręcznie używając nożyczek i pilnika lub specjalnego urządzenia zwanego ,,szabloniarką. Natomiast gdy w warsztacie znajduje się automat bezszablonowy - kształty, nadawane obrzeżom soczewek, wyznaczane są przez urządzenie skanujące połączone z automatem szlifierskim.

Wyznaczeniu środków optycznych soczewek przeznaczonych do wykonania okularów. Tę czynność optyk wykonuje używając urządzenia pomiarowego, zwanego frontofokometrem lub dioptriomierzem.

Oszlifowaniu obrzeży soczewek okularowych, które nadaje im kształt odpowiedni do wybranej oprawy, przy uwzględnieniu zadanych parametrów optycznych i w sposób uwzględniający możliwości i potrzeby montażowe. Szlifowanie można wykonywać ręcznie, na szlifierce do szkła, przy użyciu wyciętego wcześniej z kartonu szablonu oraz kółka do przecinania szkła i specjalnych obcęgów zwanych ,,łupkami” (dotyczy to tylko soczewek mineralnych) lub też w automacie szlifierskim, wykorzystując szablon z tworzywa lub wykonany przez skaner, jeżeli używa się automatu bezszablonowego.

Montażu oszlifowanych soczewek. Sposób montowania soczewek zależy od typu wybranej oprawy. Montując oprawę z tworzywa optyk posługuje się urządzeniem, zwanym ,,podgrzewaczem do opraw;. Jeżeli oprawa wykonana jest z metalu, optyk używa wkrętaków i specjalnych obcęgów, służących do modelowania oprawy i ustawiania w niej soczewek. Wykonując okulary w oprawie z mocowaniem ,,na żyłkę” optyk musi zrobić w oszlifowanej płasko krawędzi soczewki specjalny rowek (kanalik), w który wpuszczana jest żyłka, mocująca soczewkę - optyk używa do tego specjalnego przyrządu mechanicznego zwanego ,,rowkarką;. Jeżeli soczewki montowane są do oprawy wkrętami, optyk musi wywiercić w soczewkach otwory używając specjalnej wiertarki optycznej i odpowiednich wierteł, jeśli użyte zostały soczewki mineralne, musi zamontować tak przygotowane soczewki używając wkrętaka, czasami kluczyka do nakrętek i obcęgów do modelowania opraw.

Po wykonaniu wszystkich wyżej wymienionych czynności należy sprawdzić:

czy zamontowane zostały soczewki o parametrach zapisanych w recepcie lub zleceniu,

czy soczewki zamontowane zostały zgodnie z receptą (okulary do czytania lub do dali, właściwość osi w przypadku soczewek torycznych, prawidłowość ustawienia odległości punktów optycznych).

W celu skontrolowania wykonanych okularów optyk korzysta z frontofokometru oraz linijki optycznej zwanej ,,źrenicówką;.

Kolejnym i ostatnim etapem realizowanego zlecenia jest oddanie gotowych okularów zamawiającemu (łączy się to z ostatecznym ich dopasowaniem do głowy i twarzy klienta) oraz końcowe rozliczenie kosztów usługi.

Optyk okularowy zajmuje się również naprawą różnego rodzaju uszkodzeń opraw okularowych, a więc klejeniem pękniętych lub złamanych opraw z tworzywa, spawaniem lub lutowaniem opraw metalowych, wymianą zauszników, zawiasów, nanośników zwanych również ,,podnoskami;, jak też wszystkich innych części wymienialnych w oprawach okularowych.

Bardzo ważną częścią pracy optyka jest jego funkcja konsultanta i doradcy. Wymaga ona od niego obszernej wiedzy, dotyczącej aktualnych możliwości technologicznych i technicznych; dobrego gustu i wyczucia estetycznego; śledzenia na bieżąco tendencji w modzie okularowej - dotyczy to zwłaszcza opraw.

Optyk współpracujący z gabinetami okulistycznymi, dobierającymi soczewki kontaktowe musi również posiąść wiedzę w tej dziedzinie.

Optyk zajmuje się również sprzedażą akcesoriów optycznych takich futerały (etui) do okularów, płyny do czyszczenia soczewek okularowych, płyny do konserwacji i pielęgnacji soczewek kontaktowych, obturatory do ćwiczeń dla zezujących, łańcuszki, ściereczki itp.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca optyka okularowego odbywa się w zakładach optycznych. Warunki pracy w tym zawodzie bywają zazwyczaj bardzo dobre - są to najczęściej ładne i dobrze wyposażone miejsca pracy. Jedyną uciążliwością w pracy optyków może być hałas i złe oświetlenie. Podczas pracy optycy stykają się z materiałami i substancjami łatwopalnymi, jak również z substancjami alergennymi, których używa się do naprawy oprawek okularowych i mycia okularów.

W zawodzie tym istnieje ryzyko zachorowań na choroby skóry, jak również na choroby zakaźne i inwazyjne ze względu na bezpośredni kontakt z klientami.

warunki społeczne

Optyk pracuje indywidualnie i samodzielnie wybiera sposoby wykonywania powierzonych zadań. W swojej pracy ma stały kontakt z klientami, udziela im informacji, odpowiada na pytania, doradza przy wyborze, sprzedaje akcesoria.

Kontakty z ludźmi w zawodzie optyka są niezbędne i bardzo intensywne, niosą jednak pewne ryzyko powstawania konfliktów w relacji sprzedawca - klient.

warunki organizacyjne

Optyk pracuje 8 godzin dziennie, najczęściej w stałych godzinach. Praca jego odbywa się tylko w dzień i tylko w dni robocze. Nie wymaga wyjazdów i jest zrutynizowana. W miejscu pracy nie ma potrzeby noszenia specjalnego ubrania roboczego, jedynie optyka zatrudnionego na stanowisku sprzedawcy obowiązuje strój reprezentacyjny.

Funkcje i zależności organizacyjne w tym zawodzie wiążą się z wielkością firmy. W dużej firmie optyk może pełnić rolę zwierzchnika albo podwładnego. W wypadku założenia własnej firmy, pracuje bez żadnych zależności organizacyjnych. Na ogół jednak, bez względu na miejsce pracy, osoby wykonujące ten zawód, mają pełną swobodę w podejmowaniu decyzji merytorycznych.

Optyk ponosi odpowiedzialność finansową za wyposażenie i maszyny, za zdrowie ludzi (wykonywane prace dotyczą oka ludzkiego) oraz za funkcjonowanie zakładu optycznego.

Wymagania psychologiczne

Okulary korekcyjne, wykonywane przez optyka, mają korygować wady wzroku klienta, nie pogarszając jego wyglądu i dając mu poczucie komfortu fizycznego oraz psychicznego. Takie rezultaty optyk może osiągnąć tylko dzięki uprzejmości, cierpliwości, poczuciu estetyki, umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi jak również umiejętności przekonywania ich.

Optyk powinien posiadać naturalną umiejętność prawidłowego rozróżniania barw oraz nie może mieć zaburzeń w widzeniu przestrzennym (stereoskopowym). Są to cechy ważne zarówno w pracy warsztatowej, jak również we współpracy z klientem, gdyż przy doborze opraw należy zwracać również uwagę na kolor włosów, karnację, itp. Umiejętność rozróżniania barw konieczna jest również przy dobieraniu soczewek przeciwsłonecznych i fotochromowych.

Zawód optyka należy do grupy zawodów precyzyjnych, dlatego też wymagane są takie cechy manualne jak: dokładność, zręczność rąk i palców oraz prawidłowa ostrość wzroku.

Każdy optyk odpowiada finansowo za sprzęt, znajdujący się w zakładzie optycznym, dlatego potrzebne mu są cechy takie jak: szybki refleks, zdolności rachunkowe, spostrzegawczość, podzielność uwagi i jednocześnie zdolność koncentracji.

Optyka winna cechować również umiejętność logicznego rozumowania oraz łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi i prowadzenia bezpośrednich rozmów. Wynika to z konieczności stałego udzielania informacji, porad i konsultacji.

Optyk wykonując swoje zadania bardzo często pracuje sam. Udzielając informacji klientom, jednocześnie wykonuje prace manualne w warsztacie optycznym, musi więc cechować się umiejętnością podejmowania szybkich i trafnych decyzji, łatwością przerzucania się z jednej czynności na drugą, dużą samokontrolą.

Praca optyka jest zrutynizowana, dlatego też umiejętność pracy w warunkach monotonnych jest bardzo pomocna.

W zawodzie tym następuje ciągły rozwój techniczny (nowe materiały, rodzaje soczewek, warstw nanoszonych na soczewki, nowe typy urządzeń, obrabiarek i przyrządów pomiarowych, jak również nowe metody korekcji wad wzroku). W związku z tym optyk koniecznie powinien się interesować techniką i nauką, w szczególności takimi dziedzinami, jak matematyka, medycyna, fizyka i również psychologia.

Praca optyka wymaga odpowiedzialności. Wynika to z faktu, że jego działania mają spowodować poprawę zdrowia człowieka (prawidłową pracę narządu wzroku).

Optyk okularowy (oftalmik) musi mieć umiejętność współdziałania i współpracy z okulistą luboptometristą.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca optyka zalicza się do prac lekkich. Największe znaczenie w tym zawodzie ma duża sprawność wzroku i słuchu, jak również sprawność manualna.

Istnieje możliwość zatrudnienia osób z dysfunkcją kończyn dolnych, osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, jak również osób niedosłyszących - ale tylko na stanowisku optyka w zakładzie oftalmicznym.

Osoby niedowidzące mogą pracować w tym zawodzie pod warunkiem, że noszone przez nie okulary dają pełen komfort widzenia. Ze względu na stały kontakt z klientami, nie ma natomiast możliwości zatrudnienia osób z wadami wymowy. Zawodu tego nie mogą też wykonywać osoby z dysfunkcją rąk

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do podjęcia pracy w zawodzie optyka okularowego niezbędne jest wykształcenie zawodowe. Preferowane jest wykształcenie średnie lub posiadanie tytułu mistrza w zawodzie.

W zawodzie tym dobrze widziana jest znajomość języków obcych (angielski, niemiecki i rosyjski) umożliwiająca zapoznawanie się z obcojęzyczną literaturą fachową oraz porozumiewanie się z klientami z zagranicy.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie optyka możliwości awansu są ograniczone, można zostać kierownikiem zakładu w dużej firmie lub założyć własną.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W tym zawodzie mogą podjąć pracę osoby starsze, pod warunkiem, że posiadają doświadczenie zawodowe.

Osoby bez doświadczenia mogą zacząć pracę w zawodzie optyka nie później, niż przed ukończeniem 40 roku życia.

Polecana literatura

Hein A., Sidorowicz T., Wagnerowski T., Oko i okulary. Poradnik dla optyków okularowych, Wydanie III poprawione, Warszawa 1979.

Optyka - Optometria, miesięcznik, Panoptikos, 60 -529 Poznań, ul. Dąbrowskiego 79.

Ogólnopolski Kurier Oftalmiczny, miesięcznik, Interoptyka, 91-120 Łódź.

Świat Okularów. Magazyn dla optyków, częstotliwość: Dwumiesięcznik, wydawca: M2 Media.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---