RDS - Respiratory Distress Syndrome

1. Zespół zaburzeń oddychania noworodków (ZZO)

• postać ostrej niewydolności oddechowej

• czynnik patogenetyczny: brak lub niedobór substancji powierzchniowo czynnej (surfaktantu)

• najistotniejszym czynnikiem wiek płodowy noworodka

• 70% noworodków < 32 Hbd

• 15 - 20% 32 - 36 Hbd

• 5% > 36 Hbd

• Patogeneza

• strukturalna niedojrzałość płuc

• zmiany ilościowe i jakościowe surfaktantu

• zaburzenia w krążeniu płucnym

• opóźnienie absorpcji płynu płucnego po urodzeniu

• zwiększenie ilości wody w tkance śródmiąższowej oraz pęcherzykach płucnych

• Surfaktant

• rola surfaktantu w procesach fizjologii płuc

• regulację napięcia powierzchniowego pęcherzyków płucnych (redukując napięcie powierzchniowe, surfaktant przyczynia się do łatwiejszego rozprężania pęcherzyków płucnych, lepszego upowietrznienia płuc i wytworzenia czynnościowej pojemności zalegającej, która jest warunkiem prawidłowej wymiany gazowej)‏

• działanie przeciwobrzękowe

• ochronę przed patogenami infekcyjnymi

• ochronę nabłonka oddechowego pęcherzyków płucnych

• Niedobór

• ilościowy i/lub jakościowy

• charakter pierwotny, wynikający z niedojrzałości płuc płodu

• wcześniactwo i niedotlenienie,

• kwasica,

• hipotermia

• hipotensja w czasie porodu

• wtórny, wynikający ze zmniejszonej syntezy po porodzie albo inaktywacji w obrębie pęcherzyków płucnych

• zamartwica okołoporodowa,

• zakażenie płuc

• krwotok,

• zachłyśnięcie się wodami płodowymi i śluzem z dróg rodnych,

• smółka,

• zapalenie płuc

• Czynniki ryzyka

• Przedwczesny poród

• Średnia masa urodzeniowa

• Cięcie cesarskie

• Niewielka przewaga płci żeńskiej

• Bliźnięta urodzone jako drugie

• Cukrzyca matki

• Występowanie rodzinne

• Czasem razem z wadą serca

• Wcześniactwo

• Diagnostyka prenatalna

• określa stopień dojrzałości płuc płodu

• duże znaczenie przy podejmowaniu decyzji klinicznych w przypadku zagrażającego porodu przedwczesnego lub konieczności wcześniejszego ukończenia ciąży

• celem badań oceniających dojrzałość płuc płodu jest określenie zawartości surfaktantu w płynie owodniowym

• Diagnostyka

• kryteria kliniczne

• zaburzenia oddychania

• wzmożony wysiłek oddechowy

• wciąganie międzyżebrzy

• zapadanie mostka

• stękanie wydechowe (wydech przy częściowo zamkniętej głośni)‏

• tachypnoe

• bezdechy (bardzo niedojrzałe noworodki)‏

• poruszanie skrzydełkami nosa

• sinica

• zaburzenia termoregulacji

• hipotensja

• hipotonia

• obrzęki

• Osłuchiwanie

• uogólnione osłabienie szmeru oddechowego

• liczne trzeszczenia

• tachykardia

• kryteria radiologiczne

• niedodma obu płuc, które przybierają obraz „tłuczonego szkła" lub nawet „mlecznych" płuc. Na ich tle widoczna jest zwykle tchawica i oskrzela tworzące „bronchogram powietrzny"

• w zaawansowanym ZZO mogą pojawiać się błony szkliste w pęcherzykach płucnych

• wyróżnia się 4 stadia ZZO(od niewielkiej szarości do zupełnie mlecznych płuc)

• kryteria laboratoryjne (ocena równowagi kwasowo-zasadowej)

• hipoksemia PaO2 < 50 mmHg (6,66 kPa),

• hiperkapnia PaCO2 > 60 mmHg (7,99 kPa),

• narastająca kwasica oddechowa wywołana hipowentylacją oraz współistnienie kwasicy metabolicznej

• podwyższony poziom kwasu mlekowego w surowicy

• hipoglikemia

• hiperkaliemia

• czynnościowe parametry wentylacji

• obniżenie objętości życiowej

• obniżenie podatności płuc

• spadek objętości oddechowej

• wzrost oporności dróg oddechowych

7. Powikłania

• Dysplazja oskrzelowo-płucna (dysplasia broncho-pulmonalis)

• Zwłóknienie pozasoczewkowe (fibroplasia retrolenticularis)‏

• Przetrwały przewód tętniczy (ductus arteriosus persistens)‏

• Martwicze zapalenie jelit (enterocolitis necroticans)‏

• Pękanie pęcherzyków i odma opłucnowa

• Wylew śródczaszkowy

• Rozmiękanie mózgu okołokomorowe

• Krwotok płucny

• Perforacje przewodu pokarmowego

8. Zapobieganie

• Wychwycenie noworodków z grupy ryzyka, wczesna interwencja neonatologa lub oddziału intensywnej terapii

• Amniocenteza do oceny dojrzałości płuc płodu przez określenie stosunku lecytyny do sfingomieliny i obecności fosfatydyloglicerolu u płodów z grupy zwiększonego ryzyka

• Ostrożne stosowanie steroidów w okresie przedporodowym do stymulacji wytwarzania surfaktantu i w sytuacji, gdy przewidywane jest wcześniejsze rozwiązanie

9. Leczenie

• Wyrównanie hipoglikemii, hipotermii i elektrolitów

• Tlen i CPAP przez kaniulę donosową, wentylacja konwencjonalna lub oscylacyjna

• Profilaktycznie antybiotyki, żeby zapobiec zakażeniom dróg oddechowych

10. ZZO przyczyną wzmożonego napięcia mięśniowego

• zalecana fizjoterapia

• Wczesna interwencja

• Poprawa funkcji motorycznych

• Kształtowanie sfery psychicznej

• Przywrócenie prawidłowego napięcia mięśniowego

• Indywidualizacja działań- postępujący rozwój dziecka

• metody

• NDT Bobath

• Przygotowanie do ruchu

• Normalizacja napięcia mięśniowego

• Hamowanie nieprawidłowej aktywności ruchowej

• Torowanie automatycznych reakcji nastawczych i równoważnych

• Ułatwianie prawidłowych wzorców funkcjonalnych

• terapia oddechowa AFE (kinezyterapia)

• usunięcie z dróg oddechowych dziecka zalegającej wydzieliny

• poprawa warunków wymiany gazowej zarówno w trakcie wentylacji mechanicznej, jak i spontanicznej, czyli pomoc dziecku w skuteczniejszym pozbyciu się z organizmu dwutlenku węgla

• poprawa mechaniki oddechowej, pracy przepony i rozwoju mięśni oddechowych;

• zapobieganie powikłaniom

---