ŻÓŁTACZKI

1. Kryteria rozpoznania fizjologicznej

• Początek w 2-3 dobie

• Wzrost stęż. B < 5mg/dl/dobę

• Stęż.B <12,9ml/dl; wcześniaki <15mg/dl

• Kryteria rozpoznania patologicznej

• Początek w 1.dobie

• Stężenie B w 1.dobie życia >7 mg/dl

• Szybki stęż. B (>5 mg/dl/dobę, >0,3 mg/dl/h)

• Stęż. B całkowitej w surowicy przekracza dopuszczalne normy (hiperbilirubinemia)

• stęż. B pośredniej (wolnej)

• Hemoliza (ch.hemolityczna)

• Zespół objawów występujących w wyniku rozpadu erytrocytów płodu opłaszczonych swoistymi przeciwciałami matczynymi IgG przechodzącymi przez łożysko

• Występuje m.in.w konflikcie serologicznym

• postacie

1. Niedokrwistość hemolityczna,

2. Żółtaczka hemolityczna z szybko wzrastającym stęż.B,

3. Obrzęk uogólniony płodu

• Zwiększone krążenie jelitowo-wątrobowe (zwężenie odźwiernika, niedrożność smółkowa, niedroż.jelit)

• Niedobór transferazy glukuronowej

• stęż. B bezpośredniej (związanej)

• zespół TORCH

• Posocznica

• Niedrożność dróg żół.

• Niedobór alfa-antytrypsyny

• Mukowiscydoza

• Noworodkowe zapalenie wątroby

• Galaktozemia

• Główne czynniki ryzyka hiperbilirubinemii

• Steż.B przed wypisem ze szpitala w strefie dużego ryzyka.

• Żółtaczka w 1.d.ż.

• Ch.hemolityczna.

• Wiek ciążowy 35.-36.tyg.

• Fototerapia u poprzedniego potomstwa.

• Krwiak okolicy głowy, podbiegnięcia krwawe.

• Karmienie wyłącznie piersią.

• Rasa żółta.

• Czynniki ryzyko hiperbilirubinemii zmniejszające

• Stęż.B w strefie małego ryzyka.

• Wiek ciążowy >41tyg.

• Karmienie wyłącznie sztuczną mieszanką.

• Rasa czarna.

• Wypis ze szpitala po 72.godz.życia.

• Czynniki ryzyka

• Żółtaczka w rodzinie.

• Wystąpienie żółtaczki u poprzedniego dziecka.

• Choroby wątroby w rodzinie.

• Choroby matki w ciąży (przeziębienia, nikotynizm, cukrzyca).

• Leki stosowane w ciąży (tokolityki, wit.K, sulfonamidy, kontrasty radiologiczne).

• Powikłania okr.porodowego (OXY, urazy, niedotlenienie, zbyt późne zaciśnięcie pępowiny).

• Zakażenie wewnątrzmaciczne

• Powikłania

• Uszkodzenie mózgu - encefalopatia bilirubinowa

• Niechęć do ssania,

• Apatia,

• Hipotonia,

• Osłabienie odruchów,

• Odgięciowe ułożenie głowy,

• Oczopląs,

• Drgawki,

• 
  Zanik reakcji odruchowych i śpiączka.

• Rozpoznanie

• Schemat Kramera - ocena zażółcenia powłok skórnych.

I 4-8m%

II 5-12m%

III 8-16m%

IV 11-18m%

V >18m%

8. Fototerapia

• Fotooksydacja = rozpad wolnej B w skórze i tk.podskórnej na bezbarwne, nietoksyczne subst. rozpuszczalne w wodzie i łatwo wydalane z żółcią i moczem.

• Bilirubina absorbuje padające światło niebieskie (425-475 nm), zielone i białe.

• Skuteczność zależy od długości światła, natężenia promieniowania,wielkości naświetlanej pow.

• Średnia skuteczność: B o 1-2mg%/4-6h.

• zagrożenia

• Przegrzanie, oparzenie.

• Odwodnienie.

• Zesp.brązowego dziecka (ciemne, szarobrązowe zabarwienie skóry i moczu).

• Rumień cieplny i wysypki skórne.

• Rozluźnione stolce, przyspieszenie pasażu jelitowego.

• Odseparowanie od matki.

• Utrudniona obserwacja dziecka.

• Uszkodzenie siatkówki oka.

• Zmiany rytmów biologicznych.

• Trombocytopenia (skrócony czas przeżycia płytek krwi).

• przeciwwskazania

• Wrodzona porfiria erytropoetyczna (CEP, 1 z objawów jest m.in.przewrażliwienie na światło)

• Cholestaza znacznego stopnia (zastój żółci)

• pamiętać!

• Najpierw sprawdzić urządzenie.

• Odpowiednia odległość lampy od dziecka (40-45cm).

• Okryć inkubator białym materiałem nieograniczającym dostępu światła lampy.

• Odsłonić jak największą powierzchnię skóry.

• Do skóry nie mogą dotykać żadne plastikowe elem.

• Ograniczenie stosowania kremów, maści, leków miejscowych.

• Zmiana pozycji min.co 3h.

• Zasłonić oczy dziecku.

• Sprawdzanie temp.co 4h.

• Monitorowanie nawodnienia, tętna, oddechu.

• Podczas pielęgnacji zdejmujemy dziecku okulary (kontakt wzrokowy!).

• Dokładne dokumentowanie czasu trwania terapii.

• Obserwacja intensywności i czasu zażółcenia oraz aktywności dziecka.

• Obserwacja liczby, konsystencji, koloru stolców.

• Transfuzja wymienna

• Założenie cewnika do ż.pępkowej i upuszczanie małymi porcjami krwi dziecka, a wpuszczanie krwi dawcy

• używamy modyfikowanej krwi pełnej (erytrocyty+osocze), zgodnej z gr.krwi dziecka i poddanej próbie krzyżowej z krwią matki

• wskazania

• Nieskuteczna fototerapia

• Ch.hemolityczna

• Obrzęk płodu i niewydolność krążenia

• Stęż.B we krwi pępowinowej >4,5mg/dl

• stęż.B o 0,3mg/dl/godz.

• stęż.B o >5mg/dl/10h

• powikłania ostre

• Skrzep, zator powietrzny

• Tachykardia, zaburzenia rytmu serca

• Bezdech

• Sinica wymagająca resuscytacji

• Hiperkalcemia,

• Hipokalemia (drgawki, drżenia), hipomagnezemia, hipoglikemia

• Zapalenie pępka

• Krwawienie z odbytu, kikuta pępowiny, do OUN

• Zakażenie

• Zaburzenia gosp. kwasowo-zasadowej

• Żółtaczka związana z karmieniem piersią

• Żółtaczka wczesna

• Najczęściej obserwowana postać żółtaczki na oddziałach noworodkowych

• Rozpoczyna się w 2 - 3 dobie życia

• Stężenie bilirubiny > 12 mg/dl

• Najwyższe jej stężenie występuje w 3 - 6 dobie życia

• Spowodowana nieprawidłowościami związanymi z karmieniem piersią - tzw. żółtaczka dzieci karmionych piersią, żółtaczka z braku pokarmu

• przyczyny

• Zbyt późne pierwsze karmienie po porodzie

• Ograniczenie częstości i czasu trwania kolejnych karmień

• Dopajanie noworodków

• Opóźnienie pasażu smółki

• Późniejsza kolonizacja bakteryjna jelit

• postępowanie

• Karmienie piersią w pierwszych dobach życia:

• często (powyżej 8 na dobę), obfite, skuteczne

• Niedopajanie noworodków (wodą, herbatą, wodą z glukozą)

• Ewentualne nawadnianie dożylne noworodków odwodnionych

• Żółtaczka późna

• Rozwija się po 5 dniu życia

• Trwa do kilku tygodni, a nawet do 3 miesiąca życia

• max. stężenie bilirubiny pod koniec 2 tyg. życia i wynosi 20-30 mg/dl

• często rodzinnie, u zdrowych, donoszonych noworodków

• Niektóre składniki pokarmu kobiecego mogą zaburzyć przemianę przemianę bilirubiny - tzw. żółtaczka mleka kobiecego

• przyczyny

• Zwiększona jelitowa absorbcja niezwiązanej bilirubiny

• Opóźnione pierwsze karmienie, niedostateczna podaż pokarmu

• Zwolnienie pasażu jelitowego, smółki

• Zmiany metabolizmu kwasów żółciowych

• Zaburzenia przemiany bilirubiny w wątrobie

• rozpoznanie

• należy wykluczyć

• Infekcje

• Wrodzone defekty transferazy glukuronowej i in.

• Hipotyreozę

• Zaburzenia cholestazy

• Krwiaki podokostne

• Leki stosowane u noworodka

• Cukrzycę matki

• Wywiad - Przedłużająca się żółtaczka u poprzednich dzieci tej matki karmionych piersią

• Próba diagnostyczno - lecznicza

• Określenie wyjściowego stężenia bilirubiny w surowicy krwi dziecka

• Przerwanie karmienia piersią na 12 -24 godz.

• Po 12 godz. kontrola poziomu bilirubiny

• Potwierdzone rozpoznanie = spadek stężenia bilirubiny o min. 2 mg% do wyjściowego poziom

• leczenie

• Obserwacja noworodka

• Częste i efektywne karmienie

• Przerwanie karmienia piersią na 24-28 godz. i podawanie odciąganego pokarmu po pasteryzacji

• Fototerapia

---