Rodzaje wierszy
sylabotoniczny	zdaniowy	toniczny	sylabiczny	stroficzny	stychiczny	nieregularny	biały
podlega zasadom regularnego systemu wersyfikacyjnego zwanego sylabotonizmem jego budowa oparta jest na zgodności liczby sylab i regularnym rozkładzie akcentów w obrębie wersów posiada stałą liczbę sylab w wersie i stały rozkład sylab akcentowanych i nieakcentowanych wprowadza do poezji polskiej zasady miarowego wiersza antycznego; podstawową miarą wiersza jest stopa, tj. określona liczba sylab z jednym stałym akcentem (trochej, jamb, daktyl, amfibrach, anapest, peon III) granice stóp mogą pokrywać się z granicami wyrazów (diereza) bądź mogą wypadać wewnątrz wyrazów (cezura) może też wystąpić zjawisko kataleksy lub hiperkataleksy, tj. skrócenia lub wydłużenia w ostatniej stopie wersu sylaby nieakcentowanej ukształtował się w polskiej poezji w epoce romantyzmu	najstarszy polski typ wiersza występujący w poezji średniowiecznej XV i początku XVI wieku inaczej nazywany wierszem składniowo-intonacyjnym oparty był na zasadzie przebiegu wersu i zdania poszczególny wers stanowił jedno zdanie lub wyraźnie określony, jednorodny człon zdania , przy czym koniec zdania był zawsze końcem wersu nie występowały w nim przerzutnie posiadał nierówne wymiary wersów, różne ilości sylab w wersie (asylabizm), ale niekiedy wyrównywano długości wersów, ponieważ wiersz ten związany był z muzyką (głównie pieśni kościelne) rym średniowieczny zależny był od zdaniowej budowy wiersza (najczęściej więc występowały rymy parzyste, gramatyczne) do wiersza zdaniowego nawiązywano w poezji młodopolskiej, czasami pojawia się w twórczości współczesnych poetów (J. Czechowicz, W. Szymborska)	spełnia zasady budowy wiersza charakterystyczne dla systemu wersyfikacyjnego zwanego tonizmem posiada jednakową liczbę akcentów głównych, stałą ilość zestrojów akcentowych w wersie zestrój akcentowy to zespół sylab stanowiących znaczeniową całość, zgrupowanych wokół jednego akcentu (akcent nie musi być stały, może padać na różne sylaby) ilość sylab występująca w poszczególnych wersach jest różna pojawił się już w niektórych dramatach J. Słowackiego prawdziwie rozwinął się w Księdze ubogichJ. Kasprowicza był wykorzystywany w twórczości wielu poetów w XX wieku	- Jest pierwszym uporządkowanym ,unormowanym i regularnym systemem wersyfikacyjnym w poezji polskiej -posiada jednakową ilość sylab (zgłosek) każdym wersie -po tej samej liczbie sylab -w wersach dłuższych niż 8 zgłoskowe-pojawia się średniówka, czyli pauza, stały międzywyrazowy przedział wewnątrz wersu -charakteryzuje go również stały akcent w zakończeniu wersu i najczęściej stała przedśredniówką (akcent paroksytoniczny) -w związku z tym najczęściej spotykamy w tego typu utworach rymy żeńskie wprowadzono również przerzutnię początkiwierszasylabicznegosięgająepokirenesansuitwórczościJ.Kochanowskiego	wiersz zbudowany z wersów powiązanych w strofy	wiersz zbudowany z ciągu wersów nie grupujących się w wierszowe jednostki wyższego rzędu	częścioweodstąpienieodpewnychregułzzachowaniempozostałych-topodstawowacechawierszanieregularnego wiersznieregularnysylabiczny •tylkopewnaczęśćwersówmatakąsamądługość;zwykleprzeplatająsięzesobąwersyoróżnejilościsylab •średniówkaznajdujesięwstałymmiejscu •układrymówjestdośćregularny,urozmaicony •rozwinąłsięwXVIII+wiecznychbajkach,spotykamygorównieżwdramacieromantycznym wiersznieregularnysylabotoniczny •wwersiemożewystępowaćtensamrodzajstóp,aleichilośćwposzczególnychwersachjestróżna •pojawiłsięwpoezjiokresuromantyzmu wiersznieregularnytoniczny •jestzbliżonydowierszawolengo •ilośćzestrojówakcentowychwwersachmożebyćróżna •upowszechniłsięwpoezjinaprzełomieXIXiXXwieku	wierszbezrymowy,stanowiącywobrębiedanegosystemuwersyfikacyjnegoopozycjęwobecznaczniebardziejrozpowszechnionegowpolskiejpoezjiwierszarymowanego po raz pierwszy pojawił się w Odprawie posłów greckich J. Kochanowskiego jako aluzja do pozbawionego rymu wiersza antycznego wierszem białym pisane są m. in. Satyry Opalińskiego, niektóre dramaty J. Słowackiego i C. Norwida

WERSOLOGIA to budowa wiersza; ogół zasad i właściwości systemowych i strukturalnych kształtujących mowę wierszowaną i odróżniających ją od prozy

WIERSZ to mowa w szczególny sposób zorganizowana, przeciw stawna prozie. Fundamentem organizacji wierszowej są:

a) powtarzalność wierszowanych jednostek, których budowę i współzależności ustalają reguły systemów wersyfikacyjnych. Powtarzalność ta jest źródłem rytmu wierszowego i tylko w wierszu wolnym może zatracić swój rytmiczny charakter

b) napięcie między intonacją zdaniową a intonacją wierszową.

c)w systemach numerycznych napięcie między złożonym wzorcem rytmicznym a jego urzeczywistnieniem w przebiegu określonego tekstu wierszowego.

---