Średnie dzieciństwo, wiek przedszkolny
Trwa od 4 do 6 r. ż
Dziecko jest na tyle rozwinięte, że może się poruszać w najbliższym otoczeniu, docierać do przedmiotów, które go interesują i są traktowane przez nie realnie - mają cechy stałości i obiektywności, opanowało niejęzykowe i językowe sposoby komunikacji, wzbogaciło swój słownik do tego stopnia, że potrafi porozumiewać się z dorosłymi w sprawach codziennych, buduje zdania poprawne gramatycznie,
Rozwój somatyczny i aktywność ruchowa
Dziecko w tym okresie ma wszystkie zęby mleczne, swobodnie chodzi i biega, jest samodzielne w zakresie samoobsługi
Zmiany dotyczące wzrostu i wagi ciała nie są już tak intensywne jak w poprzednim okresie - zmiany w zakresie proporcji ciała, wydłużenie ciała pod wpływem szybciej rosnących kończyn, nieznacznie powiększa się mózgowa część czaszki, rozrasta się część twarzowa
Na zmiany w rozwoju fizycznym dzieci mają wpływ : płeć (dziewczynki szybciej niż chłopcy), warunki środowiskowe (np. kultura, warunki materialne rodziny), rasa
W układzie nerwowym następują cztery rodzaje zmian ∗ postępująca mielinizacja włókien nerwowych, szczególnie w płatach czołowych, ∗ wzrost liczby synaps, tworzenie się nowych połączeń między neuronami i wzrost produkcji chemicznych neuroprzekaźników, które przewodzą impulsy z jednego neuronu do drugiego , ∗ zmiany w zakresie formy aktywności mózgu, do piątego roku życia większą rolę odgrywały fale bardziej charakterystyczne dla snu dorosłych niż fale charakterystyczne dla zaangażowanej uwagi, teraz to się wyrównuje, ∗ wzrasta synchronizacja aktywności w różnych polach mózgu oraz koordynacja między płatami czołowymi a innymi częściami mózgu
„Głód ruchu” duża potrzeba ruchu, dziecko jest bardzo ruchliwe, nie potrafi skupić się na jednej czynności, nie potrafi przez dłuższy czas towarzyszyć dorosłemu, zauważamy wzrost sprawności motorycznych, opanowane już ruchy i czynności doskonalą się, opanowuje nowe umiejętności - proste ruchy łączy w kombinację ruchowe (bieg i skok, bieg i kopnięcie piłki, chwyt i rzut piłki), zwraca uwagę na rezultaty własnych działań i przeżywa radość z osiągnięć ruchowych, rozwija się harmonia płynność i rytmiczność ruchów i siła
Chłopcy osiągają lepsze wyniki w czynnościach, które wymagają większej siły, ale my wcale nie jesteśmy gorsze, bo lepiej sobie radzimy w sprawnościach motorycznych, które wymagają równowagi i rytmiczności oraz precyzji.
Rozwój małej motoryki można śledzić w dwóch zakresach :
∗ samoobsługi (ubieranie się, potrzeby fizjologiczne, jedzenie)
∗ rysowanie i pisanie (rysują rozpoznawalne kształty, komponują rysunek przedstawiający wiele przedmiotów)
Procesy poznawcze
Sprawności percepcyjne
Dojrzewanie mózgu sprzyja lepszej integracji sensorycznej ( dzieci mogą śledzić wzrokiem poruszająca się piłkę i chwycić ją, rozpoznają kilka kształtów geometrycznych i kilka liter)
Rozpoznają litery jako zbiór punktów, odróżniają pismo od tego co nie jest pismem (3 - 4 r. ż), ale nie potrafią jeszcze różnicować poszczególnych liter, ujmują pismo całościowo, w następnym etapie różnicują litery, ale te które są podobne do siebie np. E - F, W - M i te które są swoimi lustrzanymi odbiciami np. p - g, b -d sprawiają im duże problemy, dopiero kiedy dzieci aktywnie uczą się czytać te problemy znikają
Pewne trudności sprawia im kopiowanie figur geometrycznych i liter
Nie ujmują jeszcze dokładnie wielkości i proporcji przedmiotów
Wzrasta zdolność do rozróżniania barw i odcieni barwnych, dzieci opanowują nazwy kolorów i poprawnie je stosują
Wzrasta wrażliwość słuchowa w zakresie słuchu muzycznego jak i fonematycznego (słuch fonematyczny - umiejętność identyfikowania i rozróżniania dźwięków mowy i słów dzięki dostrzeganiu różnic między głoskami; stanowi podstawę opanowania umiejętności pisania i czytania ), rozpoznają melodie,
W 6 - 7 r. ż dzieci rozpoczynają proces nauki czytania i pisania, do opanowania tej sztuki potrzebne są pewne umiejętności percepcyjne, które poprzez zabawę mogą być rozwijane już od 1 r. ż (wizualne różnicowanie obiektów - według kształtów, wielkości, koloru przygotowanie do różnicowania liter; rymowanki i aliteracje - rozwój świadomości dźwięków mowy)
Zdobywanie orientacji w czasie