Choroby abiotyczne - wywoływane przez niekorzystne warunki środowiskowe (wysoka lub niska temp., brak lub nadmiar wody i składników odżywczych w glebie) nie rozprzestrzeniają się w populacjach roślin, nie są chorobami, którymi rośliny mogą od siebie zarazić

Niska temp - deformacja owoców, obumieranie kwiatów, pękanie konarów drzew (wiosenne przymrozki) proces hartowania roślin (odwodnienie komórek roślinnych przez ok. 20 dni dochodzi do zagęszczenia cytoplazmy) powyżej 0st. C zachodzi proces błyskawicznego rozhartowania rośliny , gwałtownie nabierają wodę, powstają kryształki, które uszkadzają błony komórkowe gdy tylko wystąpi spadek temp.

Wysoka temp - zaparzenie bulw ziemniaka, poparzenia owoców (gł. Brzoskwinie, morele, jabłka), susza fizjologiczna brak opadów w środowisku na brzegach zasychają brzegi blaszek liściowych, u roślin zielnych liść staje się brązowy. Zbyt wysokie stęż. Roztworu glebowego u drzew (w roztworze jest zbyt dużo soli mineralnych i przez to drzewa nie mogą pobierać wody.

Niedobór pokarmowy - niedobór magnezu -> nerwy zostają żywo zielone, tkanka między nerwami zasycha i przebiera barwę żółtą, niedobór boru u kalafiora przy dużym niedoborze nie tworzy się róża, są bardzo słabo rozbudowane, gdy brakuje boru w mniejszej skali powstają brązowe plamy na brzegach kwiatu (zapobieganie wiosną podać BORAX)

Poparzenia związkami chemicznymi - zasychanie brzegów blaszek liściowych, pojawienie się drobnych otworów na blaszkach ->zanieczyszczenia z fabryk
, kwaśne deszcze, niskie stęż. - zamieranie brzegu blaszki, silne - przepalenie blaszki na wylot, -> fluor tak samo jak

Choroby pochodzenia wirusowego dają charakterystyczne objawy: - mozaika (zanik chloroplastu lub chlorofilu), - plamistość pierścieniowa (rozbicie barwy liści w kształcie pierścieni), - zaburzenia wzrostu (karłowatość, liściozwój, nitkowatość, nabrzmiewanie pędów, deformacja owoców), - zmiany nekrotyczne (lokalne, drobne lub rozległe), - inne objawy (jamkowatość pni drzew, spłaszczenie konarów)

Rozprzestrzenianie: - nie przenoszą się z powietrzem i wodą, - przenoszą się w wyniku rozmnażania wegetatywnego roślin, mechanicznie z sokiem chorej rośliny, z pyłkiem i nasionami, za pomocą wektorów, gł. Owadów (stonka, mszyce), nicienie, rośliny nasienne

Zapobieganie wirozom: - niszczenie źródeł infekcji, - namnażanie roślin zdrowych, - niszczenie wektorów, - izolacja upraw roślin podatnych na wirusy, - hodowla odmian odpornych na wirozy, - dbanie o higienę narzędzi podczas prac polowych

Mozaika ziemniaka (wiroza X) -> na liściach pojawiają się plamki jasnozielone, ciemnozielone, żółte, liście ulegają pokarbowaniu , chorobę wywołuje wirus X, przenoszony mechanicznie z sokiem chorej rośliny, zarodniki grzyba wywołującego raka ziemniaka. Zapobieganie: odpowiedni rozstaw na polu, wyeliminować raka ziemniaka.

Smugowatość ziemniaka (wiroza Y) -> lekki spadek plonów ziemniaków, na liściach początkowo pojawia się mozaika, liście są pokarbowane, później na nerwach stają się brązowe smugi (efekt zamierania wiązek przewodzących od dołu ku górze rośliny, liście rośliny zasychają i nie odpadają. Chorobę powoduje wirus Y, wektorem są mszyce, rzadko może się rozprzestrzeniać mechanicznie. Zapobieganie: opryski przeciwko mszycom, odpowiedni rozstaw roślin na polu.

Liściozwój ziemniaka (wirioza L) -> liście są jasnozielone, zwijają się w rynienki, później liście przebarwiają się na jasnofioletowy kolor, liście są grube, kruche, łatwo się łamią. Wywoływane przez wiriozę L, wektorem są mszyce, nie przenosi się mechanicznie.

Choroby bakteryjne mają objawy: - miękka zgnilizna (rozkład tkanki miękiszowej), - plamistość (na liściach w postaci małych żółtych, potem nekrotycznych plamek), - zgorzele (gwałtowne obumieranie porażonych organów), - więdnięcie (wynik opanowania naczyń i zakłócenie przewodzenia wody), - narośla (przyspieszony podział i wzrost komórek)

Oznaki: -> gęste, drobnokropliste wycieki z porażonych organów, jest to kolonia bakteryjna o barwie białawej lub kremowej

Rozprzestrzenianie się bakterioz: - z glebą zawierającą komórki bakterii, - z kroplami deszczu, - z częściami porażonych roślin, - podczas cięcia drzew, sadzenia bulw ziemniaków, - z sokiem chorej rośliny, - z chorymi nasionami, - przez owady pajęczaki

Zwalczanie: - niszczenie źródeł chorób (resztek pożniwnych), - zapobieganie przenoszeniu się patogenów (zmianowanie, , selekcja nasion, kontrola roślin matecznych , usuwanie roślin chorych), - kwarantanna, - hodowla roślin odpornych, - metody chemiczne (związki miedzi MIEDZIAN 50)

Rak bakteryjny topoli -> zmiany na gałęziach pojawiają się drobne wybrzuszenia, na ich szczycie kora pęka, drewno pod spodem zapada się, wokół rany tworzy się tkanka kallusa, czasami kallus się zamyka i tworzy się zamknięty (2-3 cm) brzegi kallusa nie zrastają się (rak otwarty, dużych rozmiarów do 40 cm średnicy) wywoływany przez APLANOBACTERIUM POPULI . Zapobieganie: małe zmiany - wyskrobać do zdrowej tkanki, a ranę zasmarować MIEDZIANEM 50, kładziemy na to pastę ogrodniczą, duże zmiany - potrzebna zgoda na usuniecie drzewa

Guzowatość korzeni roślin -> objawy na burakach cukrowych i drzewach różowatych zw. Jabłoni, gruszy, głogu i róży: - na korzeniach powstają brązowe guzki, na początku bardzo drobne, później rozrastają się do średnicy kilkunastu cm, - przy wyrywaniu buraków guzy odrywają się i pozostają w glebie, a u drzew rozpadają się po 3 latach, - bakterie pozostają w guzie, a później trafiają do gleby i na inne drzewa, - powodowane przez bakterie AGROBACTERIUM TUMEFACIENS. Leczenie: przerwa w uprawie buraków lub drzew owocowych, przed wkopaniem zanurzyć korzenie w MIEDZIANIE 50.

Organizmy grzybopodobne z królestwa Protozoa, gromada PLASMODIOPHOROMYCOTA, - organizmy jednokomórkowe, - tworzą plazmodia - wielojądrowe protoplasty pozbawione ściany, patogeny korzeni i bulw powodują powstawanie narośli i ich gnicie

Kiła roślin kapustnych: sprawca PLASMODIOPHORA BRASSICAE , objawy: - na korzeniach roślinnych początkowo malutkie guzki w postaci koralików, rozrastają się w formie palczastych wyrostków, - korzenie kruche i łamliwe, - część nadziemna jest jasnozielona a kapusta nie tworzy głowy. Zimowanie: zarodniki przetrwalnikowe w resztkach korzeni. Warunki infekcji: - optymalny odczyn gleby (pH) 5,3-5,7 (kwaśny odczyn sprzyja infekcji), - optymalna tepm gleby 18-26 st. C. Zwalczanie: - sadzenie zdrowych roślin, zbieranie i palenie korzeni i głąbów kapusty, - niszczenie chwastów z r. kapustnych, - wapnowanie gleby, - odkażenie gleby w rozsadnikach i inspektach (termicznie, chemicznie TOPSIN M, FUNABEN 50), - zaprawianie korzeni roślin (TOPSIN M, FUNABEN 50)

Plasmodium (śluźnia) -> nagi, śluzowaty, wielojądrowy protoplast organizmu Plasmodiophora brassicae. Mieści się ona w powiększonej 4-5-krotnie komórce korzenia rośliny

Organizmy grzybopodobne z królestwa Chromista , gromada……………………….., - tworzą delikatną grzybnie rozrastającą się między komórkami porażonych tkanek, - na zewnątrz rośliny, przez aparaty szparkowe organizmy te wysuwają rozgałęziające się trzonki sporangialne, - na zakończeniu trzonków powstają zarodniki sporangialne, - w cyklu rozwojowym powstają także zarodniki pływkowe (jednokomórkowe zarodniki z wicią).

Choroba zgorzel siewek roślin -> sprawcy : PYTHIUM DEBARYANUM (buraki) OLPIDIUM BRASSICAE (kapustne), objawy zgorzel przedwschodowa: -młode korzonki przebarwiają się na kolor brązowy i zamierają, - występują łysinki na polu, objawy zgorzel powschodowa: - na części podliścieniowej pojawiają się brązowe plamy, potem łodyżka się przewęża i łodyga się przewraca. Zimowanie: grzybnia rozwija się saprotroficznie, - zarodniki przetrwalnikowe - oospory. Warunki infekcji: - niska temp, - zbyt głęboki siew, - wysoka wilgotność gleby. Zwalczanie: - unikanie głębokiego i gęstego siewu, - unikanie nadmiernego podlewania, - zapobieganie zaskorupieniu gleby, - odkażenia termiczne lub chemiczne podłoża w inspektach, - zaprawianie nasion przed wysiewem.

Zaraza ziemniaka i pomidora sprawca PHYTOPHTHORA INFESTANS objawy na liściach: - po górnej stronie zasychające brązowe plamy, szybko rozrastające się, - dolna str. Plamy ma delikatny szarawy nalot. Objawy na bulwach ziemniaków: - brązowe wodniste plamy, nie nadają się do wysadzenia ani przechowywania, - chore ziemniaki nadają się na pasze dla zwierząt. Objawy na owocach pomidora: - brązowe suche plamy, - takie owoce nie dojrzewają często przedwcześnie opadają. Zimowanie: grzybnia w porażonych bulwach (w przechowalniach, w kopcach i w resztkach bulw na polach). Rozprzestrzenianie: zarodniki pływkowe (wilgotno) lub konidialne (sucho) w zależności od warunków atmosferycznych. Warunki infekcji: - optymalna temp. 15-24 st. C, - często padające deszcze (krótki okres inkubacji, bardzo szybki rozwój epidemii). Zwalczanie: - likwidacja źródeł infekcji (sadzenie zdrowych ziemniaków, staranny ich zbiór, sortowanie i niszczenie bulw zainfekowanych- lub oddanie ich na pasze), -ochronne opryskiwanie ziemniaków (RIDOMIL, FONGARIAL, SANDOFAN, BRESTAN, BRAVO, DITHANE M-45), - wczesna desykacja naci (REGLONE), - stosowanie odmian odpornych na zarazę ziemniaka, - po pierwszych objawach chorobowych na pomidorze zrobić oprysk MANKOZEBEM co 7-14 dni.

Mączniak rzekomy roślin kapustnych: sprawca PERONOSPORA BRASSICAE objawy: - po górnej stronie liścia żółte dość duże plamy, a o dolnej stronie plam delikatny białawy nalot, - gnicie pędów u roślin kapustnych. Zimowanie: grzybnia i oospory w resztkach roślin lub w chwastach z rodziny kapustnych. Warunki infekcji: - wysoka wilgotność na rozsadnikach i w tunelach foliowych, - podlewanie roślin sprzyja rozsiewaniu zarodników, - infekcja trwa 4-5 h a inkubacja 4-5 dni. Zwalczanie: - utrzymanie odpowiedniej wilgotności na rozsadnikach, - profilaktycznie oprysk rozsady w fazie 2-3 liści (RIDOMIL), - w razie wykrycia ognisk choroby oprysk 1-2-krotny co 7-10 dni (RIDOMIL, DITHANE M-45)

---