Parch jabłoni, VENTURIA INAGUALIS st. konidialne SPILOCEA POMI
Objawy:
Parch jabłoni poraża głownie liście i owoce, rzadziej pędy i pąki.
Pierwsze objawy występują na liściach w połowie maja, w postaci oliwkowych stopniowo ciemniejących plam.
Plamy te są okrągłe, wyraźnie odgraniczone od zdrowej części liścia. Po kwitnieniu plam przybywa na młodych liściach i przy silnym porażeniu większa cześć blaszki liściowej może być nimi pokryta po obu stronach. Więcej plam tworzy się na górnej stronie liści.
Plamy na owocach są podobne, lecz bardziej wyraźniejsze, ciemniejsze i często zlewające się w większe skupienia.
Silnie porażone zawiązki owoców opadają z drzew. Owoce wyrastające z porażonych zawiązków, które utrzymały się na drzewie są zdeformowane i popękane.
Najbardziej szkodliwe jest porażenie liści. Grzyb rozwijając się pod kutykulą niszczy ją, powodując znaczny wzrost transpiracji. Silne porażenie liści prowadzi do zakłóceń w stosunkach wodnych, w następstwie, czego jabłoń zrzuca zawiązki owoców, traci liście i jest mniej odporna na niską temperaturę.
Stadium konidialne grzyba tworzy charakterystyczne trzonki konidialne, które są krótkie i wyrastają w zwartych skupieniach, nadających plamom parcha jabłoni aksamitny wygląd.
Pseudotecja, czyli otocznie stadium workowego tworzą się w opadłych, obumarłych liściach. Są one rozrzucone na całej powierzchni liścia, tworzą małe ciemnobrunatne kuliste otocznie widoczne gołym okiem.
Cykl rozwojowy:
W rocznym cyklu rozwojowym parcha jabłoni występują dwie fazy, saprofityczna i pasożytnicza. W fazie saprofitycznej rozwija się w opadłych liściach stadium doskonałe, w którym grzyb tworzy otocznie. Otocznie zaczynają formować się jesienią a dojrzewają wiosną. Dojrzewanie otoczni, w których znajdują się worki z zarodnikami workowymi zawsze poprzedza początek wegetacji jabłoni i przypada na fazę pękania paków. Zakażenie następuje podczas wiosennych opadów. W zwilżonych liściach worki w otoczniach pęcznieją i wyrzucają zarodniki, które unosi wiatr.
Zarodniki workowe po opadnięciu na młode liście jabłoni kiełkują ( wymagane jest zwilżenie liścia) i zakażają je dając początek pasożytniczej fazie choroby. Okres inkubacji trwa 9-10 dni w temp. optymalnej. Po okresie tym na liściach pojawiają się plamy, a na nich zarodniki konidialne, dające początek licznym infekcją wtórnym. Zarodniki konidialne przenoszone są w czasie opadów w kroplach wody.
Zwalczanie:
Opryski liści środkami syllit, dodinox, malprex rubigan ( 6-10 oprysków średnio, co 14 dni lub według ustaleń tabeli Millsa).
Grabienie i palenie opadłych liści.
Stosowanie odmian odpornych.
Septorioza plew pszenicy, PHAEOSPHAERIA NODORUM
Objawy:
Na pochewkach liścieni mogą pojawiać się drobne, brunatne plamy.
Później najsilniejszemu porażeniu ulegają kłosy, a w mokre lata także liście i źdźbło.
Na kłosach już w czasie kwitnienia pszenicy widoczne są brunatne plamki na brzegach plew. Brzegi i końce plew następnie zasychają, a wzdłuż nerwów tworzą się piknidia grzyba w postaci ciemnych punktów.
Podobne plamki małe, ciemne, lecz stopniowo powiększające się występują na liściach.
Przy silnym porażeniu plamy zlewają się w skupienia, a liście żółkną, więdną i zasychają. Również na liściach w miejscu plam tworzą się drobne, ciemne piknidia.
Podobne objawy mogą występować na pochwach liściowych i źdźbłach.
Może występować również na dziko rosnących trawach.
Zwalczanie:
Staranna orka przedzimowa.
Zaprawianie ziarna (Bayton Uniwersal, Zaprawa Nasienna T).
Oprysk środkami chemicznymi np. Rex, Mirage, Bravo.
Septorioza Selera, SEPTORIA APIICOLA
Objawy:
Porażeniu ulegają już najmłodsze siewki. Ich liście pokrywają drobne nekrotyczne plamki.
W miarę rozwoju rośliny choroba przenosi się na dalsze wyrastające liście i ogonki liściowe.
Drobne plamki zlewają się w większe skupienia powodujące żółkniecie i przedwczesne zamieranie liści.
Na powierzchni nekrotycznych plamek widoczne są drobne czarne punkty są to piknidia grzyba.
Atakuje seler korzeniowy i naciowy.
Stadium mitomorficzne - piknidia tworzą się na żywych liściach. Zarodki powstające w piknidiach są nitkowate i wielokomórkowe.
Zwalczanie:
Dokładne zbieranie roślin z pola i staranne uprawianie gleb.
Stosować ziarna zaprawiane na mokro (Sadoplon 75).
Oprysk środkami chemicznymi np. Rex, Mirage, Bravo (tylko przy selerach korzeniowych).
Chwościk buraka, CERCOSPORA BETICOLA
Objawy:
Zaraża buraki ćwikłowe
Od połowy czerwca na zewnętrznych liściach buraków pojawiają się najpierw pojedyncze, drobne, szarobrunatne, a później srebrzystoszare, nekrotyczne plamki o średnicy 2-4 mm, otoczone czerwoną lub czerwonobrunatną obwódką.
W miarę rozwoju choroby liczba plam szybko się zwiększa i może objąć znaczną powierzchnię blaszki liściowej. Przy silnym porażeniu zewnętrzne liście zaczynają przebarwiać się na kolor żółty, a później brunatny, marszczą się i zamierają.
Porażona roślina wytwarza nowe liście, co powoduje charakterystyczne, stożkowate wyciągnięcie się “głowy” korzenia.
Stadium mitomorficzne - zarodnikowanie w postaci nalotu trzonków na żywych liściach. Trzonki wyrastają pęczkami z aparatów szparkowych, zarodniki konidialne są szydlaste i wielokomórkowe.
Zwalczanie:
Usuwanie i niszczenie resztek roślin na polu.
Izolacja przestrzenna upraw nasiennych od przemysłowych.
Uprawa odmian mniej wrażliwych.
Oprysk środkami np. Brestan
Przy uprawach domowych wystarczy oberwać zarażone liście.
Grzyby, które w stadium workowym tworzą apotecja (miseczki)
Gromada - Ascomycota
Rząd - Leotiales
Drobna plamistość liści drzew pestkowych, BLUMERIELA JAAPI
Objawy:
Od końca maja pojawiają się na liściach drobne plamki, początkowo szarozielone, później czerwonobrunatne.
Na dolnej stronie liści tworzą się w miejscu plam drobne wzniesienia. Są to łoża, owocniki stadium konidialnego, z których podczas wilgotnej pogody wyciekają śluzowate skupienia zarodników.
Tkanki liścia w miejscu plam obumierają, a drobne nekrozy zlewają się w duże skupienia.
Zaatakowane liście szybko żółkną i opadają. Z roku na rok liści na drzewie jest coraz mniej.
Stadium mitomorficzne - acerwulusy na żywych liściach, stadium mejomorficzne- apotecja rozwijające się w opadłych liściach.
Zwalczanie:
Grabienie i palenie opadłych liści.
Opryski środkami Efuzin, Syllit.
Czarna plamistość róży, DIPLOCARPON ROSAE
Objawy:
Na blaszkach liściowych pojawiają się czarne, rozmyte plamy.
Takie liście szybko żółkną i opadają.
Plamy są tylko na górnej stronie liścia i jest to zarodnikowanie mitomorficzne.
Choroba powoduje ze roślina ma suche, cienkie łodygi z małym kwiatostanem.
Stadium mitomorficzne - acerwulusy na żywych liściach, stadium mejomorficzne - małe plamki apotecja na opadłych liściach ( nie tworzy się w Europie).
Zwalczanie:
Przy podlewaniu unikamy moczenia roślin, opadłe liście usuwamy, wycinamy silnie porażone pędy.
Oprysk środkami chemicznymi np. Thiran.
Szara pleśń roślin, BOTRYOTINIA FUCKELIANA st. konidialne BOTRYTIS CINEREA
Objawy:
Objawy choroby występują na wszystkich nadziemnych organach roślin i we wszystkich fazach ich rozwoju.
Zależnie od rodzaju porażonego organu i fazy choroby, na roślinach występują objawy w postaci brunatnych plam, lokalnej zgorzeli i obumierania całych organów, zgnilizny i wreszcie oznak etiologicznych w formie szarego nalotu i czarnych sklerocjów.
Szary, pylisty nalot pokrywający zniszczone organy roślin, jest utworzony przez skupienia trzonków konidialnych i licznych zarodników.
W późniejszych fazach choroby na powierzchni lub wewnątrz zniszczonych tkanek, tworzą się drobne, czarne sklerecja.
Stadium mitomorficzne - nalot trzonków na porażonych tkankach, stadium mejomorficzne - apotecja.
Cykl rozwojowy:
Źródłem pierwotnego zakażenia są najczęściej martwe resztki roślin, na których pojawia się zarodnikowanie konidialne. Najbardziej trwałą formą grzyba są sklerocja, na których przy wysokiej wilgotności pojawiają się trzonki i zarodniki konidialne. Grzyb jest przenoszony z łatwością na znaczne odległości, głownie przez zarodniki, w mniejszym przez grzybnie.
Zakażenie zielonych organów roślin następuje przez nieuszkodzoną skórkę lub przez rany. Zarodniki konidialne B. fuckeliana mogą kiełkować tylko w kropli wody. W korzystnych warunkach infekcja przebiega w ciągu kilku godzin, a okres inkubacji trwa kilka dni.
Zwalczanie:
Zbieranie i niszczenie resztek pożniwnych
Oprysk środkami chemicznymi np. Euparen.
Osutka sosny, LOPHODERMIUM PINASTRI st. mitomorficzne LEPTOSTROMA PINASTRI
Objawy:
Bardzo szkodliwa dla młodych drzewek w szkółkach leśnych.
Drzewka słabo przyrastają.
Na zakażonych igłach pojawiają się najpierw małe, żółtawe ostro zarysowane plamki. Następnie we wrześniu zaczynają występować żółte poprzeczne kreski obejmujące obwód igieł, później na zmarłych już igłach kreski te czernieją. Również od września mogą się już zacząć pojawiać przebarwienia całych igieł od koloru żółtobrunatnego do brązowego z czerwonymi odcieniami. Przebarwienia te osiągają największa intensywność na początku wiosny. W Tym czasie na powierzchni igieł pojawiają się małe czarne punkty - piknidia.
Cykl rozwojowy:
Grzyb rozwija się na igłach sosny późnym latem objawiając sie, jako niewielkie żółtawobrązowe plamki. Jesienią pojawiają się żółte, poprzeczne kreseczki obejmujące obwód igły, a następnie cała igła przebarwia się żółtobrązowawo. Następnej wiosny, jeszcze na drzewie, grzyb wytwarza czarne piknidy (miejsca powstawania zarodników konidialnych). Po opadnięciu igieł na ziemię (w kwietniu/maju) pojawiają się miseczki wytwarzające zarodniki workowe. Po dojrzeniu miseczki następuje wyrzut zarodników workowych. Zarodnik workowy po znalezieniu się na powierzchni igły sosny przyczepia się do niej za pomocą otaczającego go śluzu i kiełkuje. Okres inkubacji trwa około pół roku ( do wystąpienia poprzecznych żółtych kresek)
(to niestety opracowane w sposób niezadawalający, bo w fitopatologii leśnej nic ciekawego o tym nie pisze:) )
Czerniak klonu, RHYTISMA ACERINUM
Objawy:
Na górnej stronie liści powstają bladozielone plamy, które stopniowo powiększają się i żółkną.
Po osiągnięciu przez nie średnicy kilku milimetrów pojawiają się w ich środku czarne punkty, które z kolei zlewając się ze sobą, tworzą również przez pewien czas powiększającą się, jednolitą, smolistą plamę otoczoną żółtą obwódką.
Na smołowatych plamach powstają drobne wybrzuszenia (pryszczki), pod którymi rozwijają się piknidia.
Po jakimś czasie plama robi się grubsza a jej powierzchnia ulega pomarszczeniu, co wiąże się z powstawaniem miseczek sprawcy choroby.
Zwalczanie:
Grabienie i palenie opadłych liści.
Zwalczanie chemiczne jest nieopłacalne.