Wczesny okres dziejów Grecji

1. Warunki geograficzne

• górzyste ukształtowanie terenu

• silnie rozwinięta linia brzegowa

- półwyspy

- wyspy (Kreta, Rodos, Lesbos, Itaka, Delos i inne)

- zatoki

- morza (Śródziemne, Jońskie, Egejskie, Kreteńskie)

• Grecja Północna

- górzysty półwysep Chalkidike, graniczący z Tracją i Macedonią

- Tesalia - bogata w zboże równina przechodząca w góry z Olimpem (2 817 m n.p.m.)

- Epir - górzysty i nieurodzajny

• Grecja Środkowa

- Beocja z górami Parnasu

- Attyka

- Etolia

- Eubea

• Grecja Południowa ( górzysty półwysep Peloponez)

- Achaja

- Elida

- Arkadia

- Mesenia

- Argolida

- Lakonia

• Klimat śródziemnomorski

- ciepłe, suche lato, łagodna i deszczowa zima

• Bogactwa naturalne

- srebro w górach Laurion (Attyka)

- marmury (Attyka)

- glinka ceramiczna

• Zajęcia ludności

- słabo rozwinięte rolnictwo z wyjątkiem upraw winorośli, oliwek, drzew figowych, jabłoni i grusz

- hodowla kóz

- handel

- rzemiosło (ceramika)

- zajęcia związane z pracą na morzu

2. Najstarsze cywilizacje ludów przybyłych na tereny greckie

• cywilizacja minojska lub egejska na Krecie (IV/III-II tysiąclecie p.n.e.)

- świetni żeglarze

- znali pismo

- mit o królu Minosie, który kazał Dedalowi zbudować w Knossos labirynt dla swojego syna, Minotaura

• cywilizacja mykeńska

- ludy znad Dunaju (Achajowie) mówiące po grecku zajęły Mykeny na Peloponezie (Argolida) i Kretę

- przejęły sztukę i cywilizację minojską w II tysiącleciu p.n.e.

- opowieść o wojnie trojańskiej

- grób Agamemnona, czyli skarbiec Atreusza, legendarnego króla Myken

• cywilizacja dorycka

- Dorowie przybyli z północy na przełomie XII/XI w p.n.e. i zniszczyli miasta Achajów ( inna hipoteza głosi, że kultura mykeńska upadła wskutek długotrwałych starć wewnętrznych i konfliktów społecznych

3. Plemiona greckie

• Jonowie

- wschodnia Grecja

- Attyka

- wyspy na morzu Egejskim

- Jonia w Azji Mniejszej z Miletem i Efezem

• Dorowie

- Peloponez

- Kreta

- wyspy Sporady

- południowo- zachodnie wybrzeże Azji Mniejszej

• Eolowie

- Grecja środkowa i północna

- Północno zachodnie wybrzeże Azji mniejszej

4. Ustrój państw greckich

• polis

- miasto- państwo rządzone przez wszystkich obywateli (nie należeli do nich niewolnicy, cudzoziemcy, kobiety, dzieci)

- obywatele wybierali urzędników na roczną kadencję

- wszyscy mieli obowiązek walki i obrony państwa

- łączyły ich wspólne wierzenia, prawa, obyczaje

• agora

- rynek

- centrum życia politycznego i religijnego

• demagog

- „ten, który prowadzi lud”

- mówca

- polityk

- człowiek odgrywający ważną rolę w przekonywaniu do określonych poglądów

• różne formy ustroju polis

- tyrania (rządy jednego człowieka, tyranami byli arystokraci, dążący do nieograniczonej władzy, kontrolowali wszystkie urzędy)

- oligarchia (rządy nielicznej grupy rodzin)

- arystokracja (rządy najlepszych)

- demokracja (rządy wszystkich obywateli)

5. Kolonizacja grecka VIII-VI w p.n.e.

• Przyczyny

- chęć zdobycia ziemi pod uprawę zbóż, złóż surowców mineralnych (miedzi, cyny), drewna

- przyrost naturalny ludności

- warunki geograficzne Grecji sprzyjały żeglarstwu

• kierunki kolonizacji

- Sycylia (Syrakuzy)

- południowa Italia (Talent, Neapol)

- południowa Francja (Marsylia)

- tereny nad Morzem Czarnym

- wyspy Morza Egejskiego

- wybrzeże Azji mniejszej

- Syria

- Fenicja

- Egipt

• macierzystą polis, z której wychodzili osadnicy nazywano metropolią

• znaczenie kolonizacji

- wpływ kultury i gospodarki greckiej na podbite ziemnie

- udoskonalenie budowy okrętów

- rozwój handlu, rozpowszechnienie pieniędzy

- upowszechnienie pieniądza

- sprowadzanie taniego zboża z kolonii do Grecjii

---