|
Zajęcia pozalekcyjne z przyrody - propozycje hodowli i doświadczeń oraz plan pracy
Prowadząc hodowle zwierząt na lekcjach przyrody lub zajęciach pozalekcyjnych warto pamiętać o kilku ważnych uwagach:
Nie wolno hodować zwierząt bez wyraźnego celu badawczego lub gospodarczego (np. jako pokarm dla innych zwierząt).
Niedopuszczalne jest przetrzymywanie w pracowni zwierząt chronionych.
Nie należy hodować zwierząt rzadkich, chociaż nie podlegających ochronie.
Zbędne jest gromadzenie w pracowni dużej liczby okazów jednego gatunku.
Okazy hodowane przez krótki czas, po zakończeniu obserwacji należy przenieść do ich naturalnego środowiska.
Przykłady hodowli i ich cel dydaktyczny
Zakładanie hodowli pierwotniaków:
- Garść siana, świeżej trawy i zeschłych liści wrzucić do czystego słoja i zalać woda ze stawu lub innego zbiornika wodnego. Po kilku dniach pojawią się liczne pierwotniaki, wśród nich pantofelki.
- Małe akwarium zawierające rośliny wodne należy napełnić wodą ze stawu. Wody nie można zmieniać przez dłuższy czas, nie czyścić również jego ścian. Po pewnym czasie na ścianach lub roślinach pojawi się mgiełkowaty nalot- są to masowo występujące wirczyki.
- Do dużego słoja z odstaną wodą wodociągowa dodać nieco mleka, żółtka lub wyciągu z mięsa. Po kilku dniach pokaże się duża liczba pierwotniaków.
Doświadczenia z pantofelkami
- Pantofelki poruszają się z dużą prędkością. Przez dodanie roztworu żelatyny możemy zmniejszyć ich szybkość i dokładnie obserwować falowanie ich rzęsek. W tym celu środek szkiełka podstawowego kładziemy odrobinę żelatyny i dodajemy kroplę ciepłej wody. Po rozpuszczeniu żelatyny umieszczamy obok kroplę płynu z pantofelkami i igłą łączymy obie krople, mieszamy i przykrywamy szkiełkiem nakrywkowym. Obserwujemy stosują c wzrastające powiększenie.
- Na szkiełku podstawowym umieszczamy kroplę nalewki hodowlanej i obok kroplę czystej wody. Obie krople łączymy ścieżką wodną za pomocą igły. Pantofelki pozostają w płynie hodowlanym i nie przechodzą do czystej wody. Jeśli do kropli płynu hodowlanego (na obrzeżu ) damy kryształek soli kuchennej, to w miarę dyfuzji rozpuszczonej soli, pantofelki uciekają do czystej wody.
Hodowle glonów:
- Pierwotek - zbierać zielony nalot z fragmentami korowiny drzew. Przechowywać w wilgotnej ligninie w szalkach Petriego kilka dni przed lekcją.
- Skrętnice - zbierać łyżką nalot w postaci brunatnych plam na mule, kamieniach zanurzonych w wodzie wraz z roślinami wodnymi pokrytymi koloniami okrzemek poroślowatych. Zebrany materiał z niewielką ilością wody przetrzymywać w szalkach Petriego.
- Skrętnice - zbierać wiosną lub jesienią w przybrzeżnych częściach stawu jasnozielone skupienia śliskich, nitkowatych glonów. Przetrzymywać w słojach.
Obserwacje:
Obserwować budowę komórki, kształt pojedynczej komórki i okrzemek oraz kolonii skrętnicy.
Hodowla owada
- patyczaki - materiał pobrany z innych szkół hodować w insektariach z trzech stron oszklonych lub w akwariach bez wody. Karmić liśćmi bluszczu, trzykrotki, begonii, dzikiej róży i in.
Obserwacje:
Obserwować zmianę ubarwienia, wpływ barwy podłoża na ubarwienie patyczaków, zjawisko mimikry.
Hodowla drobnych ssaków.
- świnki morskie - hodować w skrzynkach o wysokości 30 - 40 cm lub w terrariach. Dno wysypać około 5 cm warstwą trocin, które powinny być zmieniane co drugi dzień. W terrarium umieścić domek (skrzynkę bez dna) z bocznym wejściem, drabinkę na siano, naczynie na pokarm stał i wodę lub mleko. W klatkach trzyma się świnki parami lub 2 samiczki z jednym samcem. Ciężarne samiczki należy przenieść do osobnej klatki i zadbać o wartościowy pokarm. Świnki morskie karmi się pokarmem roślinnym: marchew, koniczyna, trawa, ziemniaki surowe i gotowane, owies, żyto, siano.
- chomik syryjski - hodować w klatce z drutu i blachy ( z terrarium mogą uciekać). W pomieszczeniu należy umieścić domek np. doniczkę, nieco siana lub ligninę. Ponadto poidełko, naczynie na pokarm oraz naczynie z torfem lub trocinami, gdzie chomiki będą załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne. Obserwacje: Obserwować sposób poruszania się, zachowanie oraz pobieranie pokarmu. Zwrócić uwagę na części ciała ssaka oraz pokrycie.
Duże znaczenie dydaktyczne odgrywają rośliny ozdobne hodowane w pracowni. oprócz walorów estetycznych są również materiałem do doświadczeń.
Doświadczenia z roślinami doniczkowymi.
- Wykazanie samożywności roślin - małą roślinę doniczkową umieścić w dużym słoju i zamknąć. Słój z doniczką umieścić w takim miejscu , aby przez część dnia oświetlały go promienie słoneczne i pozostawić go w tym miejscu na 3-5 dni.
Obserwacje:
Na wewnętrznej ścianie słoja ukazują się okresowo kropelki wody. Roślina nadal rośnie.
- Ukazanie zjawiska parowania wody z liści - liść rośliny doniczkowej osłonić torebką plastikową i za pomocą taśmy przyczepić do łodygi. Na 2-3 godziny postawić w nasłonecznionym miejscu i obserwować wnętrze torebki.
Obserwacje:
W torebce zebrały się kropelki wody, torebka zaparowała.
Wykazanie, którą stroną liścia odbywa się wymiana gazowa - górną powierzchnię czterech liści pokryć grubą warstwą wazeliny. Następnie uczynić to samo na dolnej stronie innych czterech liści. Codziennie przez okres tygodnia obserwować, czy jest różnica między dwoma grupami liści.
Obserwacje:
Liście pokryte wazeliną od spodniej strony - zwiędły. Pozostałe nie uległy zmianie.
Przykładowe ćwiczenia dotyczące ochrony środowiska
1. Oddziaływanie detergentów na rośliny wodne.
- Do 5 probówek wkroplić różną ilość detergentu, a następnie dopełnić wodą wodociągową i do każdej z nich włożyć pęd moczarki kanadyjskiej. Do szóstej probówki (kontrolnej) nie dodawać detergentu, tylko wodę wodociągową. Wszystkie probówki umieścić w statywie , unikając przegrzania.
- Obserwacja: Wydzielające się pęcherzyki gazu świadczą o przebiegu procesu fotosyntezy. Jego nasilenie znacznie różni się w poszczególnych probówkach w zależności od stężenia detergentu. Przy wyższych ich stężeniach fotosynteza ulega zahamowaniu, ujawnia się chloroza, rośliny odbarwiają się.
- Wniosek: Detergenty dostające się do wnętrz rośliny zakłócają procesy fotosyntezy, dlatego należy stosować je w ograniczonych ilościach. Wody zawierające je, nie należy wylewać bezpośrednio do zbiorników naturalnych.
2. Wpływ detergentów na proces kiełkowania roślin.
- Nasiona rzeżuchy umieścić na zwilżonej ligninie w szalkach Petriego. W zestawie kontrolnym zwilżać wodą, w eksperymentalnym- płynem zawierającym detergenty o różnym stężeniu. Szalki przykryć wieczkami. Po 2-3 dniach wieczko podnieść i zwilżyć ligninę.
- Obserwacja: Obserwować przebieg kiełkowania i wzrost siewek.
- Wynik obserwacji: W szalce kontrolnej kiełkowanie nasion i wzrost siewek zachodzą szybko. Detergenty w zależności od stężenia hamują lub blokują całkowicie proces kiełkowania w szalkach doświadczalnych.
- Wniosek: Używanie dużych ilości detergentów może prowadzić do znacznego skażenia środowiska.
3. Badanie właściwości wody
- Do kolbek pobrać wody z różnych środowisk. Następnie lekko je ogrzać na palniku.
- Ocenić zapach wody.
- Wniosek: woda czysta występuje rzadko, najczęściej w wodach górskich. Rzeki, jeziora, stawy są często zanieczyszczone przez gospodarstwa rolne i przemysł, ścieki komunalne.
4. Wpływ zasolenia gleby na pobieranie wody przez krzewy liściaste.
- Uciąć niezdrewniałe młode pędy krzewów liściastych o równej liczbie liści. Do menzurek wlać jednakową objętość roztworu soli kuchennej - kolejno1%, 5%, 10%, a do naczynia kontrolnego wody. Umieścić w nich pędy krzewów, następnie powierzchownie pokryć cienką warstwą oleju, aby zapobiec parowaniu wody.
- W naczyniu kontrolnym liście pozostają świeże (3 dni), a poziom wody obniżył się najbardziej. W pozostałych - liście zaczynają więdnąć. W różnym stopniu poziom wody obniżył się.
- Wynik obserwacji: im wyższe stężenie soli w roztworze tym mniejsze zużycie wody i tym wcześniej więdną liście.
- Wniosek: Długotrwałe oddziaływanie roztworów soli spowodowane posypywaniem ulic solą w okresie zimowym lub przedawkowaniem nawozów mineralnych prowadzi uszkodzenia komórek roślin.
5. Oddziaływanie skażenia gleby benzyną na kiełkowanie i wzrost roślin.
- Nasiona rzeżuchy ogrodowej umieścić na wilgotnej ligninie w szalkach Petriego. Naprzemiennie zwilżyć je wodą lub rozcieńczoną benzyną. W szalce kontrolnej zwilżyć samą wodą.
- Obserwacja: Po upływie 3-5 w szalkach kontrolnych wszystkie prawie nasiona wykiełkowały, a siewki zazieleniły się. W zależności od stopnia stężenia benzyny proces kiełkowania uległ zahamowaniu i wystąpiły w różnym nasileniu uszkodzenia siewek.
- Wynik obserwacji: Benzyna nawet w dużym rozcieńczeniu szkodliwie wpływa na proces kiełkowania.
- Wniosek: Różne są granice tolerancji roślin na działanie benzyny i zawartych w niej związków ołowiu.
6. Sprawdzanie zawartości pyłu w powietrzu.
- Szkiełka przedmiotowe ponumerować, pokryć wazeliną i umieścić na trzy godziny w miejscach o różnym stopniu skażenia powietrz np. na obrzeżu drogi, w parku, w pobliżu zakładu przemysłowego. Po upływie określonego czasu zabrać je przykryć szkiełkami nakrywkowymi. Obserwować makroskopowo i mikroskopowo. Porównywać i określić stopień zanieczyszczenia szkiełek przedmiotowych (np. szkiełko matowe, mętne, przeźroczyste).
- Zależnie od stanowiska występują różne ilości pyłu na szkiełkach przedmiotowych. Nie zawsze można stwierdzić wyraźne powiązanie pomiędzy miejscem emisji pyłu i jego osadzaniem na szkiełkach przedmiotowych ze względu na unoszenie się pyłu, siłę i kierunek wiatru, nasłonecznienie itp.
- Wniosek: Pyły osadzają się na liściach drzew, stąd też duże znaczenie drzew, zwłaszcza w miastach.
7. Wpływ zapylenia powietrz na liście roślin okrytonasiennych.
- W pogodny dzień zebrać liście roślin okrytonasiennych pokryć przeźroczystą taśmą klejącą. Paski taśmy zdejmować kolejno naklejać na kartkę białego papieru- osobno dla każdego liścia i stanowiska.
- Obserwacja: Warstwa zanieczyszczeń pozostających na taśmie klejącej zależnie od stanowiska powoduje różne zabarwienie taśmy np. siwe, ciemne.
- Wynik obserwacji: Warstwa pyłu na liściach jest niejednakowa. Strona górna liści jest silniej zanieczyszczona niż dolna.
- Wniosek: Zanieczyszczenie powierzchni liści jest spowodowane opadem pyłu unoszącego się w powietrzu. W biotopach silnie zanieczyszczonych osadzanie się pyłu na liściach znacznie ogranicza podstawowe funkcje życiowe roślin. Istnieje bezpośredni związek ze wzrostem zanieczyszczenia powietrza i obumieraniem lasów. Konieczne jest szybkie i znaczne ograniczenie pyłów i gazów przez przemysł.
|
|
Błąd! Nie określono zakładki. 13.09.2003 - 208 nowych dokumentów!
Błąd! Nie określono zakładki. Nowość!
Błąd! Nie określono zakładki. - zaktualizuj swoje ogłoszenie!
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.Nowa usługa - ekspres!
Błąd! Nie określono zakładki.Nowe!
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
Błąd! Nie określono zakładki.
|
