Popęd płciowy
Popęd płciowy jest to pozytywna reakcja płciowa samicy na obecność samca, tj. wystąpienie u samicy odruchów płciowych, polegających na swoistym jej zachowaniu się. W okresie popędu płciowego samica stara się zbliżyć do samca, przyjmuje pozycję jak do spółkowania, często oddaje mocz, po czym następują rytmiczne skurcze warg sromowych. W zależności od nasilenia objawów rozróżnia się 4 stopnie nasilenia popędu płciowego. Początkowo objawy popędu płciowego polegają jedynie na tym, że samica dopuszcza do siebie próbnika. Następnie w miarę narastania pobudzenia płciowego, objawy te występują wyraźniej. Z biegiem czasu objawy popędu płciowego słabną, a samica staje się agresywna w stosunku do próbnika. W istocie wszystkie objawy popędu płciowego u samicy świadczą o tym że obecność samca wywołuje u samicy bądź reakcję pozytywną (podniecenie-popęd płciowy), bądź negatywną (zahamowanie-odbijanie) lub wreszcie neutralną (równowaga).
Pobudzenie płciowe jest to zmiana ogólnego stanu organizmu samicy powstała w związku z okresami jajeczkowania, popędu płciowego i rui. Pobudzenie płciowe wyraża się bardziej lub mniej wyraźnie zaznaczoną ogólną reakcją organizmu samicy w postaci niepokoju, zmiany jakości mleka i innych objawów.
Terminy krycia samic
U wszystkich gatunków zwierząt ruja jest jedynym zewnętrznym przejawem stanu czynnościowego układu rozrodczego samicy. Z tych powodów przyjęto umownie, że pierwsze objawy rui oznaczają dzień zerowy, a dzień następny jest pierwszym dniem cyklu rujowego. Ponieważ samica w celu jej zapłodnienia musi być pokryta lub inseminowana wyłącznie w czasie rui, zaobserwowanie pierwszych objawów rujowych ma duże znaczenie praktyczne.
Czas trwania rui i występowania owulacji u samic różnych gatunków zwierząt
gatunek czas trwania rui czas występowania owulacji od początku rui
krowa 15h 30h(15h po zakończonej rui
świnia 50h 40h
klacz 2-11dni 4 dni
owca 30h 25-30h (tuż przed końce3m rui)
koza 30h 30-35h(5h po zakończeniu rui)
suka 7-9dni 2-3 dzień
kotka 4-10 dni 20h po kopulacji
Dojrzałość somatyczne występuje po zakończeniu procesów wzrostowych zwierzęcia.