SCENARIUSZ LEKCJI

Temat: Świat roślinny i zwierzęcy naszej planety.

Cel ogólny:

Poznanie stref roślinnych kuli ziemskiej.

Cele szczegółowe:

A - uczeń zna:

• strefy roślinne występujące na Ziemi;

• rośliny charakterystyczne dla poszczególnych stref roślinnych;

• zwierzęta żyjące na obszarze lasów równikowych, sawann, pustyń i półpustyń, lasów liściastych, stepów, tajgi, tundry;

B - uczeń rozumie:

• przyczyny zróżnicowania świata roślinnego i zwierzęcego naszej planety;

• wpływ różnych czynników (klimat, rodzaj gleby, rzeźba terenu, wysokość n.p.m.) na rozmieszczenie roślin i zwierząt na Ziemi;

C - uczeń potrafi:

• wskazać rozmieszczenie stref roślinnych na świecie;

• określić warunki klimatyczne w jakich występują: lasy równikowe, sawanny, pustynie i półpustynie, roślinność twardolistna, lasy liściaste, stepy, tajga, tundra, pustynia lodowa;

• rozpoznać strefę roślinną na ilustracji;

• odczytać treść mapy tematycznej;

• porównać treści dwóch map.

Postawy

Kształtowanie umiejętności pracy w grupie.

Metody:

Praca z podręcznikiem, praca z atlasem, praca z mapą, burza mózgów, układanka dydaktyczna (rozsypanka).

Środki dydaktyczne:

Podręcznik „, Gimnazjalny Atlas Geograficzny , karty pracy, dla każdej grupy: tabela do uzupełnienia (załącznik nr 1), rozsypanka (załącznik nr 2), klej, mapa ścienna „Świat - mapa fizyczna”.

Formy pracy:

Praca zbiorowa, praca grupowa, elementy wykładu.

Przebieg lekcji:

FAZA WPROWADZAJĄCA (około 10 min.)

1. Czynności organizacyjne.

2. Nauczyciel zapisuje na tablicy temat lekcji, a następnie wprowadza uczniów w zagadnienie będące przedmiotem zajęć. Zwraca uczniom uwagę na fakt, iż roślinność występująca na Ziemi wykazuje bardzo duże zróżnicowanie. Podobna różnorodność dotyczy świata zwierzęcego.

3. Nauczyciel zadaje pytanie: „Od czego zależy rozmieszczenie roślin na kuli ziemskiej?”. Stosuje metodę „burzy mózgów”.

4. Uczniowie na podstawie posiadanej wiedzy oraz na podstawie informacji zawartych w podręczniku odpowiadają na pytanie. Nauczyciel uzupełnia lub poszerza wypowiedzi uczniów.

5. Korzystając z mapy w podręczniku, uczniowie wymieniają nazwy stref roślinnych występujących na Ziemi. Porządkują ich kolejność w drodze od równika do biegunów.

FAZA REALIZACYJNA

1. Nauczyciel dzieli uczniów na 6 grup.

2. Każda grupa otrzymuje kartę pracy (zestaw A,B,C,D,E lub F), tabelę do uzupełnienia (załącznik nr 1), rozsypankę (załącznik nr 2), klej. Nauczyciel wyznacza czas na wykonanie zdań (15 min).

3. Korzystając z informacji zawartych w podręczniku uczniowie wszystkich grup wykonują zadanie nr 1: uzupełniają tabelę elementami rozsypanki. Przyporządkowują poszczególnym strefom roślinnym charakterystyczne dla nich rośliny i zwierzęta, wklejając karteczki we właściwym miejscu.

4. Następnie uczniowie wykonują zadania nr 2 i 3 określając warunki klimatyczne w jakich rosną poszczególne strefy roślinne oraz rejony ich występowania - każda grupa opracowuje inną strefę roślinną.

5. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów. W razie potrzeby pomaga lub wyjaśnia problemy.

FAZA PODSUMOWUJĄCA (około 20 min.)

1. Nauczyciel wskazuje ucznia z każdej grupy, który odczytuje jeden lub dwa uzupełnione wiersze w tabeli. Pozostałe grupy kontrolują poprawność swoich tabel. Poprawnie uzupełniona tabela - załącznik nr 3.

2. Inny uczeń z danej grupy (wskazany przez nauczyciela), pokazuje na mapie ściennej obszary występowania danej formacji roślinnej oraz określa warunki klimatyczne w jakich ona rośnie.

3. Nauczyciel uzupełnia wyniki pracy uczniów o informacje dotyczące pustyń lodowych. Wskazuje na mapie ściennej obszary ich występowania i charakteryzuje warunki klimatyczne panujące na tych terenach.

4. Nauczyciel dzieli się z uczniami uwagami na temat pracy zespołów. Ocenia pracę uczniów, np. wszyscy uczniowie pracujący na lekcji otrzymują po jednym „+”, natomiast prezentujący zagadnienie przy mapie po dwa „+” za pracę na lekcji.

5. Poprawnie uzupełnione tabele stanowią notatkę do lekcji. Uczniowie przepisują je do zeszytów.

KARTA PRACY zestaw A

1. Na podstawie treści z podręcznika uzupełnijcie tabelę, wklejając elementy
rozsypanki do odpowiedniej rubryki.

2. Porównajcie mapę stref roślinnych w podręczniku z mapą ogólnogograficzną
świata w atlasie Wymieńcie obszary na których rosną lasy równikowe, sawanny.
Przygotujcie się do wskazania tych obszarów na mapie ściennej.

Obszary występowania:
_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Określcie warunki klimatyczne w jakich rośnie las równikowy, a w jakich sawanna.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

KARTA PRACY zestaw B

1. Na podstawie treści z podręcznika uzupełnijcie tabelę, wklejając elementy
rozsypanki do odpowiedniej rubryki.

2. Porównajcie mapę stref roślinnych w podręczniku z mapą ogólnogograficzną
świata w atlasie i wymieńcie obszary na których występują pustynie i półpustynie.
Przygotujcie się do wskazania tych obszarów na mapie ściennej.

Obszary występowania:
_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Określcie warunki klimatyczne w jakich występują pustynie oraz półpustynie.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

KARTA PRACY zestaw C

1. Na podstawie treści z podręcznika uzupełnijcie tabelę, wklejając elementy
rozsypanki do odpowiedniej rubryki.

2. Porównajcie mapę stref roślinnych w podręczniku z mapą ogólnogograficzną
świata w atlasie i wymieńcie obszary na których rośnie roślinność
śródziemnomorska. Przygotujcie się do wskazania tych obszarów na mapie ściennej.

Obszary występowania:
_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Określcie warunki klimatyczne w jakich rośnie roślinność śródziemnomorska.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

KARTA PRACY zestaw D

1. Na podstawie treści z podręcznika uzupełnijcie tabelę, wklejając elementy
rozsypanki do odpowiedniej rubryki.

2. Porównajcie mapę stref roślinnych w podręczniku z mapą ogólnogograficzną
świata w atlasie i wymieńcie obszary na których rosną lasy liściaste, stepy.
Przygotujcie się do wskazania tych obszarów na mapie ściennej.

Obszary występowania:
_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Określcie warunki klimatyczne w jakich rośnie las liściasty, a w jakich step.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

KARTA PRACY zestaw E

1. Na podstawie treści z podręcznika uzupełnijcie tabelę, wklejając elementy
rozsypanki do odpowiedniej rubryki.

2. Porównajcie mapę stref roślinnych w podręczniku z mapą ogólnogograficzną
świata w atlasie i wymieńcie obszary na których rośnie tajga. Przygotujcie się
do wskazania ich na mapie ściennej.

Obszary występowania:
_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Określcie warunki klimatyczne w jakich rośnie tajga.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

KARTA PRACY zestaw F

1. Na podstawie treści z podręcznika uzupełnijcie tabelę, wklejając elementy
rozsypanki do odpowiedniej rubryki.

2. Porównajcie mapę stref roślinnych w podręczniku z mapą ogólnogograficzną
świata w atlasie i wymieńcie obszary na których tundra. Przygotujcie się
do wskazania ich na mapie ściennej.

Obszary występowania:
_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

3. Określcie warunki klimatyczne w jakich rośnie tundra.

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

Załącznik nr 1

SREFA ROŚLINNA	CHARAKTERYSTYCZNE ROŚLINY	CHARAKTERYSTYCZNE ZWIERZĘTA
LAS RÓWNIKOWY
SAWANNA
PUSTYNIA I PÓŁPUSTYNIA
ROŚLINNOŚĆ TWRDOLISTNA (ŚRÓDZIEMNOMORSKA)
LASY LIŚCIASTE
STEPY
TAJGA
TUNDRA
PUSTYNIA LODOWA

Załącznik nr 2

drzewa rosnące piętrowo, palmy, paprocie, liany, epifity	małpy, kameleony, węże, papugi
trawy i pojedyncze drzewa np. akacje, baobaby	zebry, żyrafy, słonie, antylopy, lwy, hieny
kaktusy, agawy, słonorośla, sklerofity, sukulenty	wielbłądy, węże, skorpiony, jaszczurki, pajęczaki,
makia (wrzosy, mirty, pistacje, wawrzyny), drzewa oliwkowe, pinie	muflony, daniele, króliki, jaszczurki
dęby, lipy, klony, jesiony, buki, topole	jelenie, sarny, lisy, dziki, zające
trawy i zioła	bizony, dzikie konie, kangury, chomiki, sępy
sosny, świerki, jodły, modrzewie	niedźwiedzie brunatne, wilki, zające, gronostaje
mchy, porosty, trawy, wierzby polarne	renifery, niedźwiedzie polarne, wilki i lisy polarne
brak roślin	pingwiny

Załącznik nr 3

SREFA ROŚLINNA	CHARAKTERYSTYCZNE ROŚLINY	CHARAKTERYSTYCZNE ZWIERZĘTA
LAS RÓWNIKOWY	drzewa rosnące piętrowo, palmy, paprocie, liany, epifity	małpy, kameleony, węże, papugi
SAWANNA	trawy i pojedyncze drzewa np. akacje, baobaby	zebry, żyrafy, słonie, antylopy, lwy, hieny
PUSTYNIA I PÓŁPUSTYNIA	kaktusy, agawy, słonorośla, sklerofity, sukulenty	wielbłądy, węże, skorpiony, jaszczurki, pajęczaki,
ROŚLINNOŚĆ TWRDOLISTNA (ŚRÓDZIEMNOMORSKA)	makia (wrzosy, mirty, pistacje, wawrzyny), drzewa oliwkowe, pinie	muflony, daniele, króliki, jaszczurki
LASY LIŚCIASTE	dęby, lipy, klony, jesiony, buki, topole	jelenie, sarny, lisy, dziki, zające
STEPY	trawy i zioła	bizony, dzikie konie, kangury, chomiki, sępy
TAJGA	sosny, świerki, jodły, modrzewie	niedźwiedzie brunatne, wilki, zające, gronostaje
TUNDRA	mchy, porosty, trawy, wierzby polarne	renifery, niedźwiedzie polarne, wilki i lisy polarne
PUSTYNIA LODOWA	brak roślin	pingwiny

---