OSOBLIWOŚCI FLORY I FAUNY
Dąb Bartek - Bartków
Na terenie Nadleśnictwa Zagnańsk przy drodze z Zagnańska do Samsonowa znajduje się legendarny dąb "Bartek". Wiek jego szacowany jest na około 700 lat. Legendy podają, że odpoczywał pod nim Jan III Sobieski wracając spod Wiednia.
Od kilkudziesięciu lat "Bartek" znajduje się pod ścisłą ochroną. Zaplombowano część murszejących pni i usunięto konary zapewniając bezpieczeństwo turystom. Na pniu "Bartka" znajdują się 2 żeliwne figury ukrzyżowanego Chrystusa.
Nieopodal znajduje się aleja będąca pomnikiem przyrody ożywionej. Na odcinku 220 m rośnie 48 drzew 100-200 letnich klonów, lip, jesionów i grochodrzewów oraz 2 modrzewie polskie o obwodach pni na wysokości 1,30 m od 0,90 - 3,60 m.
Białowieża
Ścisły rezerwat leśny - "Rezerwat ścisły", położony w widłach rzek Hwoźnej i Narewki, sięgający granicy Polski. W rezerwacie od 1921r. nie wykonywano żadnych prac. Średni wiek drzewostanu (dane z 1991r.) wyniósł ponad 120 lat, w odróżnieniu od przeciętnego wieku drzew w Polsce wynoszącego 54 lata.
Ośrodek Hodowli Żubrów, w którego skład wchodzą rezerwaty hodowlane (niedostępne dla zwiedzających) oraz Rezerwat Pokazowy. W tym ostatnim zwiedzający mogą oglądać żubry, koniki polskie typu tarpana, krzyżówki żubra z bydłem domowym tzw. żubronie, jelenie, sarny, łosie, dziki oraz wilki. Rezerwat Pokazowy Żubrów wchodzi w skład Europejskiego Centrum Hodowli Żubra,
Platan „Olbrzym”- Chojna
Za murami miasta, nad rzeką Rurzycą rośnie platan klonolistny o obwodzie 10,5 m. Jest największym platanem w Polsce.
Platan - Dobrzyca
Wśród drzewostanu wyróżnia się podobno najgrubszy platan w Europie wg tradycji posadzony przez Gorzeńskiego dla uczczenia Konstytucji 3 Maja. Jego obwód sięga ponad 960 cm, wysokość 27 m, a średnica korony 34 m. W parku rośnie dziś ok. 40 gatunków drzew (z 120 gat., głównie iglastych) w tym: platany, graby, jesiony, buki czerwone, paklony i lipy
Sekwoja - Glinna
1200 m na północ od wsi, na skraju Puszczy Bukowej przy gajówce Gliniec znajduje się Ogród Dendrologiczny o pow. 1,8 ha. Docelowo ma w nim się znaleźć około 300 gatunków i odmian drzew i krzewów, obecnie jest ich ponad 200. Najstarsze i najcenniejsze okazy pochodzą z lat 1870-90. Wśród nich jest mamutowiec olbrzymi (sekwoja olbrzymia), drzewo rodem z Kalifornii o obwodzie 448 cm i wysokości ok.. 40 m- największe tego gatunku w Polsce i jedno z największych w Europie.
Cisy - Harbutowice
W Beskidzie Makowskim w Harbutowicach na północno - zachodnim stoku Babicy rosną cisy jedne z najstarszych drzew w Polsce. Prastarą puszczę zastąpiły tu lasy gospodarcze, najczęściej mieszane, ze świerkiem, sosną i modrzewiem. Dawniej rosły tu również cisy, które można jeszcze oglądać niestety już jako pojedyncze drzewa. Najstarszy z nich ma ok.. 667 lat i obwód ok.. 282 cm.
Cisy Staropolskie
Rezerwat "Cisy Staropolskie" im. Leona Wyczółkowskiego jest najstarszym rezerwatem w Polsce i jeden z najstarszych w Europie. W roku 2000 mija 173 lat od chwili jego założenia. Już w roku 1827 istniała surowa ochrona uroczyska "Ziesbusch" w nadleśnictwie Wierzchlas, mająca na celu zachowanie i niedopuszczenie do wyginięcia tak cennego i rzadkiego drzewa, jakim był cis.. W 1841r. nadleśniczy Herman Bock dokonał spisu ponad 5500 cisów .Utworzenie rezerwatu odegrało swoją rolę, ponieważ największe skupienie cisa w Polsce zostało uratowane i przetrwało do czasów obecnych.
Cis - Henryków Lubański
Tonajstarsze drzewo rosnące w obrębie naszego kraju. Jest nim ponad 1260-letni cis. Ma w obwodzie 512 cm. Pień jego jest prawie pusty, wypełniony wspornikami. Sam cis przytulony jest do zawalającej się stodółki.
Obecnie stan cisa jest bardzo zły. Pozostał pas życiowy około 40 cm szerokości, pozostały także części pnia dzięki którym możemy określić pierwotny jego zasięg.
Szczątkowa, na połowie wysokości dość rozwinięta korona, usycha od wierzchołka. Drzewo na skutek pożaru zabudowania gospodarczego w 1987 roku uległo - w przeważającej części- spaleniu. Spowodowało to ubytek 70 % masy drzewnej. Pierwotnie cis rozdzielał się na trzy strzały. Pierwsza z nich odłamała się na początku naszego stulecia, druga spaliła się w 1987 roku, ostatnia obumiera od wierzchołka.
Z 13 metrów wysokości pozostało 8 metrów. Ten ponad dwunastowiekowy pomnik nie spalił się całkowicie dzięki ingerencji ludzi, którzy oprócz budynku ugasili i jego, a także dzięki cechom jak wiadomo bardzo twardego drewna. Po pożarze pozostała tylko zewnętrzna warstwa drewna, dzięki której dziś jeszcze możemy oglądać najstarsze drzewo w Polsce.
Rezerwat żubrów - Jankowice
We wsi Jankowice, w obrębie tzw. puszczy pszczyńskiej znajduje się rezerwat żubrów. Początki hodowli tych zwierząt w Pszczynie sięgają 1865 roku. Obecnie na obszarze 800ha żyje kilkadziesiąt okazów tych królewskich zwierząt. W najbliższym czasie sumptem Naczelnika Wydziału Architektury planuje się przenieść kilka zwierząt bezpośrednio do parku pałacowego i zorganizować miejsce, z którego można będzie bezpiecznie je oglądać
Dąb Bażyńskiego - Kadyny
Ma on 680 lat i ponad 10 m obwodu pnia, 25 m wysokości - najwyższy w Polsce. Rośnie
tuż przy drodze, przy której znajduje się
również kilka innych mniej okazałych dębów,
liczących sobie "tylko" 500 i więcej lat.
Lipa Anna - Kliniska Wielkie
Z lipą związanych jest kilka legend o Annie Jagiellonce - córce króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka, żonie księcia pomorskiego Bogusława X. Jedna z legend głosi, że młodziutka Anna mająca zaledwie 15 lat, jechała na swój ślub z Bogusławem X. Pod tą lipą właśnie miał jej orszak ostatni nocleg przed wjazdem do Szczecina.
Dąb Chrobry - Piotrowice
Jest to potężne drzewo o rozpiętości korony 16 m, koronę tworzy 6 konarów. Wewnątrz pusty pień nie rozgałęzia się do wysokości kilku metrów.
Legenda głosi, iż w 1000 roku cesarz Niemiec Otton III wracając ze Zjazdu Gnieźnieńskiego, podczas którego zgodził się na koronację Chrobrego i nadał mu tytuł przyjaciela cesarza, bardzo zaskoczony bogatym sposobem przyjęcia jego osoby, na cześć przyszłego króla Polski nazwał jego imieniem 100- letni dąb, pod którego konarami odpoczywał w drodze do Niemiec
Rezerwat konika polskiego - Popielno
W latach pięćdziesiątych utworzono w Popielnie placówkę Polskiej Akademii Nauk. Podstawowym celem powołania tej naukowej placówki było dążenie do wzbogacenia i ratowania naszych zasobów przyrodniczych. Popielno, ze względu na swe położenie i walory przyrodnicze, okazało się doskonałym miejscem do realizacji tego programu. Położone jest ono w centrum Puszczy Piskiej, na półwyspie otoczonym czterema jeziorami.
powstał tu program hodowli wolnej konika polskiego,
zorganizowano tu jedyną w Polsce hodowlę fermową bobrów,
prowadzone są unikalne prace dotyczące jelenia szlachetnego,
prowadzona jest hodowla zachowawcza bydła rasy polskiej czerwonej.
las doświadczalny o powierzchni l600 ha stanowi rezerwat dla wolnożyjących tabunów konika polskiego. Prowadzone są tutaj prace nad kształtowaniem biologicznym różnorodnych ekosystemów leśnych, odtwarzaniem naturalnych zasobów leśnych oraz oddziaływaniem turystyki na kształtowanie się ekosystemów leśnych
Dęby Rogalińskie
Mało kto wie, iż dęby rogalińskie stanowią największe skupisko starych dębów na naszym kontynencie. Jest to fragment istniejących tu niegdyś rozległych lasów łęgowych, rosnących na żyznych glebach, podlegających okresowym zalewom. Dęby rogalińskie uznane są za pomnik przyrody.
Pod ochroną znajdują się wszystkie drzewa o obwodzie pnia powyżej 2 m, w tym także okazy martwe. Najbardziej znane są trzy blisko siebie rosnące "tysiącletnie" dęby, którym nadano imiona legendarnych braci słowiańskich: Lech (obwód pnia 6,70 m), Czech (7,30 m) i Rus (9,0 m). W rzeczywistości ich wiek szacuje się na 480 - 590 lat.
Stawy Milickie
Stawy Milickie zajmują 8000 ha na terenie całej doliny Baryczy. Od XIII wieku budowali je cystersi. Trzy spośród siedmiu gospodarstw rybackich znajdują się na terenie gminy Milicz, są to: Ruda Sułowska, Stawno i Potasznia. Zbiorniki zasilane są przez rzekę Barycz i jej dopływy.
Milickie stawy rybne są największym w Polsce i Europie ośrodkiem hodowli karpia. Roczna produkcja to 2000 ton ryb, z czego 90% stanowi karp. Zdrowa karma, stała opieka weterynaryjna i ichtiologiczna, ekologicznie czysty region oraz siedemset lat tradycji są podstawą jakości milickiego karpia.
Bogactwo świata przyrodniczego, a zwłaszcza ptaków było powodem, dla którego założono tu , w 1963 roku, rezerwat ornitologiczny "Stawy Milickie" o powierzchni 5324 ha.
Rezerwat żubrów - Książ
Około 3 km od Smardzewic w Książu znajduje się słynny rezerwat żubrów - dar polonii amerykańskiej, założony
w 1934 roku. W rezerwacie o obszarze 32 ha przebywa
kilkanaście sztuk żubrów krwi białowieskiej
Rezerwat żubrów - Gołuchów
W lesie, w sąsiedztwie parku, na ogrodzonym terenie o powierzchni 24 ha, żyje stado żubrów, które sprowadzono w 1977r. z ośrodków hodowlanych w Białowieży, Pszczynie i Smardzewicach. W kwietniu 1997 r. dołączyła do nich grupa białych danieli, które przekazane zostały przez Państwa Gucwińskich z Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu. Zagroda jest integralną częścią Ośrodka Kultury Leśnej.
Ogółem w Pokazowej Zagrodzie Zwierząt hodowano dotąd 70 żubrów, z tego 62 osobniki urodzone w Gołuchowie.
Rezerwat Kołacznia
Jedyne stanowisko w Polsce pięknie i obficie kwitnącego krzewu różanecznika żółtego nazywanego również azalią pontyjską znajduje się na terenie wsi Wola Żarczycka i przysiółka Kołacznia. Objęte jest ochroną częściową w rezerwacie zajmującym jedynie 0,10 ha - najmniejszy rezerwat w Polsce.
Jest to niestety bardzo mała powierzchnia znajdująca się wśród prywatnych własności, co znacznie zwiększa zagrożenie jej występowania.
Krzewy azalii rosnące w dużym zwarciu i bujnie kwitnące porastają niewielką wydmę.
Najbliższe stanowisko oddalone jest około 300 km w kierunku wschodnim i znajduje się na Polesiu i Wołyniu.
Rezerwat torfowiskowy Topieliska
Rezerwat obejmuje torfowisko wysokie położone na europejskim dziale wodnym. Znajdują się tu liczne oczka wodne porośnięte roślinami torfowiskowymi. W rezerwacie występują różne gatunki mchów, porostów, turzyc oraz rosiczki. Przez rezerwat prowadzi szlak, którego należy się trzymać dla własnego bezpieczeństwa.
Zespół torfowisk składa się z trzech części: Dwie pierwsze stanowią uroczysko Topielisko. Trzecia część kompleksu to Czarne Bagno - torfowisko przejściowe.