Strefa klimatyczna
Wybrane typy
klimatu

Charakterystyka stref klimatycznych
i typów klimatu

Formacja
roślinna

Typowe gatunki
roślin

Typowe gatunki zwierząt

Gleby

równikowa

>20ºC, małe amplitudy temperatury
powietrza, pory roku wyznaczone przez
opady; opady największe przy
zenitalnym położeniu słońca

równikowy wybitnie
wilgotny

roczna amplituda temperatury powietrza
2-5ºC, opady >2000 mm rocznie, brak
wyraźnej pory deszczowej

wilgotny las
równikowy

kauczukowiec,
hebanowiec, epifity
(np. liany), paprocie
drzewiaste, storczyki

małpy (makaki, gibony, kapucynki),
żaby, jaszczurki (kameleony), potężne
węże (boa, anakonda), ptaki (papugi,
tukany) goryle, szympansy,
orangutany, okapi, jaguary

czerwonożółte
gleby laterytowe

podrównikowy
wilgotny

opady 1000-2000 mm rocznie, jedna lub
dwie pory bezdeszczowe, małe wahania
temperatury (do 10ºC)

wilgotny las
podrównikowy,
sawanna , busz,
las parkowy

baobaby, akacje.
eukaliptusy, palmy

słoń, żyrafa, gepard, nosorożec,
hipopotam, krokodyl

czarne gleby
tropikalne,
czerwonoziemy

podrównikowy suchy

opady 500-1000 mm, krótka,
kilkumiesięczna pora deszczowa, roczne
wahania temperatury <10ºC

sawanna
stopniowo
przechodząca w
półpustynie

mniejsze drzewa,
trawy, kolczaste
krzewy, sukulenty

lew, hiena, zebry, antylopy, strusie

czerwonawe
buroziemy

zwrotnikowa

średnia temperatura powietrza najchłodniejszego miesiąca
>10ºC, roczna ponad 20ºC, duże dobowe amplitudy
temperatury, opady głównie w lecie, pory roku wyznacza w
klimatach morskich i monsunowych reżim opadów, a w
suchych przebieg temperatury, dominują układy wysokiego
ciśnienia z prądami zstępującymi, typ klimatu zależny
przede wszystkim od oddalenia obszaru od mórz i oceanów

wilgotny

duże opady w okresie letnim (1000-2000 mm), zimy ciepłe,
bezdeszczowe

wilgotne lasy
monsunowe

drzewa tekowe,
bambusy

żółtoziemy i
czerwonoziemy

kontynentalny
, suchy

wysokie dobowe amplitudy temperatury powietrza, bardzo
małe opady, głównie letnie, duże nasłonecznienie

półpustynie
przechodzące w
pustynie

kolczaste zarośla
krzewiaste, sukulenty,
kserofity, efemerofity,
palmy daktylowe,
aloesy, opuncje i
kaktusy

hieny, szakale,
nieliczne gatunki
antylop, sępy

buroziemy,
szaroziemy i
szarobure gleby
pustyń

wybitnie,
skrajnie suchy

wysokie dobowe amplitudy temperatury powietrza, brak
opadów przez okres nawet kilku lat, duże nasłonecznienie

pustynie
(piaszczyste-erg,
kamieniste-
hamada,
żwirowe-serir,
ilaste-takyr)

sinice, porosty,
efemerofity

fenek, wielbłądy,
płazy, gady (węże,
skorpiony) i owady
(szarańcza)

prymitywne gleby
pustynne

podzwrotnikowa

średnia roczna temperatura powietrza
od 10ºC do 20ºC, najchłodniejszego
miesiąca >0ºC, w okresie letnim
dominują wyże, dające upalną pogodę,
zimą rozwój ośrodków cyklonalnych,
pory roku wyznacza przebieg
temperatury i opadów

śródziemnomorski

w typie śródziemnomorskim
występującym na zachodnich
wybrzeżach kontynentów lato gorące i
suche, opady prawie wyłącznie w
zimie, na wschodnich krańcach
kontynentów w odmianie monsunowej
opady w porze letniej

wiecznie zielony
lasy twardolistne,
makia, miejscowo
lasy monsunowe

lasy monsunowe:
magnolie, bambusy;
dąb korkowy, kasztan
jadalny, oliwka, mirty,
pinie, cedry, cyprysy,
mirty, oleandry,
jałowce, bukszpan

szakale, króliki,
daniele, osły, muflony,
jaszczurki, żółwie,
ptaki (kuropatwy,
przepiórki)

gleby żółtobrunatne,
żółtoziemy i
czerwonoziemy, gleby
cynamonowe

kontynentalny,
kontynentalny suchy,
kontynentalny wybitnie
suchy

duże dobowe i roczne amplitudy
temperatury powietrza, lata bardzo
gorące, zimą temperatura może spadać
nawet do -30ºC, opady niskie;
występują tu opady śniegu

stepy, półpustynie trawy (ostnice i

kostrzewy), rośliny
cebulkowe (tulipan,
krokus), bylice

gazele, suhaki, drobne
ptaki, sępy, gady (np.
grzechotniki) i owady
(chrząszcze, mrówki)

gleby szarocynamonowe,
szaroziemy prymitywne,
gleby pustynne

umiarkowana ciepła

średnia temperatura powietrza
najcieplejszego miesiąca około 15ºC i
więcej, roczna 0-10ºC, pory roku (cztery)
wyznacza przebieg zmian temperatury

morski

łagodne zimy, roczna amplituda
temperatury powietrza około 15-17ºC,
opady przez cały rok

lasy liściaste

graby, dęby, wiązy,
klony, jawory, buki,
lipy, wierzby, topole,
olsze

łoś, jeleń, sarna, dzik,
wilk, ryś, żbik, kuna,
tchórz, ptaki, owady

brunatne gleby leśne,
gleby płowe

przejściowy

cechy klimatu morskiego lub
kontynentalnego w zależności od rodzaju
napływających mas powietrza, duża
zmienność pogody z dnia na dzień i w
poszczególnych porach roku

lasy mieszane

dęby, buki, brzozy,
topole, wierzby, sosny,
świerki, modrzewie,
leszczyna

gryzonie
(wiewiórka), wilk,
łoś, jeleń, zając, lis,
bóbr, duża ilość
ptaków (bociany)

gleby bielicowe, szare
gleby leśne, gleby
kasztanowe,
czarnoziemne gleby prerii

kontynentalny

duża roczna amplituda temperatury
powietrza (do 45ºC), upalne lata, zimy
mroźne, opady małe, głównie w lecie

stepy, półpustynie

trawy (ostnice i
kostrzewy), rośliny
cebulkowe (tulipan,
krokus, piwonia),
bylice

liczne gryzonie
(susły, pieski
preriowe, myszy),
bizony, konie, gady,
owady, drobne ptaki

gleby kasztanowe i
czarnoziemy, buroziemy
półpustynne, szarobure
gleby pustynne

umiarkowana chłodna

średnia roczna temperatura
powietrza od 0º do 10ºC, średnia
najcieplejszego miesiąca poniżej
20ºC

morski

opady całoroczne, zimy łagodne,
chłodne lata

lasy liściaste,
lasy mieszane z
dominacją drzew
liściastych

buki, dęby, klony, jawory,
miejscowo sosny i świerki

łoś, jeleń, sarna, dzik,
wilk, ryś, żbik, kuna,
tchórz, ptaki

gleby płowe, szare gleby
leśne,

przejściowy

cechy klimatu morskiego
morskiego lub kontynentalnego w
zależności od rodzaju
napływających mas powietrza

lasy mieszane z
dominacją drzew
iglastych

dęby, buki, brzozy,
topole, wierzby, sosny,
świerki, modrzewie

gryzonie (wiewiórka),
wilk, łoś, jeleń, zając, lis,
bóbr, duża ilość ptaków

gleby bielicowe i bielice

kontynentalny, wybitnie
kontynentalny, skrajnie
kontynentalny

małe opady, krótkie i chłodne lato,
długa i mroźna zima; duża roczna
amplituda temperatury powietrza,
przekraczająca 23ºC (do 45ºC),
ciepłe lata trwające około dwóch-
trzech miesięcy, zimy bardzo
mroźne i długie, opady małe,
głównie w lecie

tajga

świerk, sosna, jodła,
modrzew, limba,
sporadycznie brzoza,
topola, olsza i brzoza

ssaki drapieżne
(niedźwiedź, wilk, ryś,
soból, gronostaj, kuna,
wydra) oraz kopytne (łoś,
jeleń), wiewiórka, bóbr,
dzięcioł, głuszec, sójka,
sowa, sikora

gleby bielicowe,
marzłociowe gleby tajgi

okołobiegunowa

opady małe, głównie śnieżne, pory
roku wyznacza długość dnia i nocy,
średnia roczna temperatura <0ºC,
najcieplejszego miesiąca <10ºC

subpolarny

temperatura najcieplejszego
miesiąca >0ºC, opady prawie
wyłącznie śnieżne, brak
termicznego lata

tundra

brzoza karłowata, wierzba
polarna, wrzosy, borówki,
trawy, turzyce, jaskry,
niezapominajki oraz mchy i
porosty

renifer, lis polarny,
zając bielak, leming,
sowa śnieżna, pardwa,
niedźwiedź polarny

tundrowe gleby glejowe

polarny

temperatura najcieplejszego
miesiąca <0ºC, opady wyłącznie
śnieżne i bardzo niskie

pustynia lodowa

brak flory

foki, morsy, pingwiny

grunty (gleby)
poligonalne
(strukturowe)