Perm 290 (186)- 245 (248) mln lat temu

Podstawą podziału permu są konodonty i amonity (goniatyty), podrzędnie także otwornice.
Na półkuli południowej, na kontynencie Gondwana, w środkowym permie kończy się długotrwałe zlodowacenie obejmujące Antarktydę oraz przylegające fragmenty Afryki południowej i środkowej, Ameryki Południowej, Australii oraz Indii. Następuje znaczne ocieplenie klimatu i zwiększa się tam powierzchnia lasów klimatu umiarkowanego, które dały początek złożom węgla kamiennego znanym np. z RPA i Australii.

We wczesnym i środkowym permie na półkuli północnej w warunkach gorącego i suchego klimatu powstają czerwone osady pustynne oraz utwory wulkaniczne. W późnym permie następuje w Europie zalew morski. W bardzo płytkim morzu i w jego zatokach, w ciepłym klimacie, powstają grube warstwy ewaporatów.
Wg teorii tektoniki płyt Azja zderza się z Europą. Dochodzi do wypiętrzenia gór Uralu. W Ameryce Północnej powstają Appalachy. Pod koniec permu Laurazja i Gondwana łączą się w Pangeę. Od wschodu wrzyna się w nią morze Tetydy. Pangea zaczyna dryfować na północ, co prowadzi do stopniowego stopienia lądolodu, który przykrywał Gondwanę. Dochodzi do globalnej regresji, wiele zbiorników ulega bardzo znacznemu zasoleniu. Duże obszary dawnej Laurazji zamieniają się w pustynie. W permie powoli kończą się ruchy orogenezy waryscyjskiej. W tej schyłkowej fazie ma miejsce bardzo silna działalność wulkaniczna, powstają wtedy wielkie wylewy law kwaśnych.

Pod koniec permu dochodzi do największego w historii Ziemi wymierania gatunków, zwanego czasem barwnie matką wielkich wymierań. Całkowicie znikają wtedy trylobity, koralowce czteropromienne i denkowce.

Fauna:
W związku z łączeniem się kontynentów zmniejsza się powierzchnia żyznych obszarów szelfów, jednocześnie wiele akwenów jest mocno zasolonych, toteż generalnie spada bioróżnorodność i liczebność fauny wodnej w tym okresie. Podobny proces widać u fauny lądowej, co wiąże się głównie z pustynnieniem. Dość wyraźny wzrost obserwuje się u małży zarówno morskich jak i słodkowodnych. Duży rozwój notują mszywioły, które wraz z glonami są dominującą grupą budującą ówczesne rafy. Dość pospolite są ciągle ślimaki i ramienionogi, małżoraczki, a także pierwotniaki z gromady otwornic. Bardzo znaczny regres obserwuje się u głowonogów, w tym amonitów, szkarłupni, rzadkie są trylobity, koralowce.
Kręgowce:
Z ryb najpospolitsze są ryby kostnochrzęstne, zwłaszcza paleoniskidy oraz rekiny. Charakterystycznym dla permu jest wielki rozwój tylko w tym okresie rekinów słodkowodnych. Ryby dwudyszne i trzonopłetwe przeżywały okres swojej prosperity, ale znacznie ustępowały liczebnościom wyżej wymienionym grupom. Pojawiły się pierwsze przejściowce. W związku z postępującą suchością klimatu mocno podupadają w permie płazy z grupy labiryntodontów, a kilka pokrewnych im rzędów wymiera. Natomiast bardzo bujny rozwój przeżywają gady, szczególnie gady ssakokształtne, wśród których w późnym permie pojawiają się najwięksi lądowi (3-4 metry długości) drapieżcy, np Inostrancevia i Dimetrodon. Jednocześnie wiele grup prymitywnych kotylozaurów oraz pierwsze wodne gady – mezozaury wymierają.

Flora:

Zmiana klimatu z gorącego i wilgotnego w karbonie na gorący, ale suchy w permie spowodowała zmiany w składzie flory, zwłaszcza na półkuli północnej. Następuje rozwój roślin nagonasiennych, zwłaszcza rośnie liczba roślin iglastych, ale powstają też pierwsze liściaste: miłorzębowe i sagowce. Bardzo pospolite początkowo były paprocie nasienne, ale potem mocno podupadają. We wczesnym permie liczne były jeszcze rośliny zarodnikowe, jednak później dość szybko podupadają, zwłaszcza drzewiaste skrzypy i widłaki oraz część drzewiastych paproci. Natomiast zielne rośliny zarodnikowe nadal były pospolite i ograniczane tylko w strefach pustynnych.

FAUNA

-Otwornice- liczne, szeroko rozpowszechnione, szczególnie w ciepłych i otwartych morzach i są ważne stratygraficznie, jednak z końcem okresu przeżywają silny kryzys.

- Koralowce- wyraźnie tracą na znaczeniu. Żyją koralowce czteropromienne i denkowce. Obie te grupy wymierają jednak z końcem permu, pojawiają się natomiast koralowce sześciopromienne.

-Mszywioły- najczęstszymi skamieniałościami w cechsztynie Europy.

-Ramienionogi- są liczne i niektóre mają duże znaczenie stratygraficzne. Reprezentowane są przez te same grupy co w karbonie. Pod koniec permu ten typ zwierząt przeżywa poważny kryzys.

-Konodonty- znaczenie stratygraficzne.

-Małże- są częstymi skamieniałościami, zarówno morskie, jak i słodkowodne. Mają one znaczenie zarówno stratygraficzne, jak i skałotwórcze.

-Goniatyty- największe znaczenie stratygraficzne, choć ich ilość w porównaniu z karbonem zmniejszyła się. Pod koniec permu goniatyty wymierają, pojawiają się natomiast ceratyty.

-Owady- królowały na lądzie.

-Szkarłupnie- były mniej liczne niż w karbonie, a najczęstsze wśród nich były liliowce.

-Ryby-

-Pelykozaury- parafiletyczna grupa synapsydów (gadów ssakokształtnych), które pojawiły się w późnym karbonie i osiągnęły szczyt rozwoju we wczesnym permie. Panowały na ziemi przez wiele milionów lat. Nieliczne dotrwały do późnego permu.
Pelykozaury cechowały się masywną budową ciała, nie osiągały jednak szczególnie dużych rozmiarów – największe gatunki niewiele przekraczały 3 metry długości. Niektóre wykształciły swoisty sposób termoregulacji ciała, mianowicie miały na grzbietach wysoki żagiel z wydłużonych kręgów między którymi rozpostarta była dobrze ukrwiona skóra. Wystarczyło, że zwierzę ustawiało się bokiem do wschodzącego słońca by większą powierzchnią chłonąć ciepło a układ krwionośny rozprowadzał je po całym ciele szybko ożywiając zwierzę. Dawało to im przewagę nad innymi zwierzętami zmiennocieplnymi gdyż wcześniej stawały się aktywne. Żagiel ten mógł prawdopodobnie służyć też do oddawania nadmiaru ciepła w gorącej porze dnia.

-Mezozaury- grupa prymitywnych gadów z podgromady Anapsida, które powróciły do życia w wodzie. Pojawiły się w górnym karbonie, a zniknęły w dolnym permie. Żyły w słodkich wodach śródlądowych, osiągały około 90 cm długości. Odżywiały się rybami. Ich szczęki, uzbrojone w bardzo liczne zęby w wyjątkowo długiej czaszce, były przystosowane do łowienia ryb. Palce wszystkich kończyn spięte błonami pływnymi. Ogon bocznie spłaszczony był główną siłą napędową do pływania.