Bezpieczeństwo Wewnętrzne w Unii Europejskiej

Wykład 08.10.2011 r.

Literatura:

• Piotr Wawrzyk - „Bezpieczeństwo wewnętrzne w Unii Europejskiej”, Warszawa 2009,

Zadania ochrony ludności w UE pozostają w sferze wyłącznych kompetencji państw członkowskich. Władze krajowe dysponują zasobami i zdolnościami reagowania w sytuacji kryzysowej. Mogą ich użyć dla wsparcia innych państw członkowskich lub dla krajów z poza Unii.

Zadania UE to koordynowanie i wspieranie działań narodowych zwłaszcza poza granicami Unii. Obecnie podstawowe dokumenty regulujące współpracę w ramach ochrony ludności to:

• „Mechanizm wspólnoty” umożliwiający reagowanie w sytuacji krytycznej,

• „Program działań”, dzięki któremu możliwe jest finansowanie przedsięwzięć z zakresu zapobiegania i gotowości.

Najważniejszy element składowy tego mechanizmu to centrum informacji i monitoringu. Działająca całodobowo komórka Komisji Europejskiej (MIC - Centrum Monitoringu i Informacji) odpowiedzialnej za bazę danych oraz stały monitoring sytuację na świecie i przekazywanie próśb o wsparcie.

Punktem kontaktowym MIC w Polsce jest Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności w Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej.

W ramach mechanizmu wysyłane są zespoły interwencyjne na operacje w UE i poza nią. Działanie tych zespołów ułatwia CECIS (wspólny system łączności i informacji w tzw. sytuacjach krytycznych).

W związku z pojawieniem się nowych wyzwań dla bezpieczeństwa Europy w latach 2005 - 2006 podjęto szereg inicjatyw w celu wzmocnienia i ujednolicenia ochrony ludności na poziomie UE. Projekt przekształcenia mechanizmu miał na celu rozszerzenie listy zagrożeń, w przypadkach, których mechanizm może być uruchomiony oraz dodanie zapisów o modułach wyspecjalizowanych zawodowych jednostkach ochrony ludności i normach wczesnego ostrzegania ludności. Nowym rozwiązaniem jest możliwość dofinansowania przez UE transportu lub sprzętu w przypadku gdy możliwości państw członkowskich ulegną wyczerpaniu. Umożliwiło to ustanowienie Instrumentu Ochrony Ludności, jest to wyraz solidarności Europy z krajami dotkniętymi skutkami poważnych sytuacji nadzwyczajnych, ułatwiając świadczenie pomocy przez mobilizację państw członkowskich i ich zasobów interwencyjnych.
Instrument Finansowy Ochrony Ludności wspiera i uzupełnia wysiłki państw członkowskich, wzmacnia współpracę między państwami w celu ochrony ludzi, środowiska naturalnego i mienia (w tym dziedzictwa kulturowego) w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka, aktów terroryzmu, katastrof technicznych, radiologicznych i ekologicznych.
Instrument obejmuje okres od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r.
Celem wspólnoty unijnej jest niesienie pomocy państwom członkowskim w podnoszeniu bezpieczeństwa ludności środowiska. Wspieranie i uzupełnianie działań związanych z prewencją i gotowością do reagowania, podejmowanych na poziomie lokalnym.

19.11.2011

Po przystąpieniu Polski do UE i Paktu NATO kontakty z zachodem się wzmocniły a co za tym idzie kontakty z Rosją uległy osłabieniu. Rosja jako kraj ma wpływ na politykę globalną , ważne są dla niej kontakty z USA i dalekim wschodem

Polska jako kraj tranzytowy .

Unia Europejska dała Polsce szanse zapewnienia udziału stanowienia wielkiej polityki w regionie.

Polska i Niemcy Powiązania gospodarcze

- obserwujemy ożywioną współprace ale jest ona asymetryczna

- rozszerzenie rynku Europejskiego dało dostęp polskim produktom na rynek Europejski

- asymetria polega na tym że Niemcy inwestują na terytorium polski czego nie widać odwrotnie .

Strategiczne wytyczne działania

1. Szerokie i kompleksowe podejście do Bezpieczeństwa wewnętrznego Wymiar Horyzontalny

2. Zapewnienie skutecznego nadzoru demokratycznego i sądowego nad działaniami z zakresu bezpieczeństwa

3. Prewencja i przewidywanie wypadków, profilaktyka oparta na danych wywiadowczych

4. Opracowanie kompleksowego modelu wymiany informacji

5. Współpraca operacyjna

6. Współpraca organów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych

7. Zintegrowane zarządzanie granicami

8. Stawianie na innowacje szkolenia

9. Zewnętrzny wymiar bezp. Wewnętrznego a współpraca z państwami trzecimi

10. Elastyczne dostosowanie się do przyszłych wyzwań

Obserwacja

- tylko miejsca publiczne

- osoby obserwowanej nie można zatrzymać ani aresztować

- po zakończeniu obserwacji funkcjonariusz jest zobowiązany do złożenia raportu, można go wezwać do podania szczegółów.

- funkcjonariusz ten może prowadzić dalsze działania danej osoby

- mona prowadzić obserwacje na terytorium obcego państwa tylko jeśli przestępca podlega ekstradycji (morderstwa, kradzieże, rozboje, szantaże , wymuszenia, handel ludźmi, narkotykami, bronią, materiałami wybuchowymi, zamachy bombowe .

Pościg Trans graniczny

Funkcjonariusz może przekroczyć granice i kontynuować pościg na terytorium innego państwa przy czym nie jest wymagana zgoda tego państwa jeśli wymaga tego pilność sprawy , należy zawiadomić organy państwa najpóźniej w chwili przekroczenia granicy.

Może być on prowadzony jedynie przez granice lądowe i tylko w miejscach publicznych.

Osoba prowadząca musi poruszać się samochodem oznakowanym, musi być umundurowana.

Osobę ściganą można poddać rewizji czyli przeszukaniu można jej założyć kajdanki ale tylko w celu doprowadzenia.

SIS - System informacyjny Schengen

Służy do wyszukiwania osób i rzeczy na potrzeby przeprowadzenia kontroli celnych Utworzona w każdym kraju baza N-SIS jest identyczna z krajowymi bazami w pozostałych krajach , zawiera uaktualnianą bazę danych za pośrednictwem centralnego rejestru przez pozostałe państwa należące do systemu. C-SIS - mieści się w Strasburgu jest jednostką koordynującą, zapewnia sprawną wymianę i aktualizacje danych przekazywanych przez poszczególne kraje.

Równolegle do NSIS zostały utworzone tak zwane biura SIRENE stanowiące zaplecze dla SIS w ramach niego zapewniona jest bieżąca współpraca ( wymiana informacji ) poprzez kontakt funkcjonariuszy

Informacje w SIS

- osób poszukiwanych, zaginionych

- skradzionych , przywłaszczonych zaginionych pojazdów mechanicznych (także przyczep) , broni, dokumentów in blanco, także dokumentów identyfikujących i banknotów.

Cudzoziemcom można odmówić prawa wjazdu do danego państwa ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa i porządku publicznego lub bezpieczeństwa narodowego.

Główną instytucją Schengen był komitet wykonawczy i tak zwana grupa robocza

- Centrala grupa negocjacyjna

-Grupy robocze

1. Sprawy Policji i Bezpieczeństwa Wewnętrznego , broni, telekomunikacji

2. Sprawy Ruchu osobowego VIZ, ekstradycja

3. Współpraca sądowa

4. Granice zewnętrzne

5.Grupa do spraw narkotykowych

- Komitet techniczny ( informatycy )

Płaszczyzny współpracy państw w ramach UE

- Zapobieganie konfliktom w ramach rozwiązywania kryzysów szybka dezlokacja sił może zapobiec przeradzaniu się kryzysu w konflikt

- Wymuszenie pokoju wiążące się z koniecznością bojowego użycia sił UE operacja typu KOSOWO czyli konflikt w Jugosławii

- Stabilizacja po konflikcie (operacje rozjemcze, monitoring )

Klasyczne Interwencje humanitarne czy Ratownicze (spowodowane także klęską żywiołową)

Cechą wspólną tych sytuacji jest podejmowanie działań zgodnie z prawem międzynarodowym Rozdział 8 karty narodów zjednoczonych.

W efekcie różnych doświadczeń z zakresu bezpieczeństwa z inicjatywy Niemiec, GB i Francji wiosną 2004 r. Unia podjęła decyzje o utworzeniu grup taktycznych szybkiego reagowania liczących około 1500 żołnierzy .

EROPOL

Podstawowe zadania EUROPOLU

- gromadzenie, przechowywanie przetwarzanie, analiza, wymiana wszelkich informacji w tym także operacyjnych .

- powiadomienie organów państw członkowskich za pracą jednostek krajowych o stwierdzonych powiązaniach między przestępcami

- Pomoc w śledztwach i dochodzeniach prowadzonych w krajach członkowskich przez przekazanie wszelkich istotnych informacji , wystąpienie w konkretnych przypadkach do właściwych organów państw członkowskich z wnioskami wszczęcia czy prowadzenia śledztw lub dochodzeń.

- zapewnienie państwom członkowskim wsparcia wywiadowczego i analitycznego w związku ze zmożonymi wydarzeniami

- przygotowanie ocen zagrożenia analiz strategicznych sprawozdań sytuacyjnych w tym ocena zagrożenia ze szczególnym uwzględnieniem przestępczości zorganizowanej

Dodatkowe działania EUROPOLU

- rozwijanie specjalistycznej wiedzy o procedurach śledczych, dochodzeniowych

- doradztwo w zakresie śledztw i dochodzeń

- dostarczanie strategicznych informacji operacyjnych.

W ramach wykonywania swoich zadań jednostki krajowe dostarczają Europolowi informacji niezbędnych do wykonywania jego zadań, odpowiadając na wnioski Europolu o informacjach oceniają je i działają także w drugą stronę.

Europol może zaprosić ekspertów z agend wspólnotowych zarówno wspólnoty do współpracy w ramach analitycznych.

Instytucją współpracującą z europolem jest tak zwane kolegium policyjne czyli CEPOL - jego celem jest Podnoszenie poziomu wiedzy o międzynarodowych instrumentach oraz instrumentach w ramach U, zapewnienie odpowiedniego przeszkolenia w odniesieniu do standardów demokratycznych ze szczególnym uwzględnieniem prawa do obrony.

Eurojust 2002 r.

Instytucja która realizuje współprace sądową w sprawach karnych Działa w kierunkach.

- ułatwienia twożenia właściwego porozumienia pomiedzy punktami kontaktowymi w różnych państwach członkowskich organizowanie spodkań przedstawicieli państw członkowskich i stałe dostarczanie informacji aktualnych.

Od 1999r. mamy biuro do spraw przeciwdziałania oszustwom OLAF zadania:

- wykonywanie uprawnień komisji Europejskiej w zakresie prowadzenia dochodzeń w trybie administracyjnym dla celów wzmocnienia walki z oszustwami, korupcja oraz działania mające negatywny wpływ na UE

- prowadzenie wewnętrznych dochodzeń w trybie administracyjnym mających na celu (patrz punkt wyżej)

- badanie powyższych faktów mających związek z wykonywaniem działalności zawodowej które mogą prowadzić do postępowań dyscyplinarnych a nawet karnych.

W 2007 r. został ustanowiony mechanizm tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy .

Państwo członkowskie stojące w obliczu sytuacji wymagającej zwiększonej pomocy na granicach zewnętrznych może się zwrócić do FRONTEKSU - Agencja zarządzania współpracą operacyjną na granicach zewnętrznych państw członkowskich

Wykład 18.12.2011 r.

• Rada Europejska - Rada Europejska wywodzi się z nieformalnych spotkań szefów rządów państw członkowskich Wspólnot Europejskich (tzw. "spotkania na szczycie") odbywanych nieregularnie od 1961 roku. Ich inicjatorem był Charles de Gaulle. W czasie konferencji na szczycie w Paryżu 9-10 grudnia 1974 roku zdecydowano o zinstytucjonalizowaniu tych spotkań i nazwano je Radą Europejską.

• Rada Europejska (nie mylić z Radą Unii Europejskiej ani Radą Europy!!) - jest to instytucja (na mocy Traktatu z Lizbony) Unii Europejskiej mająca za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii i jej priorytetów politycznych.

1. Rada Europejska - zadania:

1. Przyjmuje środki wykonawcze dla wspólnych strategii UE oraz środki wykonawcze do przyjętych wspólnie działań i stanowisk.

2. W ramach Rady Europejskiej wyróżnia się grupy:

• Do spraw zewnętrznych aspektów bezpieczeństwa wewnętrznego.

• Do spraw OBWE.

• Do spraw regionu Bałkanów.

• Do spraw terroryzmu.

• Do spraw wywozu broni konwencjonalnej.

• Do spraw nie rozprzestrzeniania broni jądrowej.

• Do sprawę polityczno-wojskowych.

• Do spraw administracji.

2. Komisja Europejska:

1. Ma inicjatywę ustawodawczą.

2. może przedkładać propozycje rozwiązań prawnych służących realizacji zadań prawnych dotyczy to jednak jedynie aktów wykonawczych.

3. Komisja jest odpowiedzialna za zgodność prawa II filaru (II filar to zewnętrzne aspekty bezpieczeństwa wewnętrznego) i III filaru (III filar wewnętrzne aspekty bezpieczeństwa wewnętrznego) z prawem wspólnotowym.

3. Parlament Europejski:

1. Ma skromne kompetencje w zakresie wspólnej polityki bezpieczeństwa i polityki zagranicznej.

2. Rada konsultuje z Parlamentem Europejskim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunki w sprawach bezpieczeństwa

3. Parlament może kierować do Rady Europejskiej pytania lub formułować pod jej adresem zalecenia.

---