Pojęcie zdrowia, czynniki warunkujące.
Zdrowie publiczne, promocja zdrowia.
Profilaktyka i jej fazy.
Czynniki wpływające na długość życia wg LALONDA:
- genotyp 12%
- środowisko 14%
-styl życia 56%
-służba zdrowia 18 %
Zdrowie:
WHO - zdrowie to nie tylko brak choroby czy niedomagania, ale pełnia dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego.
KACPRZAK - zdrowiem nazywa nie tylko brak choroby czy niedomagania, ale dobre samopoczucie, oraz taki stopień przystosowania się biologicznego, psychicznego i społecznego jaki jest osiągalny dla danej jednostki w najkorzystniejszych warunkach.
Zdrowie to wartość indywidualna i społeczna. Życie społeczne pośrednio i bezpośrednio, pozytywnie bądź negatywnie oddziaływuje na zdrowie jednostek lub zbiorowości ludzkich.
Zachowania zdrowotne kształtują się od wczesnego dzieciństwa w procesie socjalizacji pod wpływem różnych czynników i wzorów osobowych.
Stan zdrowia ludności i praktyczna działalność na rzecz zdrowia społeczeństwa zależy od warunków:
- społecznych:
politycznych
ekonomicznych
kulturowych
organizacyjnych
a także od postępu technicznego i naukowego
Choroba to odchylenie od stanu prawidłowego w narządach i tkankach. To zespół objawów obiektywnych i subiektywnych oraz nieprawidłowości w badaniach dodatkowych.
Choroba to wypadkowa oddziaływania dwóch przeciwstawnych procesów: patologicznego i obronnego. Choroba jest procesem, który może mieć wymiar:
-organiczny (ból, zmiany zachowania, zmiany w tkankach i narządach)
-psychiczny (ból psychiczny, lek, stres, ale również wymiar religijny, bunt)
-społeczny (absencja, konieczność uzależnienia społecznego, czy wykluczenie społeczne)
Choroba jest zjawiskiem, które dotyczy całego człowieka i „rozgrywa się” wokół niego.
Charakteryzując stan chorego należy przyjąc kryteria:
-dynamika zmian w organizmie
- sprawność i samodzielność człowieka
- rokowania w zakresie powrotu doi zdrowia
Na podstawie sposobu rozprzestrzeniania się czynnika etiologicznego można wyróżnić 6 grup schorzeń:
Choroby rozprzestrzeniające się w wyniku kontaktu bezpośredniego (stosunki płciowe, zabiegi lekarsko-pielęgnacyjne.
Choroby rozprzestrzeniające się drogą oddechową
Choroby rozprzestrzeniające się poprzez układ pokarmowy
Choroby rozprzestrzeniające się poprzez owady
Choroby rozprzestrzeniające się za pośrednictwem gleby
Choroby rozprzestrzeniające się za pośrednictwem przedmiotów lub produktów codziennego użytku zanieczyszczonych drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Czynniki chorobotwórcze - bodźce o sile działania przewyższające próg prawidłowej reakcji organizmu - odporności)
Skutek ich działania zależy od:
-siły działania bodxca
-miejsca działania
-stanu w jakim znajduje się organizmu
1. Czynniki biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty)
2. Czynniki fizyczne:
- mechaniczne
- termiczne
- energia elektryczna
- energia promienista
- zmiany ciśnienia atmosferycznego
3. Czynniki chemiczne:
- pierwiastki chemiczne i ich związki
- używki
- leki
(Wywołują zatrucia bądź oparzenia)
4.Czynniki społeczne (zmartwienia, stresy)
5.Czynniki genetyczne (przenoszone z pokolenia na pokolenie)
6.Stany niedoborowe jednego lub wielu czynników.
Reakcja organizmu na czynniki chorobotwórcze:
a/ miejscowe
- zapalenie (bodźce mechaniczne, chemiczne, termiczne).
Cechy zapalenia: zaczerwienienie, obrzęk, miejscowe podniesienie temperatury, ból, upośledzenie czynności)
b/ ogólne
- gorączka (zaburzenie podstawowych funkcji życiowych, czyli:
przyspieszony oddech
zaburzenia przemiany materii
objawy nerwowe
czynności serca
Podział chorób
Choroby organiczne i czynnościowe, podział ten uwzględnia istotę zmian chorobowych w organizmie w przebiegu procesu patologicznego.
ORGANICZNE - następują zmiany w strukturze komórek, tkanek, narządów
CZYNNOŚCIOWE - obserwuje się zaburzenia funkcji narządów
Choroby wrodzone i nabyte
-nabywamy w okresie -występuje zadziałanie czynnika
życia płodowego chorobotwórczego po urodzeniu
Choroby zakaźne i niezakaźne - zależne od właściwości i czynników chorobotwórczych, zdolności przenoszenia się z człowieka na człowieka.
Podział z zależności lokalizacji procesu chorobowego:
- okolice i części ciała
- narządów
- układów
Podział zależny od wieku (z uwagi na odrębności anatomiczno-fizjologiczne i immunologiczne organizmu)
Zależnie od czasu trwania:
- choroby ostre (krótkotrwałe przeważnie o burzliwym przebiegu)
- choroby przewlekłe (proces chorobowy trwa miesiące lub lata, objawy nieznacznie okresowo zaostrzają się)
Okresy przebiegu choroby:
- utajenia
- zwiastunów
podmiotowe
jawne
przedmiotowe
zejścia choroby
wyzdrowienie śmierć
całkowite częściowe czynnik chorobowy przekracza
możliwości obronne organizmu
i powoduje zanik czynności
życiowych
Leczenie
-spoczynkowe
-dietetyczne
przyczynowe
farmakologiczne
przeciw objawowe
- metodami fizycznymi
- chirurgiczne