19 (o). RODZAJE BADAŃ PEDAGOGICZNYCH

Badanie - zbiór skoordynowanych czynności, które przynoszą nową wiedzę (schematy badawcze).

Wykorzystywane w pedagogice metody badań można podzielić na:

1. ilościowe - polegają na ilościowym opisie badanych zjawisk czy procesów, wyjaśnianiu zachodzących między zmiennymi relacji, a następnie dokonaniu szeregu obliczeń i zestawień zbiorczych, celem przeprowadzenia analizy statystyczno - matematycznej,

2. jakościowe - stosuje się je w celu zbadania zjawisk, zdarzeń czy procesów, które nie poddają się pomiarowi, a w szczególności tych, odnoszących się do procesów rozwojowych dzieci i młodzieży oraz procesu wychowania. Prowadzą do „praktycznego zrozumienia” znaczeń i sposobów postępowania, działania.

Wyróżnia się dwa rodzaje metod (metoda to każdy schemat, który koordynuje kilka odrębnych czynności, ustalony i zaakceptowany sposób wykonywania czynności):

1. przyrodnicze (ilościowe),

2. humanistyczne (jakościowe).

Metody badań w pedagogice wg St. Kunowskiego:

1. Przyrodnicze metody badań w pedagogice:

1. eksperyment - celowe wywołanie zjawisk i zmiany ich warunków, aby wykryć prawidłowości zachodzące między nimi,

2. obserwacja - dotyczy działań wychowawczych albo zmian rozwojowych wychowanków,

3. statystyczne - charakter masowy.

2. Humanistyczne metody badań w pedagogice:

1. eksplikacyjne -

2. porównawcze - badają podobieństwa i różnice w organizacji szkolnictwa, programach nauczania itp.,

3. analityczne - głębsze ujęcie treści dokumentów i źródeł historycznych, analiza tekstów:

• fenomenologiczne - badania dotyczą tego, jakie znaczenie mają badane zjawiska dla osób badanych, jaki sens nadają tym zjawiskom badane osoby;

• hermeneutyczne - właściwe zinterpretowanie i zrozumienie form ekspresji ludzkiej.

Metody badań w pedagogice wg T. Pilcha:

1. Metody przyrodnicze:

1. eksperyment pedagogiczny - polega na wywołaniu lub zmianie przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowanie zmian,

2. sondaż diagnostyczny - sposób gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych
   i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych w opiniach, poglądach wybranych zbiorowości.

2. Metody humanistyczne:

1. monografia pedagogiczna - jej przedmiotem badań są instytucje wychowawcze lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej; rozpoznanie struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych, opracowanie ulepszeń,

2. studium indywidualnych przypadków - polega na analizie jednostkowych losów ludzi, znajdujących się w danej sytuacji wychowawczej lub analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej, opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska.

Podobieństwa i różnice między badaniami jakościowymi i ilościowymi

Badania jakościowe	Badania ilościowe
Przedmiot badań
Polegają na dokonywaniu analizy badanych zjawisk, wyróżnieniu w nich elementarnych części składowych, na wykrywaniu zachodzących między nimi związków i zależności, na charakteryzowaniu ich struktury całościowej, na interpretacji ich sensu lub pełnionej przez nie funkcji.	Polegają na ilościowym opisie i analizie faktów, zjawisk, procesów. Zajmują się głównie mierzalną częstotliwością, nie obejmują istotnego kontekstu (czasowego i przestrzennego) zjawisk badanych. Koncentrują się na analizie statystycznej.
Formy badań
- dokonywane są badania szczegółowe, subiektywne, - ukazują kontekst badanego zjawiska, jego zrozumienie i interpretację.	- dokonywane są badania masowe, nieszczegółowe, obiektywne, powierzchowne. - nie ukazują kontekstu badanego zjawiska, odrywają je niejako z tła, którego stanowią część składową.
Cele badań
Celem jest lepsze zrozumienie istoty wykonywanych działań, by je lepiej zorganizować. Celem badań jest również zrozumienie ich kontekstu społeczno - kulturowego, dotarcie do istoty zjawisk warunkujących działanie.	Celem jest opracowanie programów, zdefiniowanie zmiennych oraz uzyskanie schematu opisu z „zewnątrz” z punktu widzenia badacza, o kształcie zebranych danych.
Badacz nie narzuca z góry przyjętych przypuszczeń i schematów.	Własna interpretacja badacza.
Metody jakościowe stanowią dokładną odwrotność metod ilościowych. Niedoskonałość badań ilościowych wymaga uzupełnienia i dopełnienia przez badania jakościowe.
Przykłady
Elementy badań: wywiad swobodny, obserwacja uczestnicząca, niekontrolowana, jakościowa analiza treści (szczególnie tzw. dokumentów osobistych).	Metody statystyczne
Cechy wspólne Obydwie formy badań mają swoje wady i zalety oraz przyczyniają się do poszerzenia naszej wiedzy pedagogicznej. Poznanie lub lepsze poznanie badanego zjawiska. Badania wykonywane są przez badacza. Badania mają dotyczyć jednego zjawiska.

---