Poród prawidłowy. Opieka i pielęgnacja rodzącej w poszczególnych okresach porodu.

Mgr Dorota Piechocka

Zakład Pielęgniarstwa Położniczo- Ginekologicznego AMB

• Poród to zjawisko fizjologiczne

• Rozpoczynają go regularne skurcze macicy, z czasem coraz silniejsze, częstsze i dłuższe.

• Czynnikami warunkującymi pomyślny poród są wzajemnie ze sobą powiązane trzy czynniki:

- Drogi rodne

- Płód

- Siły porodowe

Kanał rodny- budowa miednicy mniejszej:

Kanał kostny:

Tkanki miękkie- mięśnie i powięzi:

Płaszczyzny miednicy kostnej:

Miednica:

• Badanie miednicy badaniem zewnętrznym:

• wymiar międzykolcowy (25-26 cm )

• Międzygrzebieniowy (28-29 cm )

• Międzykrętarzowy(30-32 cm )

• Obserwacja czworoboku Michaelisa

• Sprzężna zewnętrzna ( od spojenia łonowego do zagłębienia kręgosłupa lędźwiowego)-20-21 cm

• Badanie przez pochwę i możliwość dojścia do promontorium ( przy prawidłowej budowie miednicy- nie dochodzimy do promontorium!)

Czynniki warunkujące poród fizjologiczny:

Płód:

• Określamy wysokość dna macicy

• Położenie płodu

• Jego wielkość

• Część przodującą ( jej wielkość, ustawienie, wstawianie się)

• Zaawansowanie w kanale rodnym i jej adaptacja do istniejących warunków

• Czynność serca płodu

• Zabarwienie wód płodowych

Wymiary płodu-główka:

Położenie płodu (situs foetus):

• Stosunek długiej osi płodu do długiej osi macicy z uwzględnieniem części przodującej- główka, miednica

• Obie osie równoległe- płożenie podłużne

• Występuje w 99% przypadków

• Obie osie krzyżują się- położenie skośne lub poprzeczne

• Część przodująca to ta, która znajduje się najniżej w kanale rodnym

• W 96% przypadków jest to główka płodu

Postawa (positio foetus) płodu:

• Lub ustawienie płodu jest to stosunek pewnych części płodu do pewnych części macicy;

• Postawa I- grzbiet płodu po stronie lewej matki

• Postawa II- grzbiet płodu po prawej stronie matki;

• I w zależności od tego, gdzie skierowany jest grzbiet: czy bliżej powłok brzusznych, czy kręgosłupa- postawa a ( przednia) lub b (tylna)

Ułożenie (habitualis):

• Stosunek poszczególnych części płodu względem siebie;

• Prawidłowe położenie- grzbiet silnie łukowato wygięty, główka przygięta do klatki piersiowej, rączki do tułowia, nóżki przygięte w kolanach i przyciągnięte do brzuszka

Chwyty Leopolda:

I chwyt

• pozwala stwierdzić, na jakiej wysokości znajduje się dno macicy i jakie części płodu w niej leżą

II chwyt Leopolda:

• służy do stwierdzenia, po jakiej stronie macicy leży grzbiet, a po jakiej części drobne płodu

III chwyt Leopolda:

• Umożliwia zbadanie części przodującej i jej stosunku do płaszczyzny wchodu miednicy

IV chwyt Leopolda:

• Modyfikacja III chwytu

• Ma on do spełnienia takie samo zadanie

• Wykonujemy go oburącz

I dodatkowy chwyt Leopolda:

• Służy do wybadania bruzdy szyjnej

II chwyt Leopolda:

• Ma wykluczać istnienie niewspółmierności porodowej( wymiary części przodującej do wymiarów miednicy są za duże), co może wykluczyć ukończenie porodu drogami i siłami natury

Skurcze macicy:

• Siła skurczów, ich natężenie, czas trwania skurczu- 20-30-50 i więcej sekund

• Rytm skurczów- miarowe, rytmiczne

• Częstotliwość- 2-3 i więcej skurczów w ciągu pół godziny

• Przerwy między skurczowe- zachowane

Ujście zewnętrzne szyjki macicy:

• Zamknięte

• Przepuszcza opuszkę palca, brzegi ujścia są obrzmiałe

• Ujście drożne dla jednego palca

• Ujście zewnętrzne drożne dla dwóch palców- rozwarcie około 2 cm

• Ujście zewnętrzne monety 5-cio złotowej- 3 cm rozwarcia

• Ujście wielkości małej dłoni- 6 cm

• Ujście zewnętrzne wielkości dużej dłoni- 8 cm rozwarcia

• Brzegi ujścia wyczuwalne od strony spojenia łonowego i kości krzyżowej- 8-9 cm

• Nie wyczuwamy brzegów ujścia zewnętrznego szyjki- 10-12 cm rozwarcia

Objawy zwiastujące poród:

Objawy ogólne:

• Kołatanie serca

• Bóle głowy

• Ogólny niepokój

• Uderzenia krwi do głowy

• Uczucie gorąca

• Nerwobóle ( nerw kulszowy, miednicy mniejszej)

Objawy ze strony układu pokarmowego:

• Wymioty

• Biegunka

• Utrata łaknienia

• Wzdęcia

• Parcie na stolec

Objawy ze strony narządów płciowych:

• Zwiększona wydzielina z pochwy

• Uczucie pełności w sromie

Obniżanie się dna macicy:

• W ostatnim m-cu ciąży, na 3-4 tygodnie przed porodem dno macicy obniża się do poziomu w VIII m-cu ciąży

• Jest ono odczuwane przez ciężarną jako ulga podczas oddychania

• Dosyć dokładnie określane przez wiele kobiet

Wstawianie się główki do miednicy u pierwiastek:

• W ostatnich 3-4 tygodniach ciąży główka płodu u pierwiastek wstawia się do wnętrza miednicy i ulega przygięciu do klatki piersiowej- główka znajduje się głęboko we wchodzie miednicy

• u 1/3 pacjentek nie dochodzi do obniżania się części przodującej w kanale rodnym ze względu na nieprawidłową budowę miednicy- zwężona miednica

Skurcze przepowiadające:

• Skurcze, które pojawiają się na kilka dni do dwóch tygodni przed spodziewanym porodem

• Nieregularne

• Niebolesne

• „Trenujące”

Przemieszczenie szyjki macicy w kierunku linii prowadzącej:

• Szyjka może znajdować się bliżej kości krzyżowej

• Może być badalna od strony spojenia łonowego

• Lub znajdować się w centrum badania

Dojrzewanie szyjki macicy:

• W ostatnich tygodniach ciąży staje się bardziej miękka, podatna i rozciągliwa- „ dojrzewa”

• Stwierdzamy częściowe lub całkowite zgładzenie części pochwowej szyjki i drożność kanału

• u pierwiastek na 1 palec

• U wieloródki na 2 palce

Test oxytocynowy:

• Można wykonać taki test, nazywany inaczej testem Smitha;

• służy on do oceny wrażliwości macicy

• Najczęściej stosowany przy podejrzeniu o przenoszenie ciąży

• Zdolność skurczową mięśnia macicy określa się na podstawie ogólnej dawki leku potrzebnej do wywołania skurczu

„ Pierwszy znak”:

• Odchodzenie czopu śluzowego, czasem krwistego zamykającego kanał szyjki macicy

• Czop śluzowy odchodzi podczas rozciągania się dolnego odcinka macicy

„ Parcie na pęcherz moczowy”:

• Odczuwane jest w ostatnich tygodniach i dniach przed spodziewanym porodem;

• Może być spowodowane uciskiem schodzącej główki na sąsiadujący z macicą pęcherz moczowy

Skurcze macicy:

• występują regularnie co 10 minut

• Stwierdza się zmiany anatomiczne w obrębie macicy i ujścia zewnętrznego:

• u pierwiastek szyjka zgładzona i ujście przepuszcza opuszkę palca,

- u wieloródki szyjka częściowo zgładzona, a ujście zewnętrzne jest drożne dla dwóch palców

Szyjka macicy u pierwiastki i u wieloródki:

Kobieta „znaczy”:

• Odchodzi czop śluzowy z domieszką krwi

Pęcherz płodowy:

• Gdy odchodzą wody płodowe, nawet jeśli nie występuje czynność skurczowa- pacjentka jest traktowana jak rodząca

• Może dojść do pęknięcia w I okresie porodu lub bezpośrednio przed porodem

Czas trwania porodu

Pierwiastka-wieloródka:

• Wg Pschyrembla:

- 12-18 godzin- pierwiastka

- 6-12 godzin- wieloródka

• Wg Martiusa -wartość przeciętna i po stosowaniu środków naskurczowych:

- 6-7 godz.- pierwiastka

- 3-4 godz.- wieloródka

Opieka nad pacjentką w poszczególnych okresach porodu

I okres porodu:

• Od wystąpienia regularnej czynności skurczowej do rozwarcia ujścia zewnętrznego szyjki macicy na 10-12 cm- tzw. pełne rozwarcie

• Czas trwania wg Martiusa:

-Pierwiastka 12 godzin

-Wieloródka 8 godzin

II okres porodu:

• Od momentu pełnego rozwarcia do urodzenia płodu:

-Faza rodzenia główki

-Faza wytaczania barków

-Rodzenie tułowia i kończyn dolnych

• Czas trwania wg Pschyrembla:

-Pierwiastka 50-60 minut do 2 godzin

-Wieloródka 20-30 minut do 1 godziny

III okres porodu- okres łożyskowy

• Okres odklejania i rodzenia się łożyska; wydalenie popłodu

• Czas trwania do 30 minut

• Wg Martiusa do 1 godziny

IV okres porodu:

• Okres wczesnego połogu

• Trwa 1-2 do kilku godzin od chwili urodzenia łożyska

• Obserwacja obkurczania mięśnia macicy- inwolucja macicy ( zwijanie się mięśnia macicy)

• Krwawienia z dróg rodnych

• Stan ogólny pacjentki: RR tętnicze, tętno, temperatura

Dokumentacja pacjentki

• Historia ciąży, porodu, połogu

• Partogram- karta obserwacji przebiegu porodu

• Karta gorączkowa pacjenta

• Karta zleceń lekarskich

• Książka czynności pielęgniarskich

• Książka porodów

• Historia rozwoju noworodka

• Identyfikatory- opaski na rączki

---