Brzękowski, Poezje
Brzękowski najdłużej zachował poczucie przynależności do Awangardy
jego poezja stanowi dopełnienie i rozwinięcie programu Awangardy krakowskiej
jego „wyobraźnia wyzwolona” wzbogaca poezję o pojedyncze ludzkie doznania, które ogarniają całość przezywania świata
cechy techniki awangardowej:
ostrość osiągana przez zestawianie dalekich skojarzeń
śmiałość użycia i nadużycia metafory zastępującej porównanie
humor języka uzyskiwany przez nadużycia etymologiczne
środek zaskoczenia przez eliminowanie pośrednich członów wyobrażeń i myśli
gęstość obrazowa
elipsa
jego domenę stanowi elipsa - ona uwalnia poemat od tego, co niepotrzebne, co niepoetyckie, czyni z poematu manifestację poezji integralnej, całościowej; elipsa odgranicza wiersz od prozy; ważną rolę odgrywała tu inspiracja sztuką filmową i skłonność do autonomicznego traktowania warstwy brzmieniowej
największy nacisk kładzie na wyobraźnię - miała być kontrolowana i zorganizowana
nie tłumi uczuć, lecz je parodiuje, dając im wyraz wyzywający, epatujący
w czasie nadrealistycznej rewolucji przebywał we Francji, co znalazło odbicie w jego twórczości; obraz Paryża pojawia się m.in. w wierszach „Paryż po wakacjach”, „Migdałowy wieczór”
do wizji poetyckich włączył doświadczenia snu, a także technikę sennych skojarzeń (oniryzm)
w poematach ze zbioru „Zaciśnięte dookoła ust” usennia jawę, dając jej nierealne wymiary (nazywa swoje stanowisko metarealizmem - wyobraźnia powinna łączyć w sobie elementy zaczerpnięte z rzeczywistości zewnętrznej z elementami czysto poetyckimi)
technika snu służy odbijaniu funkcjonalizmu świata realnego
poezje Brzękowskiego wyróżniają 2 dziedziny :
erotyka - erotyzm przenika wszystkie jego doznania, zarówno doznania pejzażu, jak doznania świata w najogólniejszym sensie; świat rozkłada na elementy męskie i żeńskie; nie daje karykatury doznania, lecz jego hiperbolę
fantastyka - to połączenie oniryzmu i realizmu widzenia;
w 1933r. wydaje książkę „Poezja integralna”- to pisany w imieniu grupy instruktywny autokomentarz (poeci nie lubili tajemniczości w sztuce, stąd cierpliwie wyjaśniali czytelnikowi, o co im chodzi), ale to też tekst programowy
oryginalny postulat „nasycenia poezji czasem” - chciał, by poezja nauczyła wyrażać nie tylko przestrzeń, ale i „stawanie się rzeczywistości w czasie”
W zbiorze „na katodze” (1928) i „w drugiej osobie” (1933) odcina się od postawy piewcy nowoczesnej cywilizacji, staje się sceptycznym obserwatorem (chodzi nie tylko o cywilizację przemysłową, ale też rozrywkową)
w zbiorze „Zaciśnięte dookoła ust” (1936) wprowadza w świat realności śnionej samymi zmysłami, do realności nie tyle poznawanej, co pożądanej. W tomie tym oniryczne i nabrzmiałe erotyzmem wiersze sąsiadują m.in. z publicystyczno-reportażowym poematem o strajku polskich górników we Francji(„Leforest”).
W poemacie „Razowy epos” (ze zbioru „Arkusz poetycki” z 1938r.) wspomnienie pierwszej wojny światowej pełni funkcję zapowiadania drugiej.
w utworze „Wizja trzeciorzędu” dynamika sennego marzenia rywalizuje z realnym doświadczeniem zmysłów.
w jego utworach obecny jest element epicki, opisowy; odświeżył epikę maksymalnym subiektywizmem lirycznym
w jego twórczości pojawiają się wiersze-portrety bohaterów pracy i przyszłej wojny („Maszynista Rola Piotr” i „O Józefie Berecie, mechaniku”, gdzie zakończenie określało funkcję poety jako piewcy bohatera, tu: bohatera rzucającego bomby)
marzenia senne, dziedzina niesprawdzalnych i niewymiernych doznań, rzutuje na przezywanie realności, która nie tracąc konkretu, dzięki zastosowaniu techniki zapisu sennego, umożliwia wolność skojarzeń, objawia dramatyczność trwania
wiersze powojenne wypełnia samotnicza nostalgia za krajem