Krwotok - definicja, podziały, następstwa
Krwotok - wydostanie się krwi w pełnym składzie poza łożysko naczyniowe na skutek przerwania ciągłości naczynia lub serca albo spadek szczelności naczyń włosowatych (bez ich wyraźnego uszkodzenia); rodzaje: sercowe, tętnicze, żylne, miąższowe(uszk. Naczyń włosowatych w naczyniu)
Podział:
zależne od lokalizacji
- wewnętrzny-> krew wydostaje się do przestrzeni lub narządów nie mających połączenia ze światem zewnętrznym; niewidoczne gołym okiem, rozpoznanie na podstawie objawów wtórnych
- zewnętrzny
- bezpośredni(np. uszkodzona skóra)
- pośredni ->miejsce krwawienia znajduje się w narządach mających autonomiczne połączenie ze światem zewnętrznym np. układ pokarmowy
b) zależne od przyczyny
- urazowe-> przerwanie ciągłości naczyń pod wpływem urazu
- nieurazowe -> przerwanie ciągłości naczyń z przyczyn innych niż uraz
- z pęknięcia-> zmiana chorobowa dotyczy samego naczynia np. miażdżyca, żylaki
- z nadżerki-> zmiana chorobowa toczy się w tkankach ościennych np. nowotwory, wrzody
Następstwa
miejscowe
- wylew podskórny-> krew może nie niszczyć tkanek, a jedynie je rozsuwać
- krwiak(haematoma)-> krew gromadzi się w naturalnych, już istniejących jamach ciała np. podpajęczynówkowo, podtwardówkowo lub w narządach jamowych np. pęcherzyk żółciowy
- ognisko krwotoczne(fokus haemorrhagicus)-> wynaczyniona krew niszczy otaczające tkanki
- powstaje jedynie w mózgu i trzustce
- organizacja-> jama poudarowa(laguna postapoplectica)
b) ogólnoustrojowe
- niedokrwistość-> niezbyt obfite, często powtarzające się krwawienia
- wstrząs-> szybka utrata 0,5-1l krwi lub powolniejsza 3-4l
Zawał - definicja, podział, przykłady, organizacja
Zawał(infarctus)-> ognisko martwicy powstaje w skutek nagłego, niedostatecznego dopływu krwi tętniczej, przy braku kompensacji z krążenia obocznego(niedokrwienie)
-> ognisko martwicy powstające na skutek nagłego zablokowania odpływu krwi żylnej z jednoczesnym niedostatecznym dopływem krwi tętniczej(przekrwienie)
Podział zawałów:
- zawał niedokrwienny(i. albus)-> mózg, serce, śledziona
- zawał krwotoczny(i. ruber)-> płuca, jelita(narząd jest czerwony)
Zawału nie spotkamy w takich narządach jak: język, gruczoł tarczowy, prącie, macica, pęcherz moczowy.
Mikroskop:
- zawał świeży-> zatarta struktura
- rąbek czerwony-> przekrwienie
- rąbek biały-> komórki żerne
Organizacja zawału: (oba etapy dzielą się jednocześnie)
- rozmiękanie(emolito)-> usuwanie tkanki martwej(granulocyty obojętnochłonne, komórki żerne)
- ziarninowanie(granulatio)-> rozplem naczyń tkanki łącznej(komórki śródbłonka-> naczynia, fibroblasty-> kolagen)
Konsekwencje zawału zależą od:
- wielkości miejsca zawałowego(mikrozawał-> średnica < 1cm)
- lokalizacja( nerka-> ból, krwiomocz, gorączka; mózg-> śmiertelne w skutkach lub trwałę upośledzenie funkcji organizmu)
- ogólny stan krążenia organizmu
Następstwa zawału:
- powrót tkanki do stany sprzed zawału( w tkanach zdolnych do podziału, gdy małe ognisko zawałowe)
- organizacja zawału z powstaniem blizny łącznotkankoweju-> w tkankach postmitotycznych
- blizna glejowa lub jama poudarowa w OUN(tu organizacja niemożliwa)
Zakrzepica - definicja, patomechanizm, następstwa
Zakrzepica(trombosis) - krzepnięcie krwi w układzie naczyniowym, w organizmie żywym
Patogeneza zakrzepicy(triada Irchowa)
- zaburzenia przepływu krwi-> zwolnienie przepływu, powstanie wirów-> żylaki u osób długo leżących, unieruchomionych
- zmiany naczyniowe-> uszkodzenie wewnętrznej powierzchni naczynia( miażdżyca, zapalenie naczyń/zastawek)
- nieprawidłowości składu krwi-> wrodzone i nabyte wady czynników krzepnięcia
Następstwa:
- niedokrwienie narządu na skutek zwężenia lub zamknięcia światłą
- przekrwienie bierne na skutek utrudnionego odpływu krwi
- zator oderwanymi skrzeplinami
Martwica - definicja, rodzaj, przykład
Martwica(necrosis) - śmierć fragmenty żywego ustroju na skutek działania czynników tj. niedokrwienia, toksyn, wirusów, bakterii, temperatury, promieniowania
Podział ze względu na wygląd ogniska martwiczego:
- martwica skrzepowa(n. coagulativa)-> ognisko martwicze ma stałą/zwartą konstrukcję
- przewaga procesów denaturacyjnych
- powstanie na skutek np. niedokrwienia
- podtyp martwica serowata-> powstaje w tkankach bogato komórkowych , słabo lub w ogóle nie unaczynionych np. w gruźlicy/ziarniakach kiłowych
- martwica rozpływna(n. colliquativa)-> ognisko martwicy ma zmniejszoną spoistość/luźną konsystencję np. rozmiękczenie mózgu, wrzód żołądka; typowa dla mózgu
Martwica enzymatyczna tkanki tłuszczowej(steatonecrosis balser) „choroba ucztujących”
- powstaje na skutek uszkodzenia miąższu trzustki(najczęściej ostre krwotoczne uszkodzenie trzustki)
- uaktywniona trypsyna trawi tkanki doprowadzając m.in. do uaktywnienia lipazy rozkładającej tkankę tłuszczową na glicerol i kwas tłuszczowy
- kwasy tłuszczowe ulegają saponifikacji(mydlenie)
- mydła Ca są nierozpuszczalne w wodzie i tworzą charakterystyczne zmiany ogniskowe(nakrapiane)
Wyjaśnij pojęcia: skrzep i skrzeplina - podaj przykłady
Skrzep - struktura wytworzona przez składniki krwi na skutek wynaczynienia jej poza naczynie w organizmach żywych, w narządach i naczyniach powstaje dopiero po śmierci; cechy: ciemnoczerwony lub żółty, błyszczący, sprężysty, tkwi luźno w świetle naczynia.
Skrzeplina - tworzący się za życia organizmu, w świetle naczynia, czop, powstały na skutek wykrzepiania krwi lub zlepiania się i osadzania płytek krwi; cechy: szaroworóżowy lub ciemnowiśniowy, matowy, kruchy, ściśle przylega do uszkodzonej ściany naczynia lub serca
Podaj definicję i przykłady ropnia i ropniaka
Ropień - wyraźnie odgraniczone zbiorowisko ropy w przestrzeni tkankowej(języka, płuca, wątroby)
Ropniak - nagromadzenie ropy w naturalnych jamach ciała(opłucna, otrzewna)
Opisz składniki morfologiczne gruzełka gruźliczego
Gruzełek gruźliczy jest skupiskiem komórek jednojądrzastych, zawierającym limfocyty, makrofagi i komórki nabłonkowate, będące zmienionymi morfologicznie makrofagami. Ponadto, w gruzełku występują charakterystyczne dla tej zmiany komórki olbrzymie typu Langhansa, również wywodzące się z linii makrofagów.
Wymień i scharakteryzuj rodzaje zapaleń!!
APALENIA USZKADZAJĄCE - Zwykle obejmują narządy miąższowe - stąd synonim tego rodzaju zapalenia- zapalenie miąższowe . Zapalenie może cofać się nie pozostawiając śladu. W miejscu ubytków tkankowych może rozwijać się tkanka łączna- włóknienie i bliznowacenie. Powstają najczęściej pod wpływem substancji toksycznych i toksyn bakteryjnych
przykłady :
• zmiany w mięśniu serca w przebiegu błonicy-toksyna maczugowca błonicy powoduje martwicę kardiomiocytów, obrzęk, krwinkotoki, nacieki zapalne- może prowadzić do ostrej niewydolności krążenia
• zapalenie niszczące komórki motoryczne rogów przednich rdzenia kręgowego spowodowane wirusem polio - (poliomyelitis anterior)- (martwica komórek, nacieki zapalne, w konsekwencji porażenia mięśniowe i zaniki)
• ostre zapalenie wirusowe wątroby
• ostre zapalenie trzustki
ZAPALENIA WYTWÓRCZE
Zjawiskiem wiodącym są procesy rozplemowe. Napływ komórek żernych (fagocytujących) z łożyska naczyniowego. Gromadzenie się granulocytów obojętnochłonnych, kwasochłonnych, limfocytów, komórek plazmatycznych naciekających przestrzenie międzykomórkowe (naciek zapalny). W miarę trwania procesu może powstać ziarnina zapalna. Ulega ona włóknieniu i powstaje blizna. Zapalenia wytwórcze powstają pod wpływem czynników biologicznie zorganizowanych - bakterii i wirusów, jak i różnych substancji chemicznych, z reguły działających przewlekle - zatrucia przewlekłe Zapalenia wytwórcze ostre: ostre odczynowe zapalenie węzłów chłonnych Zapalenie wytwórczeprzewlekłe może przebiegać z rozplemem tkanki nabłonkowej- nieżyt polipowaty nosa (polipy nosa), kłykciny kończyste narządów płciowych zewnętrznych Zapalenie wytwórcze przewlekłe dotyczące narządów miąższowych mogą przebiegać z włóknieniem narządu - marskość wątroby
3. ZAPALENIA WYSIĘKOWE
Podstawową przyczyną są drobnoustroje chorobotwórcze. Rodzaj wysięku zależy od stopnia uszkodzenia śródbłonka. Niewielkie uszkodzenie śródbłonka- wysięk zawiera oprócz albumin, białka o większym ciężarze - globuliny - o płynie wysiękowym mówimy w tych przypadkach, że ma charakter surowiczy, a zapalenia takie określa się mianem zapalenia wysiękowego surowiczego.
Przy jeszcze znaczniejszym uszkodzeniu bariery śróbłonkowej w wysięku stwierdza się fibrynogen- wysięk włóknikowy - zapalenia wysiękowe włóknikowe.
Bodziec zapaleniotwórczy może doprowadzić do całkowitej przepuszczalności bariery śródbłonkowej, nie tylko dla wszystkich białek osocza, ale też dla leukocytów. Nagromadzenie tych komórek w wysięku nadaje płynowi znamienny wygląd- mówi się w tych przypadkach o ropie, a zapalenia zwie się ropnymi.
ZAPALENIA WYSIĘKOWE SUROWICZE
Wysięk zawiera albuminy i globuliny
• Najbardziej charakterystycznym miejscem dla tego zapalenia są jamy surowicze: opłucnej, otrzewnej, worek osierdziowy. W tych przypadkach błony surowicze są zmatowiałe, pozbawione wyściółki międzybłonkowej, płyn wysiękowy jest słomkowo jasny, przejrzysty. Zapalenie jam surowiczych może cofnąć się bez śladu, może być wstępem do zapalenia włóknikowego lub nawet ropnego.
• Innym miejscem zapalenia surowiczego są błony śluzowe. Do wysięku dołącza się śluz produkowany w nadmiarze przez nabłonek błon śluzowych - nieżyt nosa - katar.
ZAPALENIA WYSIĘKOWE WŁÓKNIKOWE- Wysięk zawiera fibrynogen, albo w postaci drobnych nici włóknika, (kłaczków pływających w wysięku) albo stwierdza się grube kożuchowate masy pokrywające narządy. Terenem zapalenia są najczęściej jamy surowicze, błony śluzowe, lub płuca Zapalenie włóknikowebłon surowiczych: w zapaleniu włóknikowym worka osierdziowego włóknik gromadzi się na nasierdziu. Masy włóknikowe pokrywają serce jakby kożuszkiem.W zapaleniu opłucnej- włóknik gromadzi się na opłucnej płucnej, w jamie otrzewnej na pętlach jelit, torebce śledziony, wątroby. Nigdy nie dochodzi do całkowitego wessania mas włóknikowych. Zostają one przerośnięte tkanką łączną. Powstają blizny,zrosty powrózkowate, płaszczyznowate, aż do całkowitego zarośnięcia jam z odkładaniem się soli wapnia - zarośnięcie worka osierdziowego, zaciskające zapalenia osierdzia, serce „kamienne”- utrudnienie pracy serca.
ZAPALENIA WYSIĘKOWE ROPNE
• Charakteryzują się wysiękiem ropnym, zwanym ROPĄ (pus).Ropa to gęsta, mętna ciecz, barwy białoszarej, żółtawej, zielonkawej, niebieskawej. Mikroskopowo to granulocyty obojętnochłonne, obumierające komórki, bakterie, białka osocza. Czynniki zapaleniotwórcze to paciorkowce, gronkowce, pałeczki ropy błękitnej, laseczki wąglika, pomieniowce, pałeczki okrężnicy. Siedzibą zapalenia ropnego może być każda tkanka
Wyróżnia się zapalenia ropne powierzchowne i głębokie, ograniczone i rozlane
Zapalenie ropne powierzchowne ograniczone-ROPNIAK -(empyema)- zbiorowisko ropy w jamie surowiczej lub innej ograniczonej przestrzeni anatomicznej (np. ropniak opłucnej, ropniak pęcherzyka żółciowego, ropniak podprzeponowy
Głębokie ograniczone ropne zapalenie to ROPIEŃ-(abscessus)
• Ropień to zbiorowisko ropy powstałe w jamie w tkance zniszczonej przez proces chorobowy.
• Początkowo pojawia się w tkance naciek z granulocytów obojętnochłonych, krwinki białe rozpadaja się i uwalniają enzymy trawiące tkankę, powstaje jama patologiczna wypełniona ropą.
• Początkowo ropień nie ma jeszcze sformowanej jamy i nazywa się ropniem niedojrzałym, w odróżnieniu od ropnia dojrzałego, który ma już wytworzoną jamę.
• Ropień wymaga interwencji lekarza - nacięcia lub wycięcia w granicach zdrowych tkanek .
• Zostawiony bez interwencji ropień w tkankach powierzchownych może ulec przebiciu. Powstaje wówczas ubytek w powłokach (owrzodzenie).
• Jeśli ropień rozwija się głęboko w tkankach, a ropa sama szuka ujścia - powstaje przetoka.
Powikłania gruźlicy
- wyniszczenie
- odma opłucnowa
- krwotok z dróg oddechowych
- niewydolność oddechowa
- zespół płucno-sercowy(przewlekła niewydolność prawokomorowa)
Losy gruzełka gruźliczego
- zwłóknienie(odporność pozostaje)
- zwapnienie
- serowacenie
- ogniska serowate mogą rozmiękać
- mogą zostać otoczone tkanką łączoną i zawierać prątki
Gruźlica pierwotna i popierwotna - wyjaśnij pojęcia i podaj zmiany morfologiczne
Gruźlica pierwotna - pierwsze wniknięcie prądków do organizmu(ludzie z ujemną próbą tuberkulinową-> białko uzyskiwane z hodowli prądków gruźlicy). Powstaje ognisko pierwotne o średnicy 10-15mm w płucach(miejsca najlepiej przewietrzane - dolny płat płuca prawego), jamie ustnej lub w jelitach. Ognisko pierwotne(focus primorius) początkowo jest wysiękiem surowiczo-włóknikowym(faza wysiękowa). W kolejnym etapie powstają gruzełki(nie zawierają naczyń krwionośnych, bardzo podatne na martwicę, 1gruzełek=1komórka)->faza wytwórcza.
Gruźlica popierwotna(tj. rozwijająca się w ustroju już uprzednio zakażonym) powstaje na skutek uczynnienia się wygojonego ogniska pierwotnego lub powtórnego zakażenia. Najczęściej zaczyna się w szczytach płuc, rzadziej w okolicy podobojczykowej jako „naciek wczesny” assmonna-> najczęściej u osób młodych. Szerzy się w dół dając obraz gruźlicy groniasto-guzkowej(zmiany włóknisto-jamiste)
Rodzaje sekcji zwłok
- sekcja naukowo-lekarska( wykonywana w zakładach patomorfologii uczelni medycznych/szpitali klinicznych, prosektoriach pozostałych szpitali)
- sekcja sądowo-lekarska(wykonanie na zlecenie prokuratora lub sądu przez biegłych sądowych w zakładach Medycyny Sądowej, uczelni medycznych lub w prosektoriach szpitalnych)
- sekcja administracyjno-sanitarna(śmierć poza zakładem opieki zdrowotnej i przyczyna wybitnie nieznana)
Śmierć nagła a śmierć gwałtowna
Śmierć nagła - śmierć z przyczyn naturalnych, które postępowały tak szybko, że nie było/były małe szanse na ratunek np. zawał serca, udar mózgu, zator tętnicy płucnej)
Śmierć gwałtowna - śmierć nie z przyczyn naturalnych lub przy udziale osób trzecich np. samobójstwo, zabójstwo, nieszczęśliwy wypadek, utonięcie, zatrucie)
Cechy(znamiona) śmierci
a) Plamy opadowe(livores mortis)
- powstają w najniżej położonych częściach ciała już po 30-45 minutach po zgonie
- w pełni wykształcone po 2-4h, nie zanikają po ucisku
- po 12-15h są nie przemieszczalne(hemoglobina przenika przez ściany naczyń)
- czasami za życia jako „róże cmentarne„
b) Stężenie pośmiertne(rigor mortis)-> łącznie aktyny z miozyną
- zaczyna się od mięśni żwaczy 2-4h-> tzw. uśmiech sardoniczny
- w pełni rozwinięte po 6-12h
- ustępuje po 48h
c) Bladość pośmiertna(palor mortis)
- związane z ustaniem krążenia i odpływem krwi
- jest niepewną cechą śmierci
d) Oziębienie pośmiertne(frigor mortis)
- zrównanie ciepłoty ciała z temperaturą otoczenia następuje po 16-20h
- w pierwszych 6-9h ciepłota ciała spada o 1st na h
- temperatura bana w tkankach głębokich, rozcięty m.udowy
e) Gnicie(putrefactio)
- żabi brzuch-> zielona barwa siarkowodoru(z jelita grubego) + hemoglobina = sulfmethemoglobinę
- gigantyzm Caspra
- poród trumienny
- zeszkieletowanie po 5-10 latach
- smug dyfuzyjne -> gnicie krwi w naczyniach(naczynia są wyróżnione)
Przepisy regulujące wykonanie sekcji zwłok przed upływem 12h od chwili śmierci
Nowelizacji art. 24 ustawy o Zakładach Opieki Zdrowotnej z dn. 14 maja 2004 r.
Śmierci noworodka
Podejrzenia zatrucia
Wstrząsu poprzetoczeniowego
Zgonu w związku z ciążą
Konieczności pobrania narządów do przeszczepu.
Postępowanie w przypadku błędu lekarskiego
Przerwanie sekcji-> zawiadomienie dyrektora oddziału-> dyrektor informuje prokuraturę, która wszczyna postępowanie. Dodatkowo opis błędu należy zamieścić w dokumentacji.
Powikłania i przyczyny zawału mięśnia sercowego
Przyczyny:
- zwężenie lub zamknięcie tętnicy wieńcowej blaszką miażdżycową
- wylew krwi do blaszki miażdżycowej
- niemożność rozszerzenia się stwardniałej tętnicy wieńcowej w przypadku wysiłku(bez zwężenia jej)
- skrzeplina zamykająca tętnicę wieńcową(rzadko, pojawia się jak późny skutek zawału)
- zator materiałem skrzeplinowym
Ze względu na małą liczbę połączeń między tętnicami u ludzi młodych zawały w tym wieku są bardzo rozległe.
Następstwa:
morfologiczne:
- pęknięcie mięśnia sercowego
- wysiękowe, włókniste lub krwotoczne zapalenie osierdzia
- tętniak komory
- zakrzep przyścienny-> zatory obwodowe
- dorzut zawałowy
b) czynnościowe
- wstrząs kardiogenny(często zapoczątkowany ostrą niewydolnością lewokomorową)
- zaburzenia kurczliwości/rytmu
Czynniki ryzyka/następstwa miażdżycy
Czynniki ryzyka:
- wiek-> choroba narasta a wiekiem ale ma początek w dzieciństwie
- płeć męska
- rodzinne występowanie(skłonność do cukrzycy i nadciśnienia)
- czynniki genetyczne(hiperlipidemia, mutacja genu rec. LDL, mutacja genu apdipoproteiny B, mutacja genu lipazy lipoproteinowej, mutacja genu apolipoproteiny E)
- nadciśnienie
- palenie papierosów
- cukrzyca
W mniejszym stopniu:
- otyłość
- brak aktywności fizycznej
- typ A osobowości
- homocysteina(generowanie aktywnych form tlenu w śródbłonkach)
- spożywanie dużej ilości tłuszczów i węglowodanów
- zaburzenia procesów krzepnięcia i fibrynolizy
Następstwa:
- zawał serca
- przewlekła niewydolność wieńcowa
- encefalopatia z niedotlenienia mózgu
- tętniak aorty
Budowa blaszki miażdżycowej
Blaszki miażdżycowe zbudowane są ze sztywnej części - czapeczki włóknistej, zawierającej kolagen wydzielany przez komórki mięśni gładkich w intimie, i miękkiego bogatego w lipidy i silnie trombogennego rdzenia. Tendencja do pękania rośnie w miarę powiększania się udziału rdzenia w strukturze blaszki.
Cechy nowotworów łagodnych i złośliwych
Łagodne |
Złośliwe |
- brak naciekania podścieliska |
- naciekanie podścieliska |
- nie daje przerzutów |
- daje przerzuty |
- nie nacieka naczyń |
- nacieka naczynia |
- wzrost powolny |
- szybki wzrost |
- zwykle otorebkowane |
- brak otorebkowania |
- mikroskopowo są zróżnicowane |
- cechy anaplazji |
- nie dają wznów miejscowych |
- dają wznowy miejscowe |
- niewielka angiogeneza |
- duża angiogeneza |
- mała heterogenność na poziomie molekularnym i morfologicznym |
|
Wymień i krótko scharakteryzuj nowotwory łagodne nabłonkowe i mezynchymalne
Pochodzenia nabłonkowego:
- gruczolak(adenoma)-> łagodny, wywodzi się z nabłonka gruczołowego, rozwija się w gruczołach(dokrewnych-nadnercza, tarczyca) lub w przewodzie pokarmowym(jelito grube), często mają kształt obłego, uszypułowanego, buławkowatego tworu rosnącego w kształcie polipa
- brodawczak(papilloma)-> niezłośliwy nowotwór nabłonkowy rozwijający się z nabłonka powierzchniowego
- torbielakogruczolak lub torbielak(cystadenoma, cystoma)-> często w jajnikach, wysłane nowotworowo rozrastającym się nabłonkiem, których wydziela treść surowiczą lub śluzową, gdy nabłonek rozrasta się brodawkowato do światła torbieli mówimy o torbielkogruczolaku
Pochodzenia mezynchymalnego:
- włókniak(fibroma)-> łagodny nowotwór powstający z tkanki łącznej, typ miękki - miękkie guzy lub guzki, zwykle workowato zwisające, barwy skóry lub nieco ciemniejsze; typ twardy - pojedyncze, mniejsze niż włókniaki miękkie, usadowione na skórze i wraz z nią przesuwalne
- mięśniak gładkokomórkowy(leiomyoma)-> łagodny nowotwór złożony z gładkich komórek mięśniowych z dodatkiem zrębu zbudowanego z różnych ilości włóknistej tkanki łącznej. Najczęstszą lokalizacją jest mięśniówka macicy
- chrzęstniak(chondrom)-> łagodnym nowotworem tkanki chrzęstnej
- kostniak(osteoma)-> łagodny nowotwór kości, spotykany w kościach czaszki, miednicy, łopatki, w nasadach kości długich, w paliczkach. Mnogie kostniaki są charakterystyczne dla zespołu Gardnera.
- naczyniak(haemangioma)-> nowotwór łagodny wywodzący się z układu naczyń krwionośnych, ostro odgraniczonych wypukłych plam o zabarwieniu sinoczerwonym lub drobnych guzków, jest miękki, wypukły, wyglądem przypomina truskawkę,
- tłuszczak(lipoma)-> zbudowany z tkanki tłuszczowej, miękkie w dotyku, czasami przesuwalne i bezbolesne, rosną bardzo wolno, większość jest mała, lecz mogą rosnąć do ok. 6cm
Podaj cytologiczne cechy złośliwości
- anarchia architektoniczna
- patologiczne mitozy
- duże jąderko lub po kilka jąderek w jądrze
- błona komórkowa, nieregularna, pogrubiona
- nieregularny obrys jąder
- nieregularny kształ i wielkość oraz różne zabarwienie chromocentrów czyli grud chromatyny jądrowej
- heterochromazja jąder(różna intensywność zabarwienia chromatyny w różnych miejscach)
- hiperchromazja jąder(nadmierna barwliwość)
- polimorfizm wielkości, kształtu i zabarwienia jąder i całych komórek
- zwiększenie stosunku jądrowo-cytochromatycznego
Wyjaśnij pojęcia rak, mięsak i podaj przykłady
Rak - złośliwy nowotwór wywodzący się z komórek nabłonkowy, przerzuty przez naczynia krwionośne np. rak płaskonabłonkowy(carcinoma planoepitheliale), rak gruczołowy(adenocarcinoma)
Mięsak - złośliwy nowotwór wywodzący się z komórek i tkanek pochodzenia mezenchymalnego, przerzuty droga naczyń chłonnych np. tłuszczakomięsak(liposarcoma), kostniakomięsak(osteosarcoma).
Scharakteryzuj obraz makroskopowy raka piersi i wykładniki mikroskopowe dla raka przewodowego piersi
Wykładniki mikroskopowe:
- elastora i szkliwienie podścieliska
- naciekanie naczyń krwionośnych, chłonnych i pni nerwowych
- komórki rakowe o różnym stopniu zróżnicowania
Obraz makroskopowy:
- przerzuty odległe(płuca, kości, wątroba, nadnercza, mózg, opłucna, otrzewna)
- owrzodzenie skóry nad guzem
- skórka pomarańczowa(zablokowanie odpływu chłonki)
- wyczuwalny, niebolesny, przesuwalny guz
- zrogowacenie skóry nad guzem lub zaciągnięcie brodawki
Scharakteryzuj raka płasko nabłonkowego krtani z uwzględnieniem epidemiologii czynników ryzyka, wykładników makroskopowych
Charakterystyka: złośliwy, pochodzenia nabłonkowego(tam gdzie nabłonek wielowarstwowy płaski), najczęściej głowa i szyja,
Wykładniki makroskopowe:
- cechą dojrzewania jest tworzenie keratyny i jej gromadzenie wewnątrz komórki oraz pozakomórkowo w postaci tzw. pereł rakowych
- nieregularne gniazda komórkowe łączące się ze sobą
- występują mostki międzykomórkowe
Czynniki ryzyka:
- częściej panowie
- wiek 40-60 lat
- alkohol, palenie papierosów, narażenie na azbest, chrom
- wirus brodawczaka ludzkiego
Czynniki ryzyka dla raka jelita grubego
- inne choroby np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Cohna, nowotwory trzustki, piersi, jajnika
- dieta(potraw tłuste, a także smażone i grillowane)
- dziedziczność(zespół dziedzicznego raka jelita grubego z lub bez polipowatości, rak jelita grubego)
- zanieczyszczenie środowiska
- wiek( częstość wzrasta powyżej 50 roku zycia)
- styl życia(palenie, nadużywanie alkoholu (szczególnie piwa), otyłość, nadmiar tłuszczu w diecie)
- wywiad chorobowy(polipy)
Podaj przykład nowotworów złośliwych nabłonkowych i krótko scharakteryzuj jeden z nich
Przykłady:
- rak płaskonabłonkowy(przełyku, skóry krtani)
- rak gruczołowy(płuc, macicy, wątroby)
- rak nabłonka urotelialnego
- rak niezróżnicowany
Raki urotelialne powstają w drogach moczowych (pęcherzu moczowym, moczowodzie, miedniczkach i kielichach nerkowych). Nowotwór ten rośnie w postaci brodaweczkowatych wypustek, w początkowym okresie rozwoju brodaweczki te wszczepiają się w inne obszary dróg moczowych