TEMAT I : NAUKOZNAWSTWO I JEGO PRZEDMIOT
Naukoznawstwo jako nauka o nauce (metanauka)
wiat jest przedmiotem nauki, która bada jego aspekt lub jego cz.
Metanauka - naukoznawstwo - dotyczy nauki, przedmiotem bada jest nauka.
Metalogika - dzia logiki - nauka o logice, o teorii logicznej.
Metamatematyka - dzia matematyki, nauka o matematyce.
Metajzyk - [jzyk podmiotowy, jzyk metanuki, jzyk mówicy co o wiecie]; mona w nim mówi o zjawiskach wiata. Tarski wprowadzi rozraniczenie pomidzy poziomami jzyka. Dziki temu podziaowi na metajzyk (w którym mówimy o zjawiskach wiata) i jzyk przedmiotowy (mówicy co o wiecie) mona omin antynomie.
Paszczyzny ujmowania nauki.
Nauka jest skomplikowana i ma wiele aspektów. Wszystkie s przedmiotem naukoznawstwa. Podzia:
nauka ujmowana jako gatunek wiedzy - „wiedza naukowa” rezultaty dziaalnoci naukowej, wynik docieka naukowych.
nauka - rodzaj dziaalnoci „dziaalno naukowo-badawcza” jest pojciem wszym ni powysze, jest to dziaalno prowadzca do „wiedzy naukowej”
nauka - sposób badania - „metoda naukowo-badawcza”
nauka - ujmowana jako zespó badawczy, uczonych naukowców - „spoeczno naukowa” (podmiot poznajcy)
nauka ujmowana od stromy instytucjonalnej „instytucja naukowa”. Nauka zajmuj si : PAN, uczelnie wysze.
nauka ujmowana jako forma wiadomoci spoecznej „wiadomo naukowa”
nauka ujmowana jako skadnik si wytwórczych nowoczesnego spoeczestwa „naukowa sia wytwórcza”
Dziay naukoznawstwa
Do naukoznawstwa (dyscypliny integrujcej do dyscyplin) zaliczamy:
Filozofia nauki - bada trzy pierwsze (z poprzedniego wyliczenia) paszczyzny nauki, dawniej nazywaa si metodologi nauki. Bada te w wskim stopniu cztery nastpne aspekty. Tworzy wiatopogld naukowy.
Socjologia nauki - bada aspekt 4, 5 i 6 (problem wspózawodnictwa uczonych, instytucje, nauka jako wiadomo, itp.)
Psychologia nauki - zajmuje si aspektem od 2 do 5 (co to znaczy by dobrym badaczem; np.: rola intuicji w procesie badawczym). Zajmuje si twórczoci artystyczn i techniczn
Ekonomia nauki - zajmuje si sprawami matematycznymi zwizanymi z rozwojem nauki; Mecenat - fundusze na badania naukowe; zajmuje si 3, 4, 5 i 6 aspektem nauki
Historia nauki - historia wiedzy naukowej, metod itd. Bada histori nauki w caoci, we wszystkich jej aspektach
TEMAT II : GATUNKI WIEDZY LUDZKIEJ
Umiejscowimy nauk jako gatunek wiedzy pomidzy innymi gatunkami wiedzy ludzkiej.
Gatunki wiedzy ludzkiej
wiedza racjonalna
a) wiedza potoczna (powszechna, zdroworozsdkowa) (+ -)
b) wiedza naukowa (+ +) w tym paranauka
c) wiedza spekulatywna (religia, filozofia) (- -) w tym pseudomauka
d) wiedza artystyczno -literacka (+ -)
wiedza irracjonalna - ródem mistyka, intuicja irracjonalna (+ -)
Mona stosowa te inne podziay.
Wiedza racjonalna, a wiedza irracjonalna
Róni si sab zasad racjonalnoci. Jeeli jest ona speniona to wiedza jest racjonalna. Jest to zasada intersubiektywnoci - zasada midzypodmiotowoci. Wiedza racjonalna = wiedza intersubiektywna. Wiedza intersubiektywna musi spenia dwa warunki:
a) zasad intersubiektywnoci komunikowalnoci - wiedza racjonalna musi by dostpna kademu normalnemu podmiotowi - czowiekowi odpowiednio przygotowanemu
b) zasad intersubiektywnoci sprawdzalnoci - wiedza intersubiektywna musi by podana publicznej kontroli kademu normalnemu podmiotowi majcemu odpowiednie przygotowanie, czas i rodki.
Wiedza naukowa a wiedza potoczna (kryteria naukowe wiedzy)
Bez wiedzy potocznej nie mona y, a bez naukowej si rozwija.
WIEDZA NAUKOWA |
WIEDZA POTOCZNA |
I. Wysoki stopie usystematyzowania logicznego (systematyczno wiedzy) - systematyka (logiczna) dedukcyjna powstaje z maej iloci tez wynika jednak wiele konsekwencji. Np. ksika telefoniczna nie jest ksik naukow, poniewa nie jest uporzdkowana logicznie tylko umownie np.: alfabetycznie |
I. Niski stopie usystematyzowania logicznego |
II. Wysoki stopie samokrytycyzmu i samokontroli (whitehead) |
II. Niski stopie samokrytycyzmu, czyli jest apologetryczna (samochwalna, zadowolona z siebie) |
III. Mocna zasada racjonalnoci - zasada racjonalnego, waciwego uznawania przekona. Stopie przekonania z jakim gosimy dany pogld powinien odpowiada stopniowi uzasadnienia (jeli jest) [dogmat jeli] - nieuzasadniony sceptycyzm |
III. Brak spenienia zasady racjonalnoci |
IV. Wysoka moc eksplanacyjna (wyjaniajca) - duo wyjania |
IV. Niska moc eksplanacyjna - dostarcza wyjanie p??? |
V. Wysoka zawarto informacyjna (wiele mówi si o wiecie) - wysoka ogólno i ciso |
V. Ogólnikowo , niska zawarto informacyjna |
VI. Wysoki stopie uteoretyzowania (teoretycznoci) - wiedza teoretyczna dotyczy upraszczania modeli - typy idealne (nie wystpujce w wiecie) |
VI. Niski stopie uteoretyzowania - dotyczy przedmiotów fizycznych |
VII. Widza o wysokim stopniu ogólnoci |
VII. Widza o niskim stopniu ogólnoci |
VIII. Wysoki stopie cisoci (dokadnoci) |
VIII. Znacznie mniej cisa |
IX. Wysoka moc prognostyczna (przewidywania) |
IX. Niska moc prognostyczna |
X. Wysoka moc heurystyczna (owocno wiedzy) - podno |
X. Niska moc heurystyczna |
Powysze kryteria s historycznie zmienne.
Wiedza naukowa nie róni si od wiedzy potocznej prawdziwoci i pewnoci.
Wiedza naukowa - wiedza absolutnie prawdziwa i pewna (episteme - czyli wiedza naukowa). Reszt wiedzy nazywano doxa czyli domniemanie.
Wiedza potoczna dziki swej ogólnikowoci jest mniej obalana.
Paranauka a pseudonauka
Racjonalne uzasadnienie racjonalnoci (+)
Eksplanacja (wyjanienie) (+)
Pseudonanuka - pozoruje nauk podszywa si pod ni
Paranauka - otoczka nauki, z której nauka czerpie pomysy i hipotezy.
TEMAT III : CELE POZNANIA NAUKOWEGO
1. Cele spoeczne poznania naukowego (zewntrzne) - funkcja spoeczna nauki
funkcja teoretyczna - wyjaniajca
funkcja praktyczna - przewidywanie
2. Cele poznawcze (wewntrzne) - jakie cele powinien realizowa uczony jako uczony - interesuje go prawda niebanalna (temat jest interesujcy, uyteczny, praktyczny)
K. Popper i R. Einstein mieli co do powiedzenia na ten temat.
Prawda naukowa posiada (jako niebanalna):
ogólno
„Wszystkie kruki s czarne” " (" -kwantyfikator) Dla kadego x, jeeli x jest krukiem
podmiot
(poprzednik), to x jest czarne (nastpnik)
Ogólno twierdzenia wyznacza poprzednik, im szerszy tym twierdzenie bardziej ogólne. Ogólno wyznacza podmiot.
ciso
„Wszystkie kruki s czarne lub biae”
nastpnik orzecznik
Im wikszy orzecznik tym twierdzenie mniej cise.
„Wszystkie ciaa grawituj” (mniej cise) Fg= k (m1m2)/r2 (bardzo cise)
max. informacyjna zawarto
„Wszystkie kruki s czarne” - szeroki podmiot wski orzecznik
„Wszystkie kruki s czarne lub biae” - niecise ,? podmiot, za duy orzecznik
„Wszystkie kruki yjce w Europie s czarne” - nieogólne, wski podmiot dobry orzecznik
„Wszystkie kruki yjce w Europie s czarne lub biae” - podmiot may, duy orzecznik
prostota logiczna
„Nasza wiedza naukowa dlatego jest taka zaoona (mat.) bo jest taka prosta (log.)” Einstein
Prostota wiedzy matematycznej - nie ma ogólnego kryterium s tylko kryteria czstkowe
Prostota logiczna PL = informacyjna zawarto
liczba twierdze wyjciowych (aksjomaty zaoe)
Im wykadnik mniejszy tym bardziej proste twierdzenie (kryteria czstkowe)
Im bardziej prosta logika tym bardziej skomplikowana matematyka i odwrotnie. Obydwie prostoty s ujemnie skorelowane.
pewno
Pewno logiczna (prawdopodobiestwo log. tw.) - niezawodno logiczna.
Pewno epistemologiczna- jest to stopie potwierdzenia przez dowiadczenie (stopie ewidencji, konfirmacji).
Pewno psychologiczna (wiarygodno) - stopie racjonalnej wiary.
3. Cele poznania naukowego w/g Poppera i Einsteina.
Istotne rónice istniej w hierarchii celów.
Schemat w/g Poppera:
Najwaniejsza jest informacyjna zawarto. Kumuluje ona pierwsze cele. Wyznacza stopie sprawdzalnoci (zawiera stopie falsyfikacjonalizmu). |
Schemat w/g Einsteina:
Najwaniejsza jest prostota. Informacyjna zawarto jest na miejscu drugim w hierarchii celów. Prostota logiczna jest trójskadnikowa. |
TEMAT IV : KLASYFIKACJA NAUK
1. Co to jest klasyfikacja?
Wyodrbnienie w zbiorze wyjciowym pewnych podzbiorów waciwych. Zbiór wyjciowy to zbiór dzielony na pewne czony podziau (inaczej zbiór dzielony).
Kryteria poprawnej klasyfikacji:
rozczno - polega na tym ,e dowolny element dzielonego zbioru moe si znale wycznie w jednym czonie podziau;
adekwatno - zawiera dwa warunki:
- wyczno - w dowolnym czonie podziau moe si znale element zawarty tylko w czonie dzielonym
- wyczerpowalno - dowolny element zbioru musi znale si w jakim czonie dzielonym
Musi zachodzi: A = B + C + D
Warunki pozaformalne to np. naturalno podziau.
2. Kryteria klasyfikacji nauk
przedmiot - aspekt rzeczywistoci; Kada nauka róni si przedmiotem, ale moe mie wspólny obiekt bada
metoda - sposób badania rzeczywistoci; Podna metoda jest wykorzystywana w wielu przedmiotach
cele i zadania jakie nauki sobie stawiaj
rodzaje wyjaniania
rodzaje formuowanych twierdze
rodzaje uzasadnienia (mat. - dowodzenie)
stopie ogólnoci
stopie elementarnoci
stopie abstrakcji
stopie cisoci
3. Wspóczesny schemat klasyfikacji nauk
4. Klasyfikacja, podzia nauk fizycznych
II. Nauki fizyczne (w szerokim sensie)
|
Nauki fizyczne w rednim sensie to:
|
Nauki fizyczne w wskim sensie to:
|
III. Nauki biologiczne: -systematyka; -botanika; -anatomia; -fizjologia; -etologia; -ekologia; -teoria ewolucji gatunkowych; -teoria ewolucji osobniczej; -genetyka (molekularna, populacyjna); -biologia molekularna; -stylowe: biofizyka, -biochemia itd.
Procesy dyferencji i integracji nauk
Nauka powstaa jako wielo nauk szczegóowych, a nie jako jedna nauka. Wyrosa z filozofii.
Dyferencja nauk - proces dominujcy. W nauce obserwuje si kryzys informacyjny z powodu sabego procesu integracji nauk. Nauki stylowe, kompleksowe czy drugi proces integracji.
TEMAT V : KLASYFIKACJA TWIERDZE NAUKOWYCH
Twierdzenia analityczne i syntetyczne
W podmiocie twierdzenia zwarte jest to co orzeka o nim ??
„Trójkt to figura o trzech ktach”
tautologia (praw a logiki) teza jzyka (trzeba zna def. jzyka)
Podzia twierdze empirycznych
Twierdzenie cile ogólne - ich zasig (zakres stosowania) jest czasoprzestrzennie nieograniczony tzn. dotyczy wszystkich obiektów danej klasy niezalenie od tego gdzie i kiedy one wystpuj.
Zbiory : - w sensie ?? (meleologicznym) cao zbioru z czci
- w sensie dystrybutywnym (teoriomnogociowym)
Twierdzenie numeryczne o zasigu czasoprzestrzennym ograniczonym i ich sformuowaniu wystpuj nazwy wasne i inne terminy ograniczajce ich zasig.
Rodzaje twierdze a moliwoci ich sprawdzania
Rodzaje sprawdze empirycznych:
pozytywne
a) weryfikacja cakowita - wykazanie prawdziwoci w caym zasigu jego stosowania
b) konfirmacja - czciowe potwierdzenie
negatywne
a) dyskonfirmacja - osabienie twierdzenia (dane o faszywoci ale trudno wykaza)
b) falsyfikacja - wykazanie faszywoci
Twierdzenia jednostkowe podlegaj wszystkim czterem procedurom sprawdzenia.
Twierdzenia egzystencjalne nie daj si falsyfikowa.
Twierdzenia egzystencjalne mieszane nie daj si weryfikowa ze wzgldu na duy kwantyfikator i falsyfikowa ze wzgldu na may kwantyfikator.
Twierdzenia cile ogólne nie daj si weryfikowa.
TEMAT VI: PRAWIDOWOCI PRZYRODY I PRAWA NAUKI
Prawo: prawo rozumiane jako obiektywny zwizek midzy zjawiskami, tzn. Prawidowo przyrody; prawo rozumiane jako tw. ogólne opisujce prawidowo (prawo nauki); zasada (regua postpowania) ustanowiona przez ludzi (prawo w sensie prawoznawstwa).
Prawidowo przyrody: zaleno, relacja, stosunek; prawidowo powinna spenia 4 cechy: ogólno (midzy klasami nauki), istotno, wewntrzno, konieczno.
Struktura prawa nauki: prawo nauki- tw. opisujce jak prawidowo przyrody (tw. o krukach). Skadniki prawa: cz kwantyfikacyjna, poprzednik, nastpnik.
Twierdzenie- musi by otwarte ontologicznie (dotyczy równie lub wycznie take zdarze przyszych), otwarte epistemologicznie (dotyczy take lub wycznie zjawisk Dotd nie poznanych, lub, ontologicznie zamknite (dotyczy wycznie zjawisk dokonanych), epistemol. Zamknite (dotyczy wycznie zjawisk poznanych).
Przewidywanie: prognoza (przewidywanie zj. przyszych - wskim sensie), postgnoza (przewidywanie zj. przeszych - szeroki sens), diagnoza porednia (przewidywanie zj. teraniejszych).
Warunki formalne i pozaformalne (merytoryczne) bycia prawem nauki: (WF)- wyznaczaj typ ogólnoci jaki prawo musi spenia- cisa ogólno, nierównowano skoczonej klasie zda jednostkowych (prawa nie mona zastpi tw. jednostkowymi), otwarto ontologiczna i epistemologiczna (powinny by ekstrapolacjami); (WPF) dostateczne potwierdzenie, przynaleno do teorii (nauki), moc ekstrapolacyjna (wyjaniajca) i prognostyczna (fun. przewidywania). Jeli tw. spenia wszystkie 4 WF to jest dobrym kandydatem na prawo, jeli jeszcze 4WPF to jest prawem.
Definicja prawa nauki - prawo nauki to tw. cile ogólne, nierównowane skoczonej klasie zdarze jednostkowych, przewanie otwarte ontologicznie i zawsze otwarte epistemologicznie, dostatecznie potwierdzone, przewanie przynalene do jakiej teorii, zdolne do penienia fun. ekstomacyjnych i do przewidywania w szerokim sensie. Prawo to cile ogólny okres warunkowy, którego poprzednik opisuje warunki wystpowania nastpnika, a nastpnik opisuje jak prawidowo przyrody.
TEMAT VII: TEORIE NAUKOWE
Teorie (znaczenia)- dowolny fragment wiedzy o danym przedmiocie lub klasie, dowolny fragment wiedzy teoretycznej (prawa nauki w tym znaczeniu s teoriami), przybliony lub cisy system dedukcyjny (zbiór praw uporzdkowanych logicznie.
System dedukcyjny- 4 sk.: 1)aksjomaty (te. Wyjciowe), 2)tezy systemu (tw. pochodne), 3)regua dedukcji, 4)def. Terminów pochodnych za pomoc terminów pierwotnych. 1,4- przedmiotowo, 3,4- cz metajzykowa. Teoria nauk matemat.- system cile dedukcyjny, teoria nauk empir.- przybliony system dedukcyjny; skadaj si z tw. wyjciowych (postulatów, zasad) i tw. pochodnych, i w zwizku z tym s przedmiotowe (jzyk przedmiotowy - aksjomaty i tezy).
System zaksjomatyzowany a sformalizowany- Etapy: intuicyjny (aksjomaty s oczywiste, np. Euklides sformuowa 5 aksj., nieoczywisty by 5); poowa IX w. (pojawio si stadium aksjomatyczne (syst. aksj.), Peano zaksjomatyzowa arytmetyk, Hilberg geometri); pocztek XX w. Systemy zaczto nie tylko aksjomatyzowa, ale i formalizowa, podaje si peny zestaw regu dedukcji: syst. aksj. ma by niesprzeczny, niezaleny, kompletny. Gdel wykaza, e
syst. matematyczny ma tw., których nie mona ani potwierdzi ani obali; nie ma absolutnych dowodów sprzecznoci, ale nie mae udowodni, e jest niesprzeczna (zachowana kompletno i niesprzeczno).
Skadniki nauki empirycznej- T=Cn(A) - teoria jeli jest syst. dedukcyjnym to spenia ten warunek, T-teoria, Cn-zbiór tw. pochodnych, A-zbiór tw. wyjciowych; skadniki: -matematyczny (rachunek logiczno-matem. , musi by systemem dedukcyjnym syntaktycznym), -teoretyczny (model semantyczny, zawiera interpretacj semantyczn dotyczc uproszczonych modeli - cia idealnych), -empiryczny (interpretacja semantyczna wiata. Teoria nauk empirycznych- 1,2,3, matematycznych- 1,2.
TEMAT VIII : UZASADNIANIE I JEGO ODMIANY
Dowodzenie i sprawdzanie empiryczne jako podstawowe odmiany uzasadniania
Uzasadnienie
Dowodzenie - uzasadnienie w naukach matematycznych Dowie - poda racj logiczn Poszukiwanie twierdze uznanych, których nastpstwem jest dowodzone twierdzenie Dowodzenie jest dedukcyjne (logicznie niezawodne) [Prawdziwo racji pociga prawdziwo nastpstwa] R -> T R -> N racja teoria prawda racji prawdziwo nastpstwa |
Sprawdzenie empiryczne - w naukach empirycznych Sprawdzenie poprzez szukanie nastpstw. Regua redukcyjna (logicznie zawodna) T -> O N -/> R teoria prognozy prawda nastpstwa nie pociga prawdy racji |
Dowodzenie - wprost
- nie wprost (apagogiczne) [Jeeli (nie) ~p prowadzi do sprzecznoci to p jest prawdziwe]
Rodzaje sprawdzania empirycznego
pozytywne - cakowite (weryfikacja) [werum - prawda] potwierdzenie prawdziwoci w caym zakresie stosowalnoci twierdzenia (sprawdzalne dla wszystkich podmiotów)
- czstkowe (konfirmacja, potwierdzenie) potwierdzenie danego twierdzenie przez pewna ilo przypadków
negatywne - czstkowe (dyskonfirmacja, osabienie)
- cakowite (falsyfikacja) wykazanie faszywoci twierdzenia; wystarczy znale jeden przypadek nie speniajcy tw.
Dla praw i twierdze nie moliwa jest weryfikacja. Najwaniejsza dla nich jest falsyfikacja i konfirmacja. Stad wynika asymetria sprawdzania pozytywnego i negatywnego [sprawdzanie pozytywne nie jest moliwe w caoci, negatywne natomiast tak].
Falsyfikacja i konfirmacja jako podstawowe rodzaje sprawdze praw i teorii naukowych
Patrz jw. i tem. V
Schematy falsyfikacji (obalanie praw i teorii)
SCHEMAT I - czysto logiczny
1 - wyprowadzamy ze sprawdzenia prawa lub teorii konsekwencje obserwacyjn „O” : z T -> O
2 - konfrontacja prognozy z wynikiem dowiadczenia
3 - obalenie prognozy: T -> O ^ ~ O
z dowiadczenie
4 - obalenie prawa (teorii) z nie O wynika nie T: ~ O -> ~T
Jest to procedura dedukcyjne niezawodna, ale niestety nie moe sprawdza teorii (T) i praw, (P) bo z nich nie wynika adna prognoza. Aby T lub P dawao prognozy trzeba zaoy warunki pocztkowe i to uwzgldniaj kleje schematy.
SCHEMAT II - pragmatywny
1 - z T ^ W -> O
warunki pocztkowe konsekwencja obserwacyjna
2 - konfrontacja prognozy z wynikiem dowiadczenia
3 - falsyfikowanie prognozy: T -> O ^ ~ O
4 - (dyskonfirmacja) falsyfikacja prawa (teorii): T ^ W -> O ^ ~ O -> ~ (T ^ W) -> ~ T lub ~ W; jeden z czonów jest faszywy, oczywicie T jeeli warunki pocztkowe dobrze opisane
SCHEMAT III sprawdzanie teorii z hipotezami towarzyszcymi (pojedynczych T nie sprawdza si)
T ^ H1 ^ H2 ^ ... ^ Hn -> O ^ ~ O -> ~ (T ^ H1 ^ H2 ^ ... ^ Hn) -> ~T lub ~H1 lub ~H2 lub ... lub ~Hn
Jeden z czonów prawej strony faszywy. Jeeli wszystkie hipotezy prawdziwe to teoria faszywa (falsyfikacja, dyskonfirmacja)
SCHEMAT IV - tak jak III + warunki pocztkowe
T ^ H1 ^ H2 ^ ... ^ Hn ^ W -> O ^ ~ O -> ~ (T ^ H1 ^ H2 ^ ... ^ Hn ^ W) -> ~T lub ~H1 lub ~H2 lub ... lub ~Hn lub W
Gdy hipotezy towarzyszce i war. pocz. prawdziwe to T sfalsyfikowana
Schematy konfirmacji
SCHEMAT I - tylko sprawdza prawo, teori
T -> O ^ O - -> T
dedukcja (niezawodna) redukcja (zawodna)
Wykazanie prawdziwoci prognozy. Potwierdzenie sprawdzanego T ( lub P). [dedukcja - gdy wnioskowanie zgodnie z kierunkiem wynikania]
SCHEMAT II - uwzgldnia warunki pocztkowe
T ^ W -> O ^ O - -> T
SCHEMAT III - uwzgldnia hipotezy towarzyszce
T ^ H1 ^ H2 ^ ... ^ Hn -> O ^ O - -> T
SCHEMAT IV - uwzgldnia warunki pocztkowe i hipotezy towarzyszce
T ^ H1 ^ H2 ^ ... ^ Hn ^ W -> O ^ O - -> T
TEMAT IX : CZY ISTNIEJE „EXPERIMENTUM CRUCIS”?
„Experimentum Crucis” - eksperyment krzya (dos.), eksperyment roztrzygajacy (EC) wskazujcy kierunek teori, której si trzyma
Historia
F. Bacon wprowadzi nowe pojecie EC. Wyobrazi to mona jako skrzyowanie dróg. Przychodzimy jedn i napotykamy na trzy moliwoci. Problem polega na tym aby dwie z nich sfalsyfikowa, wówczas ta która pozostanie jest rozstrzygajc - jest wzmocniona (konfirmacja) (tzw. falsyfikacja konkurencji). Jest to mocne pojcie EC.
Wspóczesne pojcie EC
Sabsze pojcie EC - nie istnieje mocne EC (rozstrzygajce).
EC Poppera definitywnie falsyfikuje teori - czy istnieje dowiadczenie obalajce teori raz na zawsze?
Istnieje przekonanie, ze teori obala si przez nowe teorie, a nie przez eksperymenty.
Czy istniej procedury definitywnie falsyfikujace
Wyznaje si zasad, e istniej. Natomiast jeeli nie istnieje EC to czym s procedury definitywnie falsyfikujace.
Pojcie sytuacji rozstrzygajcej
Sytuacja taka powinna mie charakter mieszany (ani czysto teoretyczny i ani czysto(empiryczny) experymentalny). Skadaa by si:
czon eksperymentalny (wiele eksperymentów), pary eksperymentó komplementarnych
czon teoretyczny (wiele teorii konkurujcych ze sob [przynajmniej 2], np. teoria wzgldnoci, konkurowao 13 teorii, Einstein sfalsyfikowa pozostae, mówice o istnieniu eteru).