OBSERWACJA
Przez obserwację jako metodę badań naukowych rozumie się obserwację, która wymaga
koncentracji uwagi na zachowaniach (reakcjach) ważnych z naukowego punktu widzenia, czyli podporządkowanej jakiemuś z góry ustalonemu celowi poznawczemu;
rejestrowania danych obserwacyjnych w sposób możliwie adekwatny do istniejącego obiektywnie stanu rzeczy;
interpretacji zarejestrowanych w ten sposób danych w świetle posiadanej wiedzy, znanych teorii i własnych doświadczeń;
sprawdzenia i kontroli pod względem trafności i rzetelności.
Obserwacja jako metoda naukowa, nie jest samym tylko postrzeganiem faktów, zdarzeń czy zjawisk. Jest nią osobliwy sposób postrzegania, gromadzenia i interpretowania poznawanych danych w naturalnym ich przebiegu i pozostających przeważnie w bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora. Postrzeganie, gromadzenie i interpretowanie stanowią ważne składniki obserwacji i w pewnym sensie trzy podstawowe jej etapy.
KLASYFIKACJA OBSERWACJI:
- obserwacja bezpośrednia i pośrednia,
- obserwacja jawna i ukryta,
- obserwacja standaryzowana i niestandaryzowana .
Technika obserwacji skategoryzowanej (należy do obserwacji standaryzowanej)
Technika ta:
dokładnie precyzuje cel badawczy,
uwzględnia rożne kryteria zachowania się osób obserwowanych,
jest wydajna i ekonomiczna,
zapewnia dokładność spostrzeżeń i redukuje do minimum czas obserwacji,
pozwala uzyskać materiał nadający się do ilościowego opracowania,
ma na celu opis i analizę ilościową zgromadzonego za jej pomocą materiału obserwacyjnego. Jest to możliwe dzięki przygotowaniu specjalnego zestawu (listy) poszczególnych kategorii zachowania się osób badanych, istotnych z punktu widzenia interesującego badacza problemu. Taki utworzony zestaw nazwano SCHEDUŁĄ OBSERWACYJNĄ. Konstruując ją należy zadbać aby zawarte w niej kategorie :
- były formułowane w sposób jasny i jednoznacznie rozumiany przez wszystkich;
- wyrażały cechy konstytutywne obserwowanego zachowania
- nie były zbyt liczne
- były rzeczywiście obserwowalne w szerokim znaczeniu tego słowa
- nie zawierały więcej niż jeden tylko aspekt zachowania się osób objętych
obserwacją.