Racjonalne zarządzanie zasobami odnawialnymi
Racjonalne zarządzanie zasobami odnawialnymi
Woda
Zasoby naturalne są to wszelkie występujące na Ziemi naturalne dobra możliwe do wykorzystania przez człowieka jednym z ważniejszych, jeżeli nie najważniejszym jest - woda.
"Wartość wody doceniamy dopiero wtedy, gdy wyschnie studnia" -słowa Benjamina Franklina
Woda jest to związek chemiczny konieczny do podtrzymania funkcjonowania organizmu. Pewne drobnoustroje są w stanie przeżyć bez powietrza, natomiast nie ma takiego organizmu, który przeżyłby bez wody. Zatem nie powinno nas zdziwić iż jest ona podstawowym składnikiem wszelkich żywych organizmów.
Procentowo ilości wody zajmującej miejsce w organizmach żywych:
- rośliny wodne - nawet 98%
- meduza - 96%
- soczyste owoce - 90 do 95%
- liście roślin - 80 do 90%
- ryby- w przybliżeniu 80%
- człowiek - w przybliżeniu 60%
- rośliny lądowe- 50 do 75%
- drewno - 50 do 60%
Gdyby nie było wody nie byłoby rozwoju cywilizacji. O połażeniu osiedli ludzkich stale miała wpływ dostępność wody słodkiej. Aktualnie w skali światowej ogromne ilości wody zużywa się w rolnictwie oraz w przemyśle. m.in. wyprodukowanie jednego samochodu wiąże się z zużyciem 380 tys. litrów, odzysk kilograma aluminium z rudy - 8400 litrów, natomiast dochłodzenie małej elektrowni konieczne jest zużycie około 5 milionów litrów wody w ciągu dnia.
Woda zakrywa około 3/4 powierzchni naszej planety, z czego aż 97% to woda słona, która w ogóle się nie nadaje do spożycia, nawadniania ani do celów przemysłowych (rozpuszczone w niej sole przyspieszają korozję). Zostające 3% jest to słodka woda, na ogół jest ona uwięziona w lodowcach. W prosty sposób dostępna, możliwa do stosowania woda słodka stanowi zaledwie 0,003% wszystkich zasobów wody na naszej planecie. Mimo ogromnego zapotrzebowania na wodę jest ona jednym ze źle zagospodarowanych surowców naturalnych. Prosta dostępność wody sprawia, iż jej koszt jest za mały, co powoduje jej marnowanie.
Zwykły Europejczyk zużywa w dziennie 140 litrów wody, z czego ogromną ilość mógłby zaoszczędzić. Poniżej przedstawiam kilka metod na zaoszczędzenie wody:
- zamiast kąpieli w wannie pełnej wody weź prysznic,
- Zamiast zmywać naczynia pod bieżącą wodą nalej ją do miedniczki czy zatkaj korkiem otwór w zlewie,
- uszczelnij kran oraz toaletę,
- podlewaj kwiaty w ogrodzie deszczówką,
Trzeba również pamiętać, iż przemyślane i rozsądne gospodarowanie wodą spowoduje iż w przyszłości będziemy mieć lepszej jakości i przede wszystkim tańszą wodę.
W ciągu dnia zdrowy, przeciętny człowiek musi pić 2,5L wody. Wodę do organizmu dostarczamy nie tylko w napojach ale również w pokarmach. Natomiast wydalamy ja w formie moczu oraz potu, część natomiast zużywana jest w procesach przemiany materii. W momencie gdy wypijemy za mało wody sprawimy, że organizm się odwodni i zostaną zaburzone procesy życiowe takie jak: krążenie krwi, trawienie, oddychania, wydalania. W rezultacie może doprowadzić do śmierci.
Skażenie wód.
Nieskazitelność wody jest ogromnym kłopotem na skalę światową. W krajach znacznie rozwiniętych nie ma mowy już nie tylko o spożywaniu wody prosto z rzeki, ale i jakość wody płynącej z kranu bardzo często budzi wątpliwości. Zanieczyszczenie rzek oraz wód gruntowych, skąd ludzie czerpią wodę pitną ciągle wzrasta. Woda ta, gdzie zresztą spływają ścieki, jest oczywiście czyszczona, ale nawet bardzo posunięte do przodu techniki nie są w stanie wyeliminować wszelkich skażeń. Dodatkowo ścieki, które pochodzą z przemysłu, rolnictwa czy gospodarstw domowych bardzo często pogarszają stan wody. Ren, jedna z ważniejszych rzek Europy, pojemnik wody pitnej dla ponad 20 milionów ludzi, jest jednocześnie jedną z bardziej skażonych na świecie: w ciągu roku dostarcza się do niej ponad 10 tys. ton przeróżnych związków chemicznych. Przeróżne gałęzie przemysłu, w szczególności metalurgiczny, hutniczy, chemiczny, sprawiają, że przedostają się do wody znaczne ilości związków toksycznych: metali ciężkich, arsenu, cyjanków, jak również kadm, który jest ogromnie niebezpieczny dla nerek.
Na normalne zanieczyszczenie wód powierzchniowych składają się regularnie skutki wypadków np. pożary fabryk chemicznych. Wodę zanieczyszczają również pewne praktyki dokonywane w rolnictwie. Nawozy sztuczne czy pestycydy, oraz także gnojowica z chlewni, dostarczają do niej azotany. Azotany jako tako same w sobie nie są niebezpieczne, natomiast przekształcone w azotyny są w stanie być ogromnie szkodliwe. Mogą wywoływać m.in. sinice, na którą podatne są głównie niemowlęta. Tak samo jak fosforany, wykorzystywane w proszkach do prania tak i azotany sprawiają także zjawisko eutrofizacji. Zjawisko to powoduje szybki postęp alg oraz roślin wodnych, które zapychają maszyny, które zasilają ją w wodę jak również nadają jej niemiły smak. Także wody powierzchniowe jak i podziemne są już skażone, trzeba, zatem przestać wrzucać do nich szkodliwych odpadów oraz udoskonalić metody oczyszczania. Francja, która niszczy zaledwie 1/3 skażeń, które pochodzą z naszych domostw, zostaje w tej dziedzinie bardzo opóźniona porównując z Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi, Szwecją czy Niemcami. Skażenie nie ciągle jednak jest skuteczne: kilka stacji oczyszczania H2O jest już bardzo stara, a ceny procesu będą prawdopodobnie wzrastały razem z potrzebą niwelowania fosforanów, azotanów... Na koniec samo uzdatnianie nie musi być szkodliwe. Aktualnie, by zniszczyć bakterię wykorzystujemy w tym celu różnego rodzaju środki chemiczne, np. ozon (w stacjach bardziej unowocześnionych) albo chlorem stosowanym od 1893 roku, który niestety w reakcji z substancjami humusowymi zamienia się w wodzie w pochodne, które znane są z własności rakotwórczych. W krajach biednych na kłopot skażenia wody składają się trudności dostępu do niej: zaledwie 1/4 ludzi na Ziemi używa wody bieżącej. Jeśli półtora miliarda ludzi nie posiada aktualnie wody pitnej, wówczas aż 1.8 miliardów ludzi, w tym 330 milionów w krajach OECD, nie posiada w domu nawet instalacji sanitarnych. By zaopatrzyć w wodę pitną ludność miejską w trzecim świecie w roku 2003, konieczne są środki finansowe, które znacznie przekraczają możliwości tych krajów.
Zatem nie trudno się dziwić, iż problemy powiązane ze złą jakością wody są tam na pierwszych miejscach listy przyczyn umieralności.
Obieg wody w naszym środowisku.
Cała ilość wody w naszym środowisku jest stała. Na skutek właściwości pojawia się w warunkach naturalnych w trzech stanach skupienia woda podlega ciągłemu biegowi. Większa cześć wody jest zagospodarowana w morzach czy oceanach. Lądy uzyskują wodę z opadów atmosferycznych. Pewna część wód opadowych wyparowuje, kolejna część na skutek spływu powierzchniowego dostaje się do cieków wodnych, a z nimi do mórz oraz oceanów, reszta wnika w grunt zasilając wody gruntowe. Woda zatrzymana w glebie powiększa jej wilgotność.
Parowanie wody następuje po pierwsze z powierzchni wód, gleby oraz także z pozostałych organizmów, przede wszystkim z roślin (transpiracja). Para wodna dostaje się do atmosfery, tam następnie razem z deszczem znowu wraca do ziemi. Tak w skrócie można by opisać cykl hydrologiczny, ale my w tej pracy skupimy się na opisaniu ze szczegółami poszczególne etapy.
Krążenie wody w naszym środowisku ma postać wyodrębnionego zamkniętego procesu. Ciągle taki sam zasób wody krąży podlegając równocześnie wszelkim przemianom fazowym. W ujęciu ogólnego bilansu naszej planety cała ilość wody zasilającej ją opadami jest w przybliżeniu równa ilości wody, która paruje w ciągu każdego roku z powierzchni naszej planety. Mimo tego, że roczny opad w zasięgu ogólnoplanetarnym wynosi tyle samo co roczne parowanie to jednak dla wszystkich miejscowości na naszej planecie prawidłowość ta przestaje być słuszna. Tak np. w pewnych obszarach oceanów opad znacznie przewyższa parowanie, w czasie gdy w pozostałych parowanie jest dużo większe od opadów. To zjawisko nadmiarów oraz niedoborów wody jest wyrównane na skutek cyrkulacji wód oceanicznych na ich powierzchni albo w formie prądów głębinowych, tak, że poziom morza prawie się nie zmienia. Różnice pomiędzy opadami a parowaniem nazywa się odpływem całkowitym. Ujemna wartość odpływu mówi o tym, iż parowanie jest dużo większe aniżeli opad. Nadmiar odpływu w jednym miejscu powoduje wyrównanie się jego niedoborem w innym, w taki sposób, że ogólny bilans całkowity wynosi 0.
Przykładowo na Morzu Arktycznym opady przewyższają parowanie oraz nadmiar wody przepływa do Atlantyku, co powoduje wyrównanie tam jej deficyt. Na wszelkich kontynentach, przede wszystkim w Ameryce Południowej, opady przewyższają parowanie oraz odpływ całkowity, powoduje wyrównanie deficytu na oceanach.
Istotnym czynnikiem światowego obiegu wody w przyrodzie są jej zapasy zgromadzone w lodowcach. Powstawaniu lodowców asystuje obniżenie się poziomu mórz, natomiast ich topnieniu - wzrost tego poziomu. Aktualnie lodowce zakrywają w przybliżeniu 10% powierzchni Ziemi. Gdyby cała ta pokrywa lodowa stopniała oraz spłynęła do oceanów powstałaby warstwa wody, która miałaby grubość 57m.
Jeśli więc chcemy ochronić siebie oraz kolejne pokolenia, które będą żyły na Ziemi po nas i miały możliwość korzystania z wody, nie możemy biernie obserwować zdarzeń rozgrywających się na naszej planecie. Mimo że w wyniku naszej działalności dokonało się wiele szkód, których nie da się już naprawić, wciąż jesteśmy w stanie zapobiec dalszej degradacji środowiska naturalnego. Aby skutecznie przeciwdziałać zanieczyszczeniu wody, należy ograniczyć emisję pyłów i spalin do atmosfery poprzez instalowanie filtrów na fabrycznych kominach i katalizatorów w pojazdach mechanicznych. Powinno się ograniczyć do minimum ilość nawozów sztucznych stosowanych w rolnictwie, dzięki czemu poprawiłaby się jakość gleb. Zastępowanie surowców nieodnawialnych, tworzywami uzyskanymi z recyklingu które są również istotną metodą ochrony naturalnego bogactwa naszej planety jaką jest woda.
Nade wszystko istotne jest prowadzenie działań przemyślanych i nie równowagi w ekosystemach. To jak będzie wyglądała ziemia w następnym stuleciu zależy tylko od nas.