37.Przekształcenia słowotwórcze
Neologizmy- słowa nowo utworzone. Stanowią one właściwość stylu indywidualnego, mogą być niejednoznaczne, muszą mieć umotywowanie-służyć jakiemuś celowi artystycznemu. Mistrzem neologizmów w literaturze polskiej był Bolesław Leśmian, lubowali się w nich twórcy w baroku i Młodej Polsce.
Zdrobnienia i zgrubienia- wyrażają postawę emocjonalną w stosunku do danego przedmiotu. Częste u poetów polskiego sentymentalizmu.
Złożenia-wyrazy utworzone z 2 słów.
38.Przekształcenia semantyczne (tropy)- są to zestawienia słów tworzące nowe sensy. Stanowią one integralny składnik stylu, ich wartość nie tkwi w nich samych, ujawnia się dopiero w kontekście.
Epitet- określenie, wpływa na znaczenie wyrazu, do którego się odnosi(poszerza, zacieśnia znaczenie).Występuje w postaci przymiotników, rzadziej imiesłowów i rzeczowników.
-epitet stały- określenie zawsze odnoszące się do tego samego zjawiska.
- epitet metaforyczny- tu wyraz określający traci pierwotne znaczenie przybierając inne.
Porównanie-zestawienie dwóch zjawisk- jedno służy określeniu drugiego.
-Porównanie homeryckie- człon określający rozrasta się w rozwinięty obraz przyrody, jest dość samodzielny w stosunku do członu określanego.
Metafora- zespół słów, w którym znaczenie jednych zostaje jakby przeniesione na znaczenie pozostałych.
Symbol- jakiś znak w utworze, który nie tylko oznacza swój desygnat, ale bezpośrednio wskazuje na treść, którą ów desygnat reprezentuje. Symbol jest niejednoznaczny, jedynie sugeruje znaczenie, nie ujawnia go w pełni, zostawia inicjatywę odbiorcy.
Alegoria-znak językowy stale zastępujący jakieś pojęcie. Jest jednoznaczna, odwołuje się do utrwalonych wyobrażeń społecznych.
Ironia- sformułowanie służące innej, niż by to się wydawało z pozoru intencji. Istotą ironii jest sprzeczność między znaczeniem słów, a intencją zawartą w kontekście. Tworzy dystans między podmiotem wypowiedzi a nią samą.
39.Przekształcenia składniowe- odstępstwa od norm składni.
Inwersja- szyk przestawny.
Elipsa- brak elementu, który ze względu składni powinien się pojawić, np. brak orzeczenia.
Powtórzenie- wielokrotne powracanie jakiegoś elementu.
Jednym z przypadków powtórzenia jest paralelizm- systematycznie powtarzająca się jakaś struktura wersyfikacyjno- składniowa.
Natomiast przypadkiem paralelizmu- anafora- zespół zdań(wersów), zaczynających się od tych samych wyrazów i epifora- zespół zdań(wersów) kończących się na tych samych wyrazach.
Apostrofa- uroczysty zwrot do osoby (zjawiska), utrzymany w tonacji wykrzyknikowej.
Pytanie retoryczne- pytanie bez odpowiedzi.
Antyteza- polega na kształtowaniu wypowiedzi z elementów
znaczeniowo przeciwstawnych.
Zdania parentetyczne- zdania wtrącone w nawias, nie mieszczą się w wypowiedzi zasadniczej, ale mają istotne znaczenie dla jej ogólnego sensu.
Anakolut- wypowiedź zorganizowana pod względem składniowym tak, że jej poszczególne człony kłócą się z porządkiem logicznym zdania i są niepoprawne pod względem gramatycznym, służy naśladowaniu żywego toku wypowiedzi.