REHABILITACJA

DZIECI Z WADĄ SŁUCHU

Czynniki wpływające na efekt rehabilitacji

• Etiologia głuchoty (czyli przyczyny)

• Dodatkowe uszkodzenie tzw. mikrodefekty

Skutki głuchoty (niezdiagnozowanej i nieleczonej):

• Zubożony odbiór zjawisk akustycznych, który utrudnia uczenie się, abstrahowanie, uogólnianie

• Zubożone procesy poznawcze (niepełne spostrzeżenia)

• Brak mowy, spowodowany głuchotą ograniczający proces przechodzenia z myślenia konkretno-obrazowego w myślenie pojęciowo-logiczne

• Brak mowy, spowodowany głuchotą wpływający niekorzystnie na rozwój emocji (trudności w wyrażaniu własnych, oraz w zrozumieniu emocji innych ludzi)

• Niższy poziom przystosowania społecznego, w porównaniu ze słyszącymi

Jedynie wczesna diagnoza i wczesna (podjęta zaraz po diagnozie) wielofunkcyjna interwencja, mogą zapobiec tym skutkom.

• Celem pomocy dziecku jest przede wszystkim zapobieganie pogłębianiu się deficytów i dysfunkcji, oraz niekorzystnego wpływu głuchoty na potencjał rozwojowy dziecka.

• Celem pomocy rodzinie związane jest z jej pomyślnym przystosowanie do nowej sytuacji, wykonywaniem zadań wynikających z niepełnosprawności dziecka, zachowaniem zdrowia psychicznego, oraz utrzymaniem stabilności społecznej i ekonomicznej rodziny.

Realizacja tych wszystkich zadań uzależniona jest przede wszystkim od odpowiednio zorganizowanej sieci specjalistycznych poradni posiadających wysoko wyspecjalizowaną kadrę pedagogów, psychologów, logopedów, lekarzy, akustyków, oraz pracowników socjalnych.

Lecz najważniejszą rolę odgrywa praca rodziców dziecka z wadą słuchu, oraz ich stosunek do jego kalectwa.

Najlepszym momentem rozpoczęcia rehabilitacji, jest okres zaraz po urodzeniu. Wówczas mózg jest prawie dojrzały. W tym okresie dziecko jest bardzo wrażliwe na dźwięki, ponieważ ślimak w uchu wewnętrznym bardzo wcześnie na nie reaguje.
Dlatego też brak bodźców w tym okresie powoduje atrofię (zanik) czynności ślimaka.

Zadania wczesnej interwencji:

• Zmniejszenie pierwotnego uszkodzenia

• Zapobieganie wcześniej wymienionym skutkom

• Upewnienie się, że potrzeby dziecka i jego rodziny, mimo niepełnosprawności są brane pod uwagę

Rodzaje wielospecjalistycznej diagnozy

1. Diagnoza medyczna określa:

• stopień niepełnosprawności

• rodzaj niepełnosprawności

• jej przyczyny i wiek, w którym nastąpiło uszkodzenie.

W ramach tej diagnozy może zaistnieć:

• Interwencja medyczna mająca na celu leczenie i zapobieganie uszkodzeniu słuchu (Np. zapalenie ucha)

• Interwencja chirurgiczna, czyli operacje Np. niewykształconej małżowiny usznej, wszczepienie implantów

2. Diagnoza psychologiczna obejmuje:

• Ocenę rozwoju psychoruchowego dziecka

• Poziom intelektualny dziecka

• Ocenę wzajemnych relacji w rodzinie

• Ocenę skutków jakie występują z powodu niepełnosprawności dziecka

• Ocenę postaw rodziców wobec dziecka

3. Diagnoza logopedyczna dotyczy:

• Aktualnego sposobu porozumiewania się dziecka z otoczeniem

• Oceny komunikowania się członków rodziny, Np. gdy rodzice są niesłyszący lub z upośledzeniem umysłowym

• Zaproponowania odpowiedniego sposobu komunikacji z dzieckiem i pomoc w rozwijaniu mowy

• Oceny stanu aparatu artykulacyjnego dziecka

• Zaproponowania odpowiednich ćwiczeń logopedycznych

4. Diagnoza pedagogiczna ma na celu:

• Określenie potrzeb edukacyjnych dziecka niepełnosprawnego

• Poznanie rodziny i jej ogólnej sytuacji psychospołecznej

• Wspólne uzgodnienie z rodzicami sposób w jaki należy postępować z dzieckiem niepełnosprawnym

• Bycie w stałym kontakcie z innymi członkami grupy terapeutycznej

Interdyscyplinarna grupa może działać w :

• Centrum rehabilitacji

• Centrum medycznym

• Poradni specjalistycznej

• Prywatnym gabinecie logopedy, psychologa, pedagoga specjalnego

Poradę musi cechować

• Jasność

• Związek poszczególnych porad

• Obiektywność

• Realność

Każdy doradca powinien posiadać wiedzę ogólną z innych dyscyplin , która należy do podstawowego wychowania.

Doradcom NIE WOLNO:

• Orzekać w sposób ostateczny (np. jako wyrok)

• Wywoływać poczucia winy u rodziców

• Zastępować rodziców w pracy z dzieckiem.

Doradca POWINIEN POSIADAĆ:

• Takt i świadomość wpływu kalectwa dziecka na sytuację rodzinną

• Dodatkowe wykształcenie odnośnie stosowania środków technicznych.

Techniki skutecznej interwencji :

• Dzięki pracom Pestalozzi`ego, Montessori, Piaget`a, Erikson`a, Gersell`a i Skinner`a

wiadomo , że pierwsze lata życia dziecka są najważniejsze w kształtowaniu się jego późniejszej osobowości.

• Wczesna interwencja (do 36m-ca życia) u dzieci niepełnosprawnych (np. rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu) wykazuje duzą skuteczność .

• Wczesna interwencja (medyczna , psychologiczna, logopedyczna, techniczna, pedagogiczna) może zapobiec późniejszym skutkom niepełnosprawności lub je zredukować i polepszyć jakość życia dzieci.

• Najlepsze programy USA:

1. Podejście rodzinne - upośledzone dzieci i niemowlęta traktuje się jak pełnoprawnych członków rodziny. Nieodzowne jest też postrzeganie i spełnianie potrzeb całej rodziny.

2. Włączanie - upośledzone dzieci i niemowlęta mają prawo do swobodnego i aktywnego uczestnictwa w życiu środowiska

3. Zasada pozytywnego wsparcia - oddziaływanie na dzieci nie powinno być karcące a raczej powinno być nauczające i wychowujące; odpowiednie do poziomu rozwojowego

4. Interwencja oparta na aktywności - cele interwencyjne dla dzieci i niemowląt niepełnosprawnych powinny być osiągnięte w kontekście zabaw i działań typowych dla dzieci sprawnych w tym samym przedziale wiekowym.

5. Podejście odpowiednie dla rozwoju dziecka- dostosowanie interwencji do sfer rozwojowych dziecka

6. Ocena funkcjonalna - sposób interwencji określany jest poprzez ocenę możliwości dziecka i jego potrzeb. Ocena ta przeprowadzana jest w sytuacjach , w których oczekuje się , że dziecko będzie funkcjonować.

7. Podejście wielospecjalistyczne - w największym interesie dziecka jest , żeby rodzice i eksperci udzielający mu wsparcia blisko ze sobą współpracowali.

8. technologie pomocne i adaptacyjne - dla skutecznej interwencji potrzebne sa odpowiedni sprzęt i urządzenia.

Etapy działania w zakresie wczesnej pomocy:

1. Pierwsze etapy lub uświadomienie zagrożenia rozwoju

2. wstępna diagnoza we współpracy z rodzicami

3. Pogłębiona diagnoza wielospecjalistyczna : medycyna, rehabilitacja, terapeutyczna, psychologiczna, logopedyczna i pedagogiczna z uwzględnieniem aspektu rodziny.

4. Kompleksowy program rehabilitacyjno - terapeutyczny-wspomagający dla dziecka i rodziny

5. Śledzenie przebiegu realizacji programu i efektów - aktualizowanie diagnozy

6. Modyfikowanie programu rehabilitacyjno-terapeutyczno-wspomagającego dla dziecka i rodziny

7. Ponowne śledzenie przebiegu realizacji modyfikowanego programu i efektów oraz aktualizowanie diagnozy

Realizowanie takiego programu w zależności od stanu dziecka może przynieść różne efekty

- u niektórych dzieci może całkowicie wyeliminować zaburzenia i wspomóc dalszy normalny rozwój

- dla części dzieci będzie to tylko zapobieżenie utrwalaniu się niepełnosprawności ,dlaszy względnie prawidłowy rozwój przy niewielkiej tylko pomocy terapeutycznej

- u dzieci, u których niepełnosprawność jest nieodwracalna , pozwoli uruchomić wszystkie potencjalne rezerwy procesu rozwojowego, co przyczyni się do poprawy ich ogólnego stanu zdrowia

- w odniesieniu do dzieci wielorako i głęboko niepełnosprawnych pomoże zidentyfikować ich mocne strony oraz zapobiegnie pogłębianiu się deficytów.

---