rewalidacja osób z wadą słuchu
wychowanie słuchowe
tworzenie zasobu doświadczeń akustycznych, analogicznych do zasobu takich doświadczeń u ludzi normalnie słyszących oraz rozwinięcie tą droga mowy, która pomaga przezwyciężać wtórne zaburzenia towarzyszące uszkodzeniu słuchu i umożliwia nawiązanie kontaktu z otoczeniem;
zadania:
- wprowadzenie dziecka z wadą słuchu w świat dźwięków, wyrabianie orientacji w środowisku akustycznym; drogi:
okazjonalnie (od niemowlęctwa);
przez specjalne ćwiczenia (2-3 razy dziennie po kilka minut)
- prawidłowe kształtowanie pojęć, wzbogacanie treści pojęć o cechy akustyczne;
- poprawa wyrazistości artykulacji w wyniku autokontroli tejże (słuchanie własnego głosu)
- ułatwienie odbioru informacji drogą dwukanałową;
- uaktywnienie resztek słuchowych;
- wychowanie estetyczne, muzyka
- wychowanie społeczne
etapy:
budzenie uwagi akustycznej
rozwijanie różnicowania „z grubsza”
różnicowanie prostych znaków językowych, wyraźnie kontrastowych;
różnicowanie trudniejszych znaków językowych, różniących się niewiele;
ocena krytyczna własnej mowy i jej korygowanie
działy:
zapoznanie z bodźcami akustycznymi:
zwrócenie uwagi na bodźce akustyczne ze środowiska dziecka, kojarzenie dźwięku ze źródłem, lokalizowanie źródła;
zwrócenie uwagi na bodźce akustyczne wydawane podczas manipulowania przedmiotami, narzędziami;
zwrócenie uwagi na dźwięki wydawane podczas manipulowania instrumentami perkusyjnymi;
dźwięki instrumentów muzycznych, muzyka
zapoznanie z głosami zwierząt
głosy ludzi
rozróżnianie bodźców akustycznych; dwa etapy: odbiór optyczno-słuchowy, odbiór słuchowy;
rozróżnianie dwóch łatwych sygnałów akustycznych;
rozróżnianie trzech łatwych sygnałów akustycznych;
rozróżnianie sygnału akustycznego wg tempa wolno-szybko;
rozróżnianie sygnałów akustycznych wg natężenia głośno-cicho;
rozróżnianie i powtarzanie różnych sygnałów akustycznych wg określonego rytmu;
rozróżnianie i powtarzanie określonej ilości sygnałów akustycznych;
rozróżnianie różnych sygnałów akustycznych wg czasu trwania długo-krótko;
odróżnianie różnych sygnałów akustycznych ze środowiska dziecka od dźwięków instrumentów muzycznych, muzyki, a następnie głosu ludzkiego;
odróżnianie głosów zwierząt od głosu ludzkiego;
ćwiczenia rozróżniające dla głosu ludzkiego;
ćwiczenia w optyczno-słuchowym odbiorze mowy i jej rozpoznawaniu;
odbiór optyczno-słuchowy łatwych całości językowych (wyraz, krótkie zdanie), stosując: odbiór graficzny + odbiór artykulacyjny + odbiór słuchowy;
odbiór optyczno-słuchowy, bez obrazu graficznego, czyli: obraz artykulacyjny + odbiór słuchowy;
odbiór wyłącznie słuchowy
terapia mowy
ćwiczenia dobierane ze względu na:
- wiek dzieci;
- stopień ubytku słuchu
- poziom rozwoju mowy;
- występujące nieprawidłowości artykulacyjne;
- zaburzone wskutek ubytku słuchu funkcje psychiczne;
- występujące zaburzenia emocjonalne;
elementy programu terapii mowy dzieci niedosłyszących klas I-III:
ćwiczenia oddechowe:
- usprawniają aparat oddechowy
- zwiększają pojemność płuc
- kształcą ruchy przepony
- uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia
- różnicują fazy oddychania (wdech - wydech)
- wydłużają fazę wydechową
- działają uspokajająco
ćwiczenia głosowe
- ustawienie wysokości głosu, właściwej dla danej osoby
- ustawienie głosu - wyrobienie umiejętności kierowani głosu na „maskę”
- wyrobienie umiejętności modulowania wysokości głosu
- ćwiczenia na samogłoskach: a, o, u, e, y, i;
- ćwiczenia na spółgłoskach półotwartych nosowych: m, n
ćwiczenia narządów mowy
- usprawnienie ruchowe szczeki dolnej, warg, języka i podniebienia miękkiego; zwłaszcza języka;
- spółgłoski: r, s, z, c, dz, ś, ź, ć, dż itp.;
ćwiczenia artykulacyjne
- wywoływanie głosek, których dziecko nie posiada; korekcja wymowy głosek; uczenie prawidłowych ruchów artykulacyjnych;
- metody:
wzrokowa - porównanie własnego układu narządów mowy z demonstrowanym przez nauczyciela;
słuchowa - pozwala rozróżnić dźwięki wadliwe i prawidłowo artykułowane;
mechaniczna - pomaga w ustawieniu narządów mowy, gdy dziecko nie potrafi osiągnąć jej przy pomocy innych metod;
uwrażliwiania miejsc artykulacyjnych - dotyk szpatułką lub smarowanie np. miodem miejsca artykulacji;
czuciowa - wykorzystywanie wrażeń dotykowych i czucia skórnego w połączeniu z innymi metodami;
przekształceń artykulacyjnych - opieranie się na głoskach poprawnie artykułowanych i uzyskiwanie z nich innych głodek zbliżonych;
- kształtowanie nawyku poprawnej artykulacji;
- przechodzenie od wyizolowanej głoski do sylaby, po czym do wyrazów a następnie wypowiedzi samodzielnych;
ćwiczenia słuchu awerbalnego
- wykształcenie umiejętności rozróżniania siły dźwięków, ich wysokości i rytmu;
- potrzebna przy percepcji akcentów, melodii, wydzielaniu z ciągu mówionego wyrazów i zdań oraz ich znaczenia;
ćwiczenia słuchu mownego (werbalnego)
- kształtowanie słuchu fonematycznego (rozróżnianie dźwięków mowy, ich analizowanie i syntetyzowanie) i pamięci słuchowej;
- ważne przy nauce czytania i pisania
ćwiczenia odczytywania mowy z ust
- jednocześnie z nauką mowy i mówienia;
- praca nad:
dźwiękami mowy - związki między analizatorem wzrokowym i artykulacyjnym;
całymi wyrazami i zdaniami - mechanizm kontroli i nauka czytania z ust całych kompleksów wyrazowych;
ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej
- etap przygotowawczy do nauki czytania i pisania oraz odczytywania mowy z ust;
- wzrok kompensuje ubytek słuchu - sprawny analizator wzrokowy warunkiem prawidłowego postrzegania;
ćwiczenia manualne
- urozmaicenie zajęć rewalidacyjnych;
- zmniejszenie chaotycznych ruchów dzieci nadpobudliwych psychoruchowo oraz pobudzenie do działania dzieci zahamowanych;
- usprawnienie zdolności manipulacyjnych rąk, koordynacji ruchu pod kontrolą wzroku - mała motoryka;
podstawowe grupy tematyczne zawierające materiał językowy
wskazówki dla rodziców
1
http://members.lycos.co.uk/nonameuwb/