CD TEMAT 4 - Czynność myślenia wg Kozieleckiego

1. Czynność myślenia => Jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach. Wg powyższej definicji czynności myślenia wynika iż można ją odróżnić od spostrzeżenia i pamięci. Czynność spostrzegania polega na recepcji (odbiorze) informacji dopływających ze świata zewnętrznego.. Pamięć natomiast umożliwia przechowywanie i reprodukcje tychże informacji. Dzieki czynności myślenia człowiek przetwarza otrzymane informacje.

2. Struktura czynności myślenia

1. Informacje o świecie, które są materiałem myślenia. Informacje są tym co jest przetwarzane w myśleniu.

2. Operacje są to elementarne transformacje myślowe, za pomocą których przetwarzamy materiał myślenia

3. Reguły są tym co wpływa na uporządkowanie kolejnych operacji. Dzieki regułą łańcuch operacji ma prawidłowy przebieg

3. Pojęcie => W myśleniu człowieka dorosłego najważniejszą rolę odgrywają pojęcia. Można powiedzieć, że myślenie to czynność operowania pojęciami oraz tworzenie nowych ich kombinacji. Pojęcie jest myślą, w której odzwierciedlone są cechy wspólne dla klasy przedmiotów lub zdarzeń. Pojęcia jako myśli należy odróżnić od słów, które są symbolami językowymi, za pomocą których ludzie wyrażają swoje myśli. Słowa umożliwiają porozumiewanie się. Np.

1. Można znać słowo nie znając pojęcia

2. Można znać pojęcie nie znając słowa

3. Można mieć trudności w werbalizacji myśli, np. uczeni

4. Trzy stałe składniki pojęć:

1. Zakres przypadków, które mogą być zestawione razem

2. Zasada, która umożliwia zaliczenia poszczególnych przypadków do jednej grupy

3. Nazwa związana z pojęciem

5. Dwie podstawowe funkcje myślenia

1. Pozwala na lepsze poznanie świata oraz zrozumienie istniejącej rzeczywistości

2. Organizuje ludzkie działania. Działanie zorganizowane to takie, które jest obmyślane, z góry w myślach zaplanowane, z przewidzianymi etapami jego realizacji. Dzieki procesowi namysłu można wyszukać spośród wielu możliwych do wykonania czynności, te które są aktualnie potrzebne i możliwe do wykonania w odpowiedniej kolejności, mając świadomość, że są wśród nich bardziej i mniej ważne. Im działanie jest bardziej przemyślane i lepiej zorganizowane, tym doskonalszy jest też jego rezultat.

6. Cechy myślenia

1. Zakres => czyli rozległość myślenia, umiejętność organizowania całości bez pominięcia szczegółów (Człowiek o rozległych horyzontach myślowych)

2. Szybkość => łączy się z intensywną pracą umysłową oraz temperamentem człowieka.

3. Giętkość => inaczej plastyczność. Jest to uwalnianie się z góry przyjętych zasad i sztywnych założeń.

4. Plastyczność => jest to umiejętność krytykowania wygłaszanych zdań. Bez tej cechy niemożliwy byłby rozwój nauki. Cecha ta chroni od pochopnego myślenia.

7. Rozwiązywanie problemów jako typowy przykład procesu myślenia => Za kryterium takiego podziału przyjmuje się warunki, w jakich człowiek dokonuje operacji umysłowych oraz cechy jego reakcji, które stanowią rezultat czynności myślenia.

Myślenie Produktywne Myślenie Reproduktywne

Twórcze Nietwórcze Samodzielne Kierowane

8. Składniki czynności rozwiązywania problemów

ROZWIĄZYWANIE

PROBLEMÓW

9. Cztery fazy rozwiązywania problemów

1. Dostrzeganie problemu => rozpoczyna się wówczas, gdy w myśleniu lub działaniu napotyka się na trudności. Chcąc je pokonać człowiek dostrzega problem, odkrywa go. Problem formułowany jest najczęściej w formie pytań o to „czy?” lub „jak?”. W tej fazie jednostka uświadamia sobie, że zasób zdobytej przez nią wcześniej wiedzy nie wystarcza do uzyskania odpowiedzi.

2. Analiza sytuacji problemowej => człowiek analizuje informacje, które dotyczą sytuacji w jakiej się znalazł oraz strukturę celu, który chce osiągnąć. Bada również rozbieżności i luki między stanem faktycznym, który spostrzega, a stanem pożądanym.

3. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania => jest to kluczowa i najbardziej produktywna faza rozwiązywania problemów. Jednostka na podstawie dotychczasowych informacji wysuwa hipotezy rozwiązania problemu oraz wymyśla nowe metody.

4. Weryfikacja pomysłów => faza ta nazwana jest także oceną lub kontrolą pomysłów. Celem tej fazy jest sprawdzenie wartości rozwiązania. Weryfikuje się pomysły rozwiązania problemu, aby przyjąć najlepszą wersję.

MYŚLENIE

REPRODUKTYWNE

PROCESY

PAMIĘCIOWE

MYŚLENIE

PRODUKTYWNE

PROCESY

MOTORYCZNE

---