Wykład 12 29.05.2008r.

Kryteria efektywności (wybór optymalnego wariantu realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego)

- określenie kryterium sprowadza się do wyboru miary inwestycji

- miary opłacalności inwestycji - rozwiązania

a) na podstawie głównego kryterium

• k. nadrzędne w stosunku do innych min K_j, I_o

• k. o charakterze syntetycznym - max Z

• k. o najważniejsze w danym okresie Jakość

b) przy uwzględnianiu wielu kryteriów, wszystkie kryteria uznawane są za adekwatne do wymagań inwestora - analiza wielokryterialna

c) uwzględniane, odrębnie każde kryterium - I, T, kz, Ks

- analiza porównawcza uzyskanych wyników - ostateczna ocena i wybór

- „konflikt wskazań” - niejednoznaczność ocen przy poszczególnych kryteriach

Główne czynniki warunkujące efektywność inwestycji:

• dążenie inwestora (efektywność - max)

- rozwiązania projektowe inwestycji zapewniają osiągnięcie najwyższych efektów (użytkowych, ekonomicznych, socjalnych) optymalnymi nakładami - wariantowanie

• zasady organizacyjne

1) kompleksowości

- uwzględniane przy planowaniu inwestycji wszystkich procesów gospodarczych zachodzących w otoczeniu przedsiębiorstw (bezpośrednio i pośrednio związanych z rozpatrywanym działaniem inwestycyjnym)

- analiza SWOT do określenia danych wejściowych projektu - pewniejsze dane - większe szanse osiągnięcia założonych efektów

2) koncentracji

- koncentracja działań przyspiesza osiągnięcie efektów (w ramach dostępnych zasobów rzeczowych i finansowych)

- skraca się „zamrożenie nakładów” i powiększa efekty wskutek szybkiego rozpoczęcia eksploatacji inwestycji

3) planowania rzeczowego

- konieczna pełna zgodność zakresu rzeczowego planu inwestycyjnego z niezbędnymi środkami finansowymi

- powiązanie wielkości zadań z zabezpieczeniem środków finansowych.

4) stabilizacja zadań

- w trakcie realizacji inwestycji nie zmieniać zakresu rzeczowego i finansowego

- „nie okrajać inwestycji” - możliwa zmiana wartości REI

!!! Efekty są tym cenniejsze, im wcześniej wystąpią!!!

Ryzyko działalności inwestycyjnej

- ryzyko - możliwość wystąpienia zdarzeń odmiennych od oczekiwanych niezależnych od danego podmiotu

Dwa rodzaje czynników ryzyka:

- endogeniczne (wewnętrzne) - związane bezpośrednio z samym przedsiębiorstwem, jakością i sprawnością pracy kadry pracowniczej, jakością procedur i przepisów wewnętrznych, sprawnością systemów informatycznych

- egzogeniczne (zewnętrzne) - zależne od sytuacji makroekonomicznej gospodarki oraz polityki ekonomicznej państwa.

Elementy ryzyka działalności inwestycyjnej - niepewność i ryzyko to funkcje dwóch grup czynników:

- ilość i jakość informacji będącym w dyspozycji inwestora - niepewność ma wymiar informatyczny - jej przyczyną jest bariera dostępu do informacji lub niewiarygodność uzyskania informacji

- zmienność warunków realizacji i eksploatacji inwestycji - wymiar finansowy ryzyka (można dokonać jego pomiaru i zarządzać nim)

Szczególne aspekty działalności - inwestycje zwiększające ryzyko

a) długi horyzont czasowy ponoszenia wydatków jak i uzyskania efektów

- decyzje inwestycyjne opierają się na prognozach wystąpienia poziomu różnych czynników (ceny, koszty, popyt, nakłady inwestycyjne) - warunki niepewności

- im dłuższy horyzont czasowy, tym większe ryzyko nie potwierdzenia założeń

b) skala wielkich liczb (nakładów i przychodów)

- im wyższe przewidywane nakłady i przychody z inwestycji tym większym jest obarczone ryzykiem (możliwe większe straty)

Ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych poziomów przychodów, kosztów bieżących, eksploatacji, nakładów inwestycyjnych:

- ustalone na podstawie matematycznych prawidłowości dotyczących proporcji między różnymi przewidywalnymi poziomami dochodów

- ustalone na podstawie doświadczeń z przeszłości dotyczące realizacji inwestycji w podobnych warunkach

- jakie prawdopodobieństwo - subiektywne, wyznaczane przez podejmującego decyzję na podstawie jego doświadczenia, intuicji oraz oceny sytuacji

Zarządzanie ryzykiem - etapy:

• identyfikacja i kwantyfikacja ryzyka

• sterowanie ryzykiem

• kontrola podejmowanych przedsięwzięć

Sposoby uwzględniania ryzyka w rachunkach efektywności:- wykorzystanie metod probabilistycznych (o rozkładzie prawdopodobieństwa) obliczając z pomocą: odchylenia standardowego, wariancji, przeciętnego odchylenia itp. wartości oczekiwane np. Z, K, I

R=Σs_ip_i

gdzie:

R_i- ryzyko procesu inwestycyjno-budowlanego

s_i - straty powstałe na skutek ryzyka i-tego zdarzenia (koszty ponoszone dla usunięcia strat realizacji inwestycji)

p_i - prawdopodobieństwo wystąpienia i-tego zdarzenia

- uproszczony sposób uwzględniania nieprawidłowości danych wejściowych

Trzy wersje rozwoju sytuacji realizacyjnych:

- założenie pesymistyczne E_p najmniej sprzyjające scenariusze rozwoju sytuacji gospodarczej

- założenie najbardziej prawdopodobne E_r warunki ani specjalnie korzystne ani specjalnie niekorzystne

- założenia optymistyczne E_o najkorzystniejszy układ okoliczności realizacyjno-eksploatacyjnych

wskaźnik efektywności średnioważony, uwzględniający prawdopodobieństwo wystąpienia tego zdarzenia

E = 0,25E_p + 0,5E_r + 0,25E_o

Rys 2.Etapy poprzedzające decyzje inwestycyjne:

3

Ocena sytuacji

kluczowe zagadnienia

opracowanie wariantów strategii

-stan finansowy

-majątek trwały

-efektywność

działania

-porównania z innymi

- pozycja na rynku

- dynamika konkurencji

- tendencje światowe

- czynniki sukcesu

- stagnacja

- restrukturyzacja

- połączenie z inną firmą

- rozwój inwestycyjny