Powszechnie znana teza głosi, że punktem startu do wielu przedsięwzięć gospodarczych może być dobry pomysł. Rzeczywiście, śledząc historię rozmaitych firm można często zdać sobie sprawę, że u podstaw dzisiejszego sukcesu leżał tak zwany "dobry pomysł".
Przykłady: bułka z mięsem McDonalds, taśma klejąca Scotch lub sięgając bliżej - przeglądarka Google. Wydaje się jednak, że nie wystarczy genialne olśnienie i za pierwszą, kluczową ideą przedsięwzięcia musi iść pragmatyzm w ocenie i realizacji pomysłów biznesowych.
Umiejętność "biznesowego" spojrzenia na otoczenie i dostrzegania potencjalnych szans na biznes to jedne z najbardziej istotnych cech postawy określanej jako przedsiębiorczość. W tym kontekście pomysłem może być nie tylko wykreowanie czegoś od podstaw, ale również "odkrycie" możliwości wykorzystania istniejących zjawisk lub obiektów.
Czy sam pomysł wystarczy?
Powstaje pytanie, co mamy na myśli mówiąc "dobry pomysł" i jak można ocenić jakość takiego pomysłu z punktu widzenia biznesowego. Inaczej mówiąc, jakie mamy szanse, że nasze twórcze myślenie i jego efekt w postaci burzy pomysłów pozwolą nam przekształcić się w przedsiębiorców.
Ze względu na różnorodność środowiska biznesowego trudno wskazać "przepis" na sam pomysł lub formułę generowania owocnych pomysłów biznesowych. Należy natomiast pamiętać, że identyfikowanie pomysłów, które mogą być przekształcone w przedsięwzięcie biznesowe, stanowi jeden z głównych czynników decydujących o późniejszym sukcesie.
Po pierwsze, nie każdy atrakcyjny pomysł stanowi zaczyn na rentowne przedsięwzięcie. W poszukiwaniu atrakcyjnych pomysłów biznesowych, takich przykrych zderzeń z rzeczywistością ekonomiczną pojawia się wiele. Efektywność procesu wyszukiwania polega w dużej mierze na tym, by cały czas koncentrować się na potencjalnych pomysłach na biznes, a nie pomysłach w ogóle.
Zderzenie reguł
Kolejna trudność wynika ze zderzenia dwóch sprzecznych ze sobą reguł postępowania. Jedna, to potrzeba dokonywania oceny przydatności pomysłów biznesowych w oparciu o solidną bazę informacji i kompleksową analizę. Z drugiej strony ważne jest, by sam proces poszukiwań prowadzony był w sposób efektywny, co przejawia się chociażby w ograniczaniu nakładów czasu na analizę pomysłów nierokujących większych nadziei.
W którym momencie zarzucić konkretny pomysł i zająć się innymi, bardziej obiecującymi? A może kontynuować analizy i sprawdzenia, wprowadzać kolejne warianty, modyfikacje?
Bezsprzecznie, sam pomysł to zbyt mało. Bez rzetelnej oceny szans na sukces, analizy możliwości wdrożenia i weryfikacji opłacalności potencjalnego przedsięwzięcia, realizacja pomysłu "w ciemno" może zakończyć się stratą czasu i pieniędzy.
Poniżej zaprezentowano najbardziej istotne zasady postępowania, wskazujące jak unikać rozczarowań w fazie animacji nowego biznesu. Z góry zaznaczając, że w praktyce bardzo wiele będzie zależeć od konkretnych warunków wdrożenia przedsięwzięcia.
Poszukiwanie pomysłu na biznes
Po pierwsze, należy podkreślić wagę systematycznego, metodycznego podejścia w prowadzeniu identyfikacji i selekcji pomysłów. W tym przypadku szczególnego znaczenia nabiera powiedzenie "ilość przekształca się w jakość" - szansa na natychmiastowe odkrycie idealnego pomysłu jest znikoma, dlatego warto zwiększyć szanse na sukces analizując większą liczbę możliwości.
Korzystając z doświadczeń najlepszych, warto rozpocząć od przeglądu rynku międzynarodowego w celu zidentyfikowania atrakcyjnych pomysłów, które zostały już sprawdzone w krajach rozwiniętych. Przeszukanie internetowe wydaje się być najbardziej efektywną metodą na tym etapie. Warto wcześniej zawęzić krąg poszukiwań do konkretnych branż, wyrobów bądź usług.
Możliwości wdrożenia biznesu
Po zidentyfikowaniu określonej liczby atrakcyjnych pomysłów, należy ocenić możliwości ich wdrożenia w warunkach polskiego rynku. Przykładowo, popyt na określone produkty bądź usługi może być silnie uwarunkowany czynnikami klimatycznymi. Podobnie niski poziom siły nabywczej w znaczących sferach polskiego społeczeństwa, może również stanowić poważne ograniczenie.
W trakcie całego procesu poszukiwań należy szczególnie zwracać uwagę na jego sprawność i efektywność. Podejmując intensywne poszukiwania za pośrednictwem internetu należy uważać, by nie stracić kontroli nad całym procesem. Olbrzymie ilości informacji, przez które trzeba przebrnąć i naturalna skłonność do śledzenia linków do kolejnych stron grozi, że nie osiągniemy zadawalających efektów, mimo spędzenia wielu godzin przed komputerem.
Ochrona własności intelektualnej
Należy szczególnie zwracać uwagę na kwestie związane z ochrona własności intelektualnej. Metody wytwarzania, znaki towarowe, a także same pomysły biznesowe mogą być prawnie chronione, nawet jeśli nie zostały jeszcze wdrożone. W rezultacie, oceniając atrakcyjność konkretnego pomysłu, łatwego do zaadaptowania w polskich warunkach, musimy uwzględnić dodatkowy koszt z tytułu opłat licencyjnych, bądź też konieczność realizacji pomysłu we współpracy z właścicielem praw.
Przed podjęciem działań wdrożeniowych warto dokonać sprawdzenia zidentyfikowanych pomysłów. Na stronach internetowych można znaleźć wiele pozornie atrakcyjnych ofert biznesowych, których jedynym celem jest wyłudzenie pieniędzy.
Selekcja pomysłów
Identyfikacja i analiza dużej liczby pomysłów. W pierwszej kolejności poszukujemy dużej liczby wstępnie atrakcyjnych pomysłów biznesowych. Regułą skutecznego działania w tej fazie jest identyfikowanie możliwie dużej liczby rozmaitych pomysłów. Mówiąc o dużej liczbie, mamy na myśli rząd wielkości kilkunastu czy kilkudziesięciu, w przeciwieństwie do jednego bądź kilku pomysłów. Przy większej liczbie zwiększamy szansę trafienia na te najbardziej atrakcyjne, o dużym potencjale biznesowym. Sprzyja temu umiejętność sprawnego poszukiwania zasobów informacyjnych, a także szczególny zmysł obserwacyjny, pozwalający dostrzec atrakcyjne możliwości. Niebezpieczeństwo może polegać na przecenieniu własnych zdolności analitycznych, czego wynikiem może być, w danym okresie, nagromadzenie imponującej kolekcji pomysłów, bez możliwości dokonania ich sensownej selekcji, o ocenie nie wspominając.
Faza identyfikacji kończy się oceną mającą na celu ustalenie, czy analizowane pomysły mają biznesowy potencjał. W wyniku takiej oceny następuje oddzielenie pomysłów atrakcyjnych, od tych, które takiego potencjału nie mają.
Archiwum pomysłów
Znaczenie tej pierwszej fazy jest nie do przecenienia. Trafność wyboru pomysłu do dalszej realizacji to z pewnością kluczowy aspekt sukcesu. Ważna jest także sprawność i efektywność działań w tej pierwszej fazie. Nadmierne angażowanie sił i środków, przeciąganie poszukiwań, powoduje typowe zjawisko "ugrzęźnięcia" projektu we wstępnej fazie. Niebezpieczeństwo takie występuje zwłaszcza w przypadku osób zorientowanych na zidentyfikowanie "superpomysłu". Może to trwać latami bez widocznego efektu, podczas gdy inni zdążą w tym czasie uruchomić przedsięwzięcie, co prawda mniej ambitne, ale przynoszące solidne efekty finansowe.
Operowanie dużą liczbą pomysłów podlegających wieloetapowej filtracji, wymaga systematyczności i dyscypliny. Praktycznym rozwiązaniem jest utworzenie prostej bazy informacyjnej o identyfikowanych pomysłach i wdrożenia nawyku regularnego wprowadzania pomysłów i aktualizacji danych. W bazie powinniśmy przechowywać takie pomysły, które zostały odrzucone już we wstępnej fazie selekcji, tak by w stosownym czasie można było do nich powrócić.
Podjęcie decyzji
Selekcja pomysłów o potencjale biznesowym. Jak zaznaczyliśmy wcześniej, w realiach gospodarczych proces identyfikacji, oceny i selekcji pomysłów ma charakter ciągły. W praktyce, by móc sprawnie przejść do następnych etapów wdrożenia, musimy w pewnym momencie dokonać oceny kończącej fazę poszukiwań pomysłów i podjąć decyzję, które z pomysłów uważamy jako prezentujące znaczący potencjał biznesowy, a które nie.
Znaczenie tej decyzji jest kluczowe z punktu widzenia realizacji przedsięwzięcia. Do następnego etapu można zakwalifikować jeden, najwyżej kilka pomysłów, które będą podlegały czasochłonnej, i w związku z tym bardziej kosztownej analizie, modyfikacjom i precyzowaniu szczegółów. Szczególne trudności w takiej klasyfikacji wynikają z faktu, że musimy jej dokonać w oparciu o ograniczony jeszcze zasób informacji i wiedzy.
Potencjał wdrożeniowy
Być może najważniejszą z podnoszonych cech będzie zdolność oferowanego produktu do zaspokajania realnych potrzeb rynkowych. To oznacza, że powinna zostać zidentyfikowana konkretna grupa odbiorców, jej oczekiwania i preferencje.
Uruchomienie działalności powinno zapewnić trwałą przewagę konkurencyjną. Należy brać pod uwagę ryzyko kopiowania naszego pomysłu przez konkurentów. Równocześnie, warto przemyśleć taką konstrukcję nowego biznesu, która pozwoli zbudować bariery wejścia, trudne do pokonania dla potencjalnego imitatora.
Jako jedno z typowych ograniczeń, ale i możliwości w tym zakresie, można wskazać występowanie istotnych barier dostępu do rynku danej branży. Mamy tu na myśli bariery strukturalne (np. występujące korzyści skali), jak również bariery wynikające z taktyki niedopuszczania nowych jednostek przez wiodących rywali w danej branży.
Ostatnią, niemniej szczególnie istotną cechą będzie zawsze atrakcyjność finansowa przedsięwzięcia, oceniana w dwóch wymiarach - jak niewiele trzeba zainwestować i jak dużo można zyskać na sprawnej realizacji.
Należy pamiętać, aby wymagany wstępnie poziom inwestycji nie przekraczał możliwości finansowych, z uwzględnieniem realnych możliwości dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania. Konieczne będzie także dokonanie oceny opłacalności przedsięwzięcia, aby określić najważniejsze parametry finansowe: spodziewaną marżę zysku i stopę zwrotu.
10 mitów dotyczących biznesu
Sam pomysł wystarczy, jest zawsze zaczynem dla nowego biznesu. Tak często bywa, ale typowa jest także inna sekwencja zdarzeń - inspiracją dla wkroczenia na ścieżkę przedsiębiorczości może być specyficzna sytuacja życiowa człowieka. W efekcie następuje decyzja o uruchomieniu własnego biznesu, a dopiero potem ocena, w jaki sposób i w jakiej dziedzinie to zrobić. Albo odwrotnie, w tak zwanym rodzinnym biznesie kierunek i sposób działania mogą być określane od pokoleń.
Pomysł musi mieć przełomowy charakter, musi być unikalny. Takie przekonanie nawiązuje do tradycji myślenia o sukcesie biznesu w kategoriach przełomowych technologii. Nie lekceważąc funkcji innowacji, pojęcie nowości należy traktować w sposób kompleksowy. Oryginalność i wyjątkowość mogą odnosić się tylko do jednego elementu całego procesu produkcji i sprzedaży. Przyjmując taką perspektywę, za innowacyjny uznamy tzw. branding, który sprawi, że standardowy produkt będzie uchodził za "nowy" w oczach konsumentów.
Pomysły powstają w wyniku nagłego olśnienia. Takie przypadki się oczywiście zdarzają, ale jednocześnie nowe pomysły biznesowe powstają również w wyniku zorganizowanego i systematycznego procesu poszukiwań.
Można od razu odróżnić atrakcyjne i nietrafione pomysły. Doświadczenie pokazuje, że pewne koncepcje, które początkowo wydawały się absurdalne, w kolejnych etapach ewaluacji i implementacji okazywały się trafione. Zdarzają się również sytuacje odwrotne: pozornie wyjątkowo atrakcyjne pomysły nie sprawdzają się w końcowej fazie analizy. Ważnym zaleceniem w przypadku indywidualnych prób czy grupowych dyskusji jest ostrożność w odrzucaniu pomysłów, które początkowo brzmią irracjonalnie. Należy koncepcje takie odłożyć do ponownej dyskusji w późniejszym terminie.
Skuteczne wdrożenie jest ważniejsze niż sam pomysł. W świecie biznesu niejednokrotnie zdarzało się, że bardzo atrakcyjne i cenne pomysły biznesowe zostały zmarnowane poprzez złe zarządzanie i/lub organizację na wstępnym etapie implementacji. Z drugiej strony, próby wprowadzania w życie złej lub przeciętnej koncepcji to czysta strata czasu i pieniędzy. W rzeczywistości, sprawdzone reguły przygotowywania nowego przedsięwzięcia, przyjmujące postać szczegółowych procedur, struktury biznesplanu, itp. mają właśnie na celu zminimalizowanie takich negatywnych skutków.
Obserwacje innych działań biznesowych nie są konieczne. W typowej sytuacji inspiracją są obserwacje innych przedsięwzięć biznesowych, powiązane z pozytywnym przekonaniem, że obserwator jest w stanie realizować je lepiej. Warto tu podkreślić szczególnie dwa aspekty. Po pierwsze - osoba niedoświadczona w danej dziedzinie ma możliwości obserwowania "prototypu biznesu" w działaniu. Po drugie - pozytywna ocena własnych możliwości wynika z porównania z efektami właściciela "prototypu".
Niewypełniona nisza rynkowa najlepszą okazją. Przedsiębiorca identyfikuje zazwyczaj niszę, która z różnych powodów pozostawała do tej pory niewypełniona - została przeoczona przez aktualnych graczy, bądź uznana przez nich za mało atrakcyjną. Często taki impuls przychodzi w sposób pośredni i wynika z obserwacji sytuacji na innym rynku.
Inspirują własne negatywne doświadczenia w znalezieniu produktu. Ten przypadek jest odmianą źródła inspiracji przedstawionego powyżej. Mamy tu do czynienia z emocjonalnym rozczarowaniem jednostki połączonym z aktywnym podejściem do rozwiązania problemu na zasadzie "ja mogę to zrobić lepiej".
Przypadkowe odkrycie. Szacunki dotyczące istotności tego źródła inspiracji różnią się znacznie, od 5 proc. aż do 20 proc. Często przypadkowy wynalazca nie ma w ogóle planów biznesowych, ale ambicja i chęć wdrożenia własnego pomysłu popychają go w kierunku realizacji przedsięwzięcia, które okazuje się hitem rynku (przypadki niektórych biznesów.com).
Własne hobby lub styl życia to materiał na biznes. Własne zainteresowania to naturalna droga do rozpoczęcia działalności biznesowej. Po pierwsze - kandydat na przedsiębiorcę dysponuje na wejściu pewną wiedzą. Po drugie - jest on emocjonalnie związany z tą dziedziną, co może zaowocować rzeczywistą pasją w prowadzeniu biznesu.