Szczególne zasady rachunkowości budżetowej

Istota i zakres rachunkowości

Rachunkowość budżetowa stanowi zamknięty, udokumentowany system identyfikacji, grupowania i prezentacji informacji dotyczących procesów planowania i wykonywania budżetu państwa, budżetów JST oraz poszczególnych jednostek wykonujących budżet, ukazujących ich sytuację majątkową i finansową, zmiany
w aktywach netto, zobowiązania oraz wyniki finansowe danego roku.

A. Zysnarska, Rachunkowość budżetu, jednostek budżetowych…, s. 67

Rachunkowość budżetowa

Rachunkowość budżetowa to system liczbowego odzwierciedlenia, wyrażonych w jednostkach pieniężnych procesów dotyczących wykonania budżetu. Jej przedmiotem jest całokształt zjawisk związanych z dokonywaną za pośrednictwem budżetu akumulacją oraz rozdziałem i zużyciem środków pieniężnych. Głównym jej celem jest dostarczenie danych liczbowych do analizy i kontroli wykonania budżetu oraz zapewnienia prawidłowego wykorzystania środków budżetu.

Mała encyklopedia rachunkowości, red. S.Skrzywan, PWE, W-wa 1971, s. 663

Rachunkowość wykonania budżetu

Przedmiotem rachunkowości wykonania budżetów są procesy gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych. Zasady ewidencji pozwalają na ustalenie wyniku wykonania budżetu (nadwyżka, deficyt) oraz jego rozrachunków (np. z innymi JST, z budżetem państwa, z urzędami skarbowymi). Rachunkowość wykonania budżetu obejmuje również przychody i rozchody danego budżetu.

Ten rodzaj rachunkowości prowadzą organy finansowe w przypadku JST lub Minister Finansów w przypadku budżetu państwa.

Rachunkowość jb, samorz. zakł. budż. i funduszy celowych

Rachunkowość jednostek budżetowych, samorządowych jednostek budżetowych
i państwowych funduszy celowych obejmuje ewidencję:

• gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych,

• rozrachunków,

• aktywów trwałych i obrotowych,

• dochodów, przychodów, wydatków i kosztów

• funduszy i wyniku finansowego.

Państwowy fundusz celowy:

• jest formą organizacyjną sektora finansów publicznych;

• jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy (ustawa powołuje konkretny fundusz);

• przychody pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych;

• nie posiada osobowości prawnej.

Państwowe fundusze celowe to rachunki bankowe, którymi dysponują odpowiedni ministrowie wskazani w ustawie tworzącej fundusz. Do państwowych funduszy celowych nie zalicza się funduszy, których jedynym źródłem przychodów, z wyłączeniem odsetek od rachunku bankowego i darowizn, jest dotacja
z budżetu państwa.

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - FUS, którym dysponuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych - ZUS. FUS  funkcjonuje na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. (inne: FP, FGŚP, PFRON)

Państwowy fundusz celowy

Zdarzenia dotyczące państwowego funduszu celowego ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym jednostki będącej dysponentem tego funduszu.

Rachunkowość podatków i opłat

Rachunkowość podatków i opłat należnych budżetowi państwa lub jst obejmuje:

• ewidencję księgową należnych i pobranych podatków i opłat;

• kontrolę terminowej realizacji zobowiązań;

• likwidację nadpłat.

Jednostki sektora finansów publicznych prowadzą rachunkowość zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, ustawy o finansach publicznych oraz przepisami wykonawczymi.

Zadania rachunkowości budżetowej

Informacyjne - dostarczanie odpowiednim organom informacji o wykonaniu budżetu.

Kontrolne - porównanie stanu księgowego z faktycznym w celu sprawdzenia wiarygodności sfery budżetowej i ochrony mienia.

Sprawozdawczo-analityczne - sporządzanie sprawozdań i ich analiza, co pozwala na ustalenie stopnia wykonania budżetu i przyczyn odchyleń. Punkt wyjścia do opracowania budżetu na rok następny.

---