Natura inteligencji emocjonalnej, D. Goleman- Inteligencja emocjonalna.
2.Marzena Kozłowska i Agnieszka Karolak, Zarządzanie turystyką
I. Mistrzowska zdolność
Przykład trudnego egzaminu, podczas którego zdolność mózgu emocjonalnego zdobywa przewagę nad mózgiem myślącym, a nawet go paraliżuje
Studenci, uczniowie, którzy są lękliwi, rozzłoszczeni albo przygnębieni mają kłopoty z nauką
Uczucia przybierają postać patologiczną, gdy są tak natrętne, że zagłuszają wszystkie inne myśli, np. umysł dziecka, którego rodzice się rozwodzą
Pamięć operacyjna-przechowuje w umyśle wszelkie informacje wiążące się z aktualnie stojącym przed nami zadaniem, odpowiedzialne są za nią przednie części płatów czołowych, gdzie spotykają się też uczucia i emocje, dlatego gdy doznajemy przykrych uczuć → obniża się sprawność pamięci operacyjnej
Pozytywna motywacja (entuzjazm, zapał, wiara w siebie)
Niektórzy sławni sportowcy, muzycy, mistrzowie szachowi zaczynają intensywne ćwiczenia już we wczesnym dzieciństwie, co daje im przewagę nad innymi utrzymującą się przez całe życie (występuje tu wieloletnie zaangażowanie w ćwiczenia i wrodzone zdolności)
Np. dzieci Amerykanów pochodzenia azjatyckiego mają wyższy poziom inteligencji, bowiem pracują od pierwszych klas ciężej niż ich rówieśnicy biali
Inteligencja emocjonalna jest mistrzowską zdolnością, darem mającym ogromny wpływ na wszystkie inne zdolności, ułatwiającym albo utrudniającym ich wykorzystanie
Panowanie nad impulsami
Test cukierków, czyli wybór 4-letniego dziecka pomiędzy natychmiastowym otrzymaniem jednego cukierka, a wykazaniem się cierpliwością i otrzymanie po paru minutach 2 cukierków, jako wewnętrzna walka między pożądaniem a samokontrolą, impulsem a hamulcem, od wyboru dziecka może zależeć nawet jaką wybierze ono drogę życiową i jaki ma charakter
Ponowne badanie osoby po 12-14 latach ujawniło, że dzieci, które oparły się pokusie:
wykazywały większą umiejętność życia w społeczeństwie
osiągały sukcesy osobiste
były bardziej pewne siebie, mieli wiarę we własne siły
lepiej radziły sobie z przeciwnościami
byli bardziej odporni na załamania, apatię, wycofywanie się w stresujących sytuacjach z podjętych już działań
można było na nich polegać i byli godni zaufania
byli również lepszymi uczniami
Ci, którzy od razu chwycili za cukierek:
mieli później różne kłopoty i zaburzenia
byli nieśmiali i nieufni oraz stronili od kontaktów towarzyskich
sądzili że nie maja tego na co zasługują
bywali zazdrośni i zawistni, gwałtowni
nadal pozostawali niecierpliwi i nie potrafili odłożyć na później swoich pragnień
Złe nastroje - złe myślenie
Niepokój - jest w pewnym sensie prawidłową, ale źle ukierunkowaną reakcją, nazbyt silnym przygotowaniem organizmu na przewidywane niebezpieczeństwo
Przykład matki nie mogącej oglądać meczów z udziałem syna, ponieważ ustawicznie czuła niepokój, który upośledzał jej zdolność rozumowania i obniżał sprawność emocjonalną
Wyróżniono dwa rodzaje niepokojących się studentów, takich, którym niepokój przeszkadza w osiąganiu dobrych wyników i takich, którzy radzą sobie dobrze mimo stresu, który jest dla nich motywujący
Graficznie przedstawiony związek między niepokojem a wydajnością:
Optymalny związek, umożliwiający wybitne osiągnięcia-niewielkie pobudzenie nerwowe
(szczyt odwróconej litery U)
↨
↓ ∩ ↓
zbyt mały niepokój-apatia, zbyt silny niepokój- niweczy próby właściwego wykonania zadania
niedostateczna motywacja
do wysiłku gwarantującego sukces
Hypomania - stan lekkiego podniecenia, stan mieszczący się w pobliżu szczytu odwróconej litery U, jest optymalny dla pisarzy i innych twórców, wystarczy jednak by euforia wydobyła się spod kontroli, a przerodzi się w zupełna manię, np. osoby z chorobą maniakalno-depresyjną, które przezywaja ciągłe huśtawki nastrojów
Dobry nastrój:
zwiększa zdolność elastycznego i złożonego myślenia
jednym ze sposobów pomocy komuś w rozwiązaniu jego dylematu jest opowiedzenie mu dowcipu
ludzie rozweseleni, będący w dobrym nastroju są bardziej skłonni do szukania nietypowych rozwiązań problemów i zadań, wykazują się również większą odwagą i wiarą w powodzenie planów i podejmowanych decyzji
Zły nastrój:
kieruje pamięć ku przykrym wydarzeniom i skłania do podejmowania lękliwych, nadmiernie ostrożnych decyzji
emocje nad którymi tracimy kontrolę upośledzają zdolność myślenia
Siła myślenia pozytywnego
Nadzieja - jest czymś więcej niż tylko pogodnym patrzeniem w przyszłość i przekonaniem, że wszystko ułoży się dobrze, to przekonanie, że ma się zarówno wolę, jak i możliwość osiągnięcia zamierzonych celów, bez względu na to, na czym one polegają
Przykład badania studentów, którzy nie zdali trudnego egzaminu, pod kątem posiadanej przez nich nadziei co do poprawy tego egzaminu, stwierdzono, że:
studenci o wysokim poziomie nadziei → będą więcej pracować i myśleć o sposobie jego poprawy
ze średnim poziomem → będą myśleć o sposobie jego poprawy, ale wykazują przy tym mniej zdecydowania w dążeniu do celu
z niskim poziomem → poddawali się, nie myśleli nawet jak poprawić ocenę, ani nie przykładali się do pracy
Okazało się, że mniej więcej przy takich samych zdolnościach intelektualnych czynnikiem decydującym o różnicach w ocenach jest poziom posiadanej nadziei, bowiem studenci o jej wysokim poziomie ustawiają wyżej poprzeczkę, wyznaczają sobie trudniejsze cele i wiedzą jak pracować, aby je osiągnąć
Ludzie różnią się wielkością i stopniem posiadanej nadziei, osoby o jej wysokim poziomie:
mają zdolność do samomotywacji
przekonanie o zdolnościach do osiągania celów i elastyczność do zmiany sposobów ich realizacji
zdolność do podtrzymywania się na duchu w krytycznej sytuacji
posiadają umiejętność dzielenia zadania na mniejsze i łatwe do wykonania części
Optymizm → wielki motywator
Optymizm - podobnie jak nadzieja oznacza silne oczekiwanie, że mimo porażek i niepowodzeń wszystko ułoży się dobrze, zaś optymizm realistyczny popłaca w życiu
Optymiści → wyjaśniają sobie swoje niepowodzenia jako wynik czegoś, co można zmienić jeśli zabiorą się do pracy, do działania
Pesymiści → biorą winę za porażki na siebie, przypisują ją jakiejś własnej cesze, której nie da się zmienić
Przykład, reakcja na odmowę przyjęcia do pracy:
optymista → zwiększa swoją aktywność, szuka pomocy i rady, układa plan dalszego działania
pesymista → zniechęca się, sądzi, że to rezultat jego wady i nie da się już tego zmienić
Badając agentów ubezpieczeniowych stwierdzono, że agenci będący optymistami sprzedają więcej polis
Uskrzydlenie - neurobiologia doskonałości
Stan uskrzydlenia (flow) - to stan w którym emocje są powściągnięte i ujęte w jeden strumień, opatrzone znakiem dodatnim, pobudzone i nakierowane na wykonywane w danej chwili zadanie, to odczucie pełnego odprężenia pomimo pracy, zatracenie poczucia czasu i rzeczywistości, jest zupełnym przeciwieństwem martwienia się i niepokoju
Głównie dotyczy hobby i czynności dobrze nam znanych, wyćwiczonych, w których mamy wprawę, chociaż najbardziej znanym przejawem takiego stanu jest stosunek miłosny, podczas którego dwie osoby zespalają się w jedną harmonijna całość
Flow jest dobrze znany dla sportowców, muzyków, chirurgów, alpinistów, itd.
Charakterystyczne dla uskrzydlenia jest:
uczucie spontanicznej radości, nawet ukojenia
zapominanie o sobie
znakomite samopoczucie
chęć ponownego dążenia do niego
całkowite podporządkowanie działaniu
Stwierdzono, że ludzie koncentrują się najlepiej wtedy, gdy zadanie wymaga od nich nieco większego niż zwykle wysiłku, bowiem jeżeli wymagania są:
zbyt małe → to są znużeni
zbyt duże → to zaczynają się niepokoić
uskrzydlenie występuje → w strefie, która oddziela znużenie od niepokoju
dzięki flow ciężka praca może nam się wydać wytchnieniem, rozrywką, a nie harówką
Uczenie się a uskrzydlenie. Nowy model kształcenia
Badanie 200 artystów w 18 lat po ukończeniu przez nich studiów → najlepszymi malarzami zostali Ci,
którzy w czasie nauki malowali dla samej przyjemności, bo malarze muszą chcieć malować, a nie zastanawiać się podczas malowania, za ile obraz się sprzeda, albo jak ocenią go krytycy
Uskrzydlenie jest warunkiem niezbędnym do uzyskania mistrzowskiej biegłości nie tylko w każdym zawodzie, ale także w uczeniu się, bo uczniowie którzy potrafią osiągnąć ten stan uczą się lepiej
Uznano uskrzydlenie i towarzyszące jemu stany za element najzdrowszej metody uczenia dzieci, motywujący od wewnątrz, a nie za pomocą nagród i kar, podkreślając przy tym , iż:
dzieci zachowują się źle w szkole → kiedy się nudzą
są niespokojne → kiedy przerastają je zadania do wykonania
najbardziej przykładają się do nauki → kiedy jest to coś, na czym im zależy i zajmowanie się tym sprawia im przyjemność
Opracowano tzw. model inteligencji wielorakiej- polegający na określeniu profilu naturalnych zdolności dziecka, rozwinięciu ich oraz próbie wzmocnienia zdolności, które są jego słabymi punktami
II. Korzenie empatii
Alekstymicy - to ludzie, którym brakuje zdolności wczuwania się w u czucia innych osób (czyli brak im empatii), ale również intuicji, są emocjonalnie głusi
Empatia wyrasta ze samoświadomości, im bardziej jesteśmy otwarci na własne emocje, tym wprawniej odczytujemy uczucia innych, zaś kluczem do wyczuwania emocji innych jest zdolność odczytywania sygnałów niewerbalnych (tonu głosu, wyrazu twarzy)
Niemożność odbioru uczuć innego człowieka świadczy o wielkim braku istotnych składników inteligencji emocjonalnej i tragicznie upośledza poczucie człowieczeństwa, brak empatii występuje zwykle u psychopatów, przestępców, gwałcicieli i osób nagabujących dzieci
Stwierdzono, że kobiety wykazują większe poczucie empatii większe od mężczyzn
Empatia pojawia się już u niespełna rocznych dzieci, które na widok łez innego dziecka same zaczynają płakać
Często powtarzane kontakty rodziców z dzieckiem kształtują podwaliny życia emocjonalnego, a najważniejsze są te w których dziecko przekonuje się, że jego emocje spotykają się z empatia, są akceptowane i odwzajemnione w procesie nazwanym dostrojeniem się
Poprzez dostrojenie się matki dają znać swoim dzieciom, że wiedzą co one czują, natomiast przedłużający się brak dostrojenia wywiera na dziecku bardzo negatywny wpływ emocjonalny, jeśli matka stale wykazuje brak empatii z emocjami dziecka, jego radościami, łzami, potrzeba przytulenia, to zaczyna ono unikać wyrażania się, a być może też odczuwania tych emocji
Jest na szczęście nadzieja , jaką dają ,,związki naprawcze” z innymi osobami (z przyjaciółmi, znajomymi, czy krewnymi albo nawiązywane podczas psychoterapii)
Badania na przestępcach, którzy popełnili najbardziej okrutne i przerażające zbrodnie wykazały, że w młodości większość z nich przerzucano z jednej rodziny zastępczej do drugiej albo wychowywali się w sierocińcach
Przeprowadzono tez badania osób z uszkodzonym mózgiem i pomimo rozumianych słów nie mogli oni zrozumieć komunikatu emocjonalnego przekazywanego przez ton głosu, ,,Dziękuje” wypowiedziane sarkastycznym tonem, z wdzięcznością oraz ze złością miało dla nich zawsze to samo neutralne znaczenie.
NIESTETY TO BEZ OPRACOWANIA AGNIESZKI JESZCZE
5