USPRAWNIANIE W AMPUTACJACH

Celem amputacji jest bądź zatrzymanie bądź wyleczenie choroby. Przywrócenie czynności kończyny zależne jest od:

1.Ogólnej wydolności, psychicznej i fizycznej

2.Poziomu odjęcia kończyny

3.Kikuta poamputacyjnego

4.Protezy

5. Rehabilitacji

Kikut poamputacyjny uważa się za nowy środek lokomocji. Amputacja stanowi uraz psychiczny jak i fizyczny. Cele rehabilitacji jest możliwie najlepsze i największe wykorzystanie pozostałych sprawności tak, aby osiągnąć maksimum funkcjonalności.

Proces rehabilitacji dzielimy na:

1. Przedamputacyjny

2. Poamputacyjny przed zaprotezowaniem

3. Protezy tymczasowej

4. Protezy stałej

Ad.1, Amputacja to uraz fizyczny jak i psychiczny. Choremu przed amputacją należy przedstawić, co będzie mógł robić a czego nie będzie mógł. Chorzy potrzebują pomocy w rozwiązywaniu problemów domowych i socjalnych. Szczególny nacisk w rozmowach należy kłaść na to, czemu pacjent będzie mógł sprostać a czemu nie. W tym okresie leczy się stany zatrucia, zapalenia stany ropne, wyniszczenia, choroby metaboliczne.

W ćwiczeniach pooperacyjnych, których celem jest skorygowanie lub likwidacja przykurczów stawowych oraz poprawa ogólnej wydolności fizycznej i sprawności ruchowej. Należy również zwiększyć ruchomość tułowia poprzez przewracania się z boku na bok, siadania, utrzymywania równowagi. Kończyny górne wymagają wzmocnienia szczególnie prostowniki, które warunkują sprawne poruszanie się na wózku, do tych ćwiczeń należą: ćwiczenia w poręczach i o kulach, wsiadanie i zchodzenie z wózka. Ćwiczenia oporowe chorej jak i zdrowej kończyny. Istotne SA ćwiczenia oddechowa.

Ad. 2, Trwa od 3-4 miesięcy od 1970 roku protezowanie zwykle odbywa się na stole operacyjnym. Głównym celem tego okresu jest uzyskanie zagojonego bezbolesnego bezbolesnego zahartowanego kikuta, nadającego się do włożenia do leja protezy. Profilaktyka p-bólowa polega na leżeniu w łóżku i nienapinanie świeżo staumatyzowanych mięśni, które to w odwrotnym przypadku mogą przynieść dolegliwości bólowe. Kikut powinien się goić przez 5-6 dni.

Zapobieganie obrzekom uzależnione jest od odpływu limfatycznego i żylnego. Pomocne jest tu wyższe układanie kikuta, bandażowanie opaskami elastycznymi, oraz inne metody ucisku zewnętrznego, należy pamiętać, aby nie przesadzać w stosowaniu w/w metod.

Bandażowanie nie powinno być mocne niż obcisłe skierowane dogłowowo.

We wczesnym okresie po operacyjnym nie stosuje się ćwiczeń kikuta. Należy układać pacjenta na brzuchu 3 razy dziennie celem profilaktyki p-ciw przykurczonej. Po 5 dniach można założyć na 2 godziny dziennie protezę pneumatyczna, która pozwala n częściowe obciżanie kończyny. Zapewnia pionizacje pacjenta i wczesną naukę chodzenia.

Ad. 3, Protezę tymczasową pacjent powinien otrzymać po zagojeniu się ran i zdjęciu szwów, czyli zwykle po 2-3 tygodniach.

Proteza kończyny dolnej winna zapewnić:

1. Naukę stania i obciążania protezy

2. Naukę chodu przez wprawianie w ruch protezy mięśniami

3. Likwidacje przykurczy zgięciowych

4. Dalsze zmniejszenie Obrzęku pooperacyjnego za pomocą ucisku mechanicznego

Proteza winna być zaopatrzona w łatwo wymienialny lej i elastyczny, winna być stabilna i lekka. Pacjent powinien nauczyć się obsługi protezy, nakładania, zdejmowania, stania chodu siadania, wchodzenia i schodzenia po schodach, pokonywania krawężników i przeszkód terenowych.

KOŃCZYNA GÓRNA

Zezwala się na wczresniejsze wykonywanie ruchów celowych, ponieważ nie ma ona zadania dżwigania ciężaru ciała, już po upływie 2 dni pacjent zakłada, siatkowe mankiety z uchwytami na długopis czy widelec.

Ad. 4, W miarę postępów i optymalnych warunków pacjent przechodzi na protezę stałą, po pomyślnym przejściu chorego przez wstępny okres rehab. Z protezą tymczasową. Należy unikać opóźnień, które mogą utrwalić niepożądane wzorce ruchowe. Trening z proteza definitywną polega na nauce czynności codziennych.

Protezowanie na stole operacyjnym

Polega ona na założeniu cienkiego cienkiego pokryciu go opatrunkiem gipsowym i dokładnym domodelowaniu kikuta. Do gipsu doczepia się szczudło zakończone stopą, lub końcówką pracującą (dla kg).

Zapobiega to wstrząsowi psychicznemu związanego z faktem utraty kończyny. Przyjmowanie przez pacjenta wyprostnej postawy ciała zachowuje odruch z błędnika.

Sztywny opatrunek gipsowy ogranicza stopień pooperacyjnego obrzęku, oraz sprzyja gojeniu się rany.

Przyspieszenie zdrowienia i wcześniejszy powrót do sprawnego życia.

AMPUTACJE W CHOROBACH KRĄŻENIA OBWODOWEGO.

Wskazania;

1. Usunięcie obumarłych tkanek, których nie da się ożywić

2. Usunięcie tkanek, których nie dało się ożywić po przywróceniu krążenia

3. Nowotwory złośliwe, choroby naczyń krwionośnych

4. Zapalenia kości

5. Rozległe uszkodzenia urazowe

Poziom amputacji powinien być poniżej wyczówalnego obwodowego tętna, co pozwala na właściwe gojenie się rany.

2

---