ZAGROŻENIA EKONOMICZNE

Przestępczość ekonomiczna staje się najważniejszą dziedziną zainteresowań większych grup przestępczych. Wykorzystują one luki przepisów lub brak komplementarności szybko zmieniających się przepisów regulujących obrót gospodarczy i finansowy. Celem przeciwdziałania tym zjawiskom konieczne jest sięganie po nadzwyczajne środki.

• w obrocie bankowym i kapitałowym:
- wyłudzenia bankowe na podstawie sfałszowanych dokumentów (kart kredytowych, poleceń przelewu, weksli i czeków),
- wyłudzenia gwarancji i kredytów bankowych, przy użyciu sfałszowanych zaświadczeń (np. o prowadzeniu działalności gospodarczej, o zatrudnieniu i innych), przestępstwa ubezpieczeniowe,
- oszustwa związane z leasingiem maszyn, urządzeń i środków transportu znacznej wartości,
- nadużycia na rynku papierów wartościowych (w tym manipulacje ceną, ujawnianie poufnych informacji, inwestycje w rynek kapitałowy i pranie pieniędzy),
- pranie brudnych pieniędzy (w tym głównie: tworzenie fikcyjnych transakcji gospodarczych, wyprowadzanie środków finansowych do tzw. rajów podatkowych)

• w dziedzinie działalności gospodarczej
- wyprowadzanie majątku spółek z udziałem państwa oraz agencji i fundacji oraz działanie na szkodę Skarbu Państwa
- celowe doprowadzanie do upadłości firm i wyprowadzanie ich majątku,
- zakładanie firm nie prowadzących żadnej działalności poza udostępnianiem szyldu i kont bankowych strukturom (i celom) przestępczym;

• w sferze obrotu towarowego:
- wyłudzenia podatku VAT, m.in. drogą fikcyjnego eksportu, obrotu gospodarczego i fałszowania faktur,
- wyłudzenia towarów i zagarnięcie mienia na podstawie fałszywych dokumentów i przy odroczonym terminie płatności;
- przemyt i oszustwa akcyzowe, w tym: nielegalny obrót paliwami, fikcyjny reeksport i tranzyt towarów akcyzowych, zaniżanie wartości celnych,
- zaniżanie wartości celnych i należnego podatku dochodowego.

• w zakresie korupcji:
- rozszerzanie się ujawnianych obszarów korupcji, obejmującej głównie: celników, urzędników, administracji terenowej oraz kierownictwa dużych podmiotów gospodarczych. Nowo rozpoznawanym zjawiskiem jest także korupcja korporacyjna (lekarska, adwokacka, sędziowska).
- korupcja związana z działalnością agend państwowych i fundacji, w tym: dopłaty subwencyjne, interwencyjny skup płodów rolnych i preferencyjne kredyty rolne.

Zagrożenia społeczno-ekonomiczne

Przestępczość, polityka karna, prewencja jako problem społeczny oraz bezrobocie, złe warunki bytowe, ubóstwo, niewłaściwe zachowania zdrowotne: palenie tytoniu, picie alkoholu, narkomania, niedostatek sprzyjającej zdrowiu rekreacji.

Zagrożenia wynikające z niewłaściwej polityki zdrowotnej (np. zbyt mały nacisk kładziony na skuteczną profilaktykę pierwotną i wtórną oraz promocję zdrowia w opiece nad populacją w wieku rozwojowym, a także zbyt późne rozpoznawanie chorób nowotworowych i zaburzeń rozwojowych, mała dostępność do świadczeń zdrowotnych wysokiej jakości). Wszystkie te czynniki mają niekorzystne skutki zdrowotne wyrażające się, między innymi:

stale zbyt wysoką umieralnością niemowląt i dzieci,

wysokim poziomem wcześniactwa i małej masy urodzeniowej,

urazami powypadkowymi i ich następstwami w postaci niepełnosprawności,

narastaniem częstości chorób alergicznych,

rozpowszechnieniem próchnicy i chorób przyzębia,

występowaniem wrodzonych wad rozwojowych,

pogorszeniem stanu zdrowia psychicznego i wzrostem np. liczby samobójstw,

depresji, agresji i zaburzeń zachowania.

Rozwój cywilizacji powoduje nie tylko ułatwienie życia, lecz także wiele utrudnień i problemów egzystencjalnych, zagrożenia indywidualne (lęki, obsesje, fobie), uzależnienia (alkoholizm, narkomania, nikotyna), niedożywienie.

Malejące dochody wymuszają oszczędności w procesie zaspokajanie potrzeb, odkładanie konsumpcji w czasie lub konieczność zaciągania zobowiązań. Efektem są pogarszające się warunki życia rodziny. W większej skali należy wymienić (oprócz właściwych gospodarstwom domowym) skutki w postaci zmniejszającego się popytu konsumpcyjnego, malejących przychodów budżetowych, zwłaszcza z podatków od dochodów osobistych, rosnących wydatków na sferę pomocy społecznej itp.

Obok ekonomicznych ubóstwo wywołuje szereg skutków społecznych. Największą szansę na dotarcie do wyższych szczebli edukacji mają dzieci rodziców zamożnych i dobrze wykształconych. Dzieci pochodzące z niższych warstw społecznych rzadziej odnoszą sukcesy w szkole i częściej wybierają szkoły niższego szczebla niż ich rówieśnicy z rodzin o wyższym statusie społecznym. Nawet przy osiągnięciu tego samego pod względem formalnym etapu kształcenia dzieci ludzi dobrze sytuowanych kończą szkoły lepsze, o uznanej renomie i dające większe szanse na rynku pracy.

Niedożywienie dzieci i młodzieży ma bardzo istotne konsekwencje negatywne. Wśród możliwych jego skutków wymienia się:

- zaburzenia rozwoju centralnego układu nerwowego (opóźnienie rozwoju intelektualnego),

- zaburzenia emocjonalne,

- zaburzenia rozwoju społecznego,

- zaburzenia wzrastania i dojrzewania płciowego,

- zmniejszenie siły mięśniowej i sprawności fizycznej,

- zaburzenia odporności, niedokrwistość lub niewydolność oddechowokrążeniowa.

Kolejnym istotnym zagrożeniem rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jest marginalizacja.

ubogie, zmarginalizowane nie przejawiają żadnego zainteresowania

uczestnictwem w szeroko rozumianym życiu społeczno-politycznym, nie czują się

związane z określonym regionem lub narodem.

Osoby te przyjmują określoną strategię

postępowania, która nie opiera się na planowaniu poprawy swojej sytuacji w przyszłości,

ale za cel przyjmuje wyłącznie przetrwanie kolejnego dnia, tygodnia, miesiąca.

Ta strategia przetrwania ogranicza się zwykle do takich form aktywności ekonomicznej,

jak pożyczanie i zabieganie o dary, a także na ograniczaniu wydatków polegającym

głównie na ubożeniu diety, przedłużaniu czasu użytkowania przedmiotów oraz ograniczaniu

korzystania z wody, energii, opału czy urządzeń służących komunikacji. Ten

brak przedsiębiorczości, zaangażowania i chęci nie musi w sposób istotny oddziaływać

na rozwój kraju,

W sposób oczywisty z tworzenia się kultury ubóstwa wynika zagrożenie dla bezpieczeństwa,

które stawia się jako podstawowy warunek rozwoju. Ubogie społeczności

są naturalnym środowiskiem dla tworzenia się patologii społecznych, w tym zbrodni.

Postępującemu ubożeniu społeczeństwa polskiego towarzyszy wzrost liczby popełnianych

przestępstw, co znajduje potwierdzenie w statystykach policyjnych.

Wśród najszybciej rosnących rodzajów

przestępstw wymienia się: kradzież rozbójniczą, rozbój, wymuszenie, uszkodzenie

ciała, kradzież mienia i kradzież z włamaniem. Ofiarami przestępstw padają najczęściej

osoby o wyższym poziomie zamożności,

Zagrożenia dla bezpieczeństwa jak również dla stabilności sytemu społecznego, gospodarczego

i politycznego kraju niesie ze sobą rosnąca fala demonstracji niezadowolenia, w której główną rolę odgrywają ludzie ubodzy i zmarginalizowani, bądź obawiający

się marginalizacji. Na razie te manifestacje niezadowolenia mają stosunkowo łagodny

przebieg, czasami tylko dochodzi do zwykle niegroźnych bójek, bądź sporadycznych

incydentów niszczenia mienia.

Znacznie większym zagrożeniem stabilności państwa może być, wynikająca z powiększającego

się niezadowolenia społecznego, popularność populistycznych polityków

i ugrupowań politycznych, których ignorancja w zakresie wiedzy ekonomicznej oraz

chęć schlebiania masowemu wyborcy bez względu na konsekwencje gospodarcze może

stanowić zagrożenie nie tylko dla rozwoju, ale dla funkcjonowania gospodarki w ogóle.

---