1. Ramy czasowe polskiego pozytywizmu: charakterystyka trzech okresów epoki

ETAP	POLSKA - ZABORY
Początek pozytywizmu 1864 - 1884	1864 - upadek powstania styczniowego, najsmutniejszy początek w historii, dramatyczne wydarzenia, represje popowstańcze; 1871 - na łamach „Przeglądu Tygodniowego” ukazał się artykuł A. Świętochowskiego My i Wy - manifest programowy polskiego pozytywizmu; 1870 - Teka Stańczyka Lata 70: rozkwit literatury tendencyjnej, służącej propagowaniu pozytywistycznych założeń programowych. Wykład: Pierwszy etap właściwego pozytywizmu. 1870 - 74 - odnotowujemy okres naporu. Ludzie skupieni wokół Przeglądu Tygodniowego na czele, którego stał A. Wiślicki, utworzyli nieformalną grupę - wytworzyli „ferment” -> jego istota polegała na przeniesieniu pewnych założeń, poglądów z zachodu. Prus, Świętochowski, Chmielewski, Wiślicki. Była to grupa agresywna, która atakowała konserwatyzm. Rozwija się prasa pozytywistyczna, pozytywizm warszawski.
Rozkwit pozytywizmu 1884 - 1905	Lata 80. najważniejsze fakty literackie: 1884 - H. Sienkiewicz „Ogniem i Mieczem” 1885 - E. Orzeszkowa „Nad Niemnem” 1886 - H. Sienkiewicz „Potop”, B. Prus „Lalka” 1888 - H. Sienkiewicz „Pan Wołodyjowski” 1882 - powstał Hołd pruski 1887 - założono warszawskie „Życie” 1890 - przewieziono zwłoki Mickiewicza na Wawel Wykład: Najważniejsze jest dziesięciolecie 1884- 1894. Pozytywizm dojrzały. Powstają najlepsze powieści.
Schyłek pozytywizmu 1905 - 1914	1891 - debiut poetów młodopolskich: K. Przerwy - Tetmajera, A. Niemojewskiego, F. Nowickiego 1895 - H. Sienkiewicz „Quo vadis” 1888 - Założenie Politechniki Warszawskiej, Budowa Gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych 1900 - Jubileusz Sienkiewicza 1905 - Nagroda Nobla dla Sienkiewicza 1911 - H. Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy” Wykład: Okres, kiedy wchodzą hasła modernistyczne (są jednak jeszcze żywe prądu pozytywistyczne). Sienkiewicz, Prus, Konopnicka, Kraszewski - najczęściej wznawiani.
Ogólnie	- Nazwy: realizm, naturalizm, pozytywizm -> żadna z tych nazw nie jest w pełni adekwatna do lit., którą nazywa. - Pozytywizm to termin, który wywodzi się z filozofii. Filozof August Comte napisał „Kurs filozofii pozytywnej”. Realizm i naturalizm to określona metoda pisarska, rodzaj poetyki. - Dla odróżnienia realizmu pozytywistycznego od innych realizmów mówi się o realizmie krytycznym, ale uznano, że nie jest to dobra nazwa dla tego okresu. Każdy z tych terminów jest nacechowany i odsyła naszą uwagę do treści pozaliterackich i pozaepokowych. - Maciejewski w „Przedburzowcach” pokazał, że w latach 50. XIX wieku kształtowały się w literaturze idee pozytywistyczne. - Pozytywizm tworzyli ludzie urodzeni w latach 40., którzy na scenie literackiej wystąpili w latach 50. - „Upadek powstańca” obraz sytuacji narodu polskiego nakreślony przez A. Grodera - represje, konfiskaty, chłopom płacono, aby nie pomagali powstańcom - 1864 - dekret uwłaszczeniowy, stworzy go car, element polityki skłócającej chłopa z panem. Zmiana pańszczyzny na czynsz - chłopi walczyli o to. - „car dał nam to, czego panowie polscy nie chcieli” - zwrócono chłopa przeciwko panu. - „wolny najmita” - nastąpiła całkowita bariera między dworem a wsią. Pan nie interesował się chłopem. - w królestwie polskim nie obowiązywało prawo autorskie. Język niemieckie, rosyjski - wykładowy. Sprawa we Wrześni. „Dzwonek częstochowski” Adamczyk - wydalony ze szkoły, dlatego że występował przeciwko temu, aby dzieci śpiewały „Boże chroń cara”. - Wóz Drzymały, zabór pruski - uniwersytety: Jagielloński, Lwowski. Literatura ośrodkiem społecznym: scalanie narodu, tożsamość narodowa. - nie wolno było używać pewnych słów. Wytworzył się język ezopowy
Czas trwania	Ok. 20 lat

---