1. Podaj etapy prowadzenia indywidualnego przypadku

Praca socjalna z przypadkiem obejmuje określone procedury postępowania nazwane etapami:

• Diagnoza przypadku (rozpoznanie)

• Opracowanie planu postępowania

• Prowadzenie przypadku

Postępowanie pracownika socjalnego prowadzącego indywidualny przypadek powinno rozpoczynać się od:

1. właściwie zdefiniowania problemu poprzedzanego, rozpoznaniem sytuacji życiowej klienta. W tej fazie działania pracownika socjalnego podstawowym narzędziem jest rozmowa i wywiad z klientem oraz tzw. „wywiad środowiskowy” Umiejętnie przeprowadzona rozmowa i właściwie przygotowany wywiad jest dla pracownika socjalnego nieocenionym źródłem wiedzy o klientach

2. integralną częścią rozpoznania diagnostycznego powinna być pogłębiona charakterystyka społeczno-kulturowej specyfiki środowiskowej w której żyje potencjalny lub faktyczny adresat działań. Dopiero teraz stawiamy ostateczną diagnozę społeczną, która wskaże bezpośrednie lub pośrednie przyczyny trudności życiowych jednostki, co pozwoli określić kierunki i sposoby ich przezwyciężania. Jest to dla całej procedury prowadzenie indywidualnego przypadku moment najważniejszy przesądzający o dalszych efektach pracy socjalnej.

3. Kolejny etap postępowania który określa „ co kiedy i jak czynić ma pracownik socjalny” Plan pomocy powinien opierać się na jasno sformułowanych celach będący odpowiedzią na pytania:

• Kto jest głównym adresatem naszych działań

• W jakim okresie i zakresie możemy spodziewać się pozytywnych skutków naszej interwencji

• Jakich zmian oczekujemy.

Po opracowaniu planu pomocy następuje jego wchodzenie

4. Ostatnim etapem będzie ocena wdrążonego planu pracy z indywidualnym przypadkiem, ocena efektów podjętej interwencji (ewaluacja).

2. Wymień zasady pracy socjalnej.

• Akceptacja klienta- dostrzeganie i zrozumienie wszystkich okoliczności w jakich funkcjonuje klient

• Afirmacja indywidualności- uznanie i docenienie indywidualnych cech klient. Indywidualizacja wymaga wolności od nastawień i uprzedzeń unikanie „przyklejania etykiet” i podejścia stereotypowego, jak także wiedzy na temat zachowań ludzkich.

• Celowe wyrażanie uczuć i odczuć klienci powinni mieć możliwość nieskrępowanego wyrażania swoich uczuć w relacji z pracownikiem socjalnym (wyjść poza same fakty by odkryć uczucia, które leżą u ich podstaw)

• Postawa nieoceniająca zasada wstrzymywania się od ocen opiera się na przekonaniu ż e funkcja pracy socjalnej wyklucza przypisywanie winy lub niewinności, choć zawiera oceny wartościowujace postawy

• Obiektywizm badanie sytuacji bez osobistych preferencji

• Kontrolowanie zaangażowania emocjonalnego nadmierna identyfikacja emocjonalna kłóci się z zasadą obiektywności i neutralności. Kontrolowane zachowanie emocjonalne osiąga się przez empatię

• Samostanowienie zasada samostanowienia oparta jest na uznaniu „praw i potrzeb klientów co do wolności dokonywania wyborów i podejmowania decyzji”. Pracownicy socjalni są odpowiedzialni za budowanie takich realcji roboczych z klientami , w których możliwe jest dokonywanie wyborów

• Dostęp do zasobów pracownicy socjalni wzywani są do działanie na rzecz zapewnienia wszystkim potrzebnych zasobów, usług oraz możliwości

• Poufność lub prawo do prywatności oznacza, że klienci muszą wyrażać swoja zgodę zanim jakiekolwiek informacje dotyczące ich tożsamości, treści prowadzonych rozmów zostaną ujawnione

3. Podstawowe założenia psychiatrii środowiskowej

Psychiatria środowiskowa to kierunek współczesnej psychiatrii wykorzystującej lokalne środowisko w działaniach profilaktycznych, leczeniu i rehabilitacji zaburzeń psychicznych. Jednym z podstawowych założeń psychiatrii środowiskowej jest przekonanie że sprawa opieki nad chorymi, ich indywidualny i społeczny los nie są zadaniem wyłącznie psychiatrii lecz całej społeczności i społeczeństwa.

4. Rola dziecka w rodzinie alkoholowej.

Podstawowe role dziecka w rodzinie alkoholowej:

1. Bohater rodzinny- osoba poświęcająca się dla rodziny, rezygnująca z osobistych celów życiowych by godzić rodziców i zajmować się młodszym rodzeństwem, żyje życiem innych członków rodziny, ma małą świadomość własnych pragnień i potrzeb. Tego rodzaju zachowania przejawia najczęściej najstarsze dziecko. Postawa taka uniemożliwia podążanie własną drogą życiową, dochodzi do skrajnego wyczerpania.

2. Wspomagacz- dziecko dbające o zadowolenie i komfort alkoholika. Nieświadomie wspomaga chorobę alkoholową szukając powodów uzasadniających picie(najczęściej szuka własnej winy w tym, że rodzic pije).

3. Wyrzutek/kozioł ofiarny- dziecko oscylujące w stronę marginesu społecznego z powodu zagubienia, braku zainteresowania rodziców jego osobą, bądź też w odwecie. Sprawia trudności wychowawcze, sięga po alkohol i środki psychoaktywne. Często cały dzień spędza poza domem.

4. Zagubione dziecko/niewidzialne dziecko/dziecko we mgle/Aniołek- dziecko takie izoluje się od rodziny i jej życia, a czasem nawet w ogóle od życia rodzinnego. Jest ono samotne, identyfikuje się raczej z bohaterami książek bądź filmów. Trudno nawiązuje kontakty. Boi się świata realnego i nie umie się w nim poruszać. Ucieka do wewnątrz.

5. Maskotka/Błazen- specjalizuje się w rozładowywaniu napięć w rodzinie, wygłupia się i rozśmiesza. Gra rolę ukochanej córki czy syna.

5. Omów zjawisko tolerancji-nietolerancji.

Osobą tolerancyjną jest ten kto potrafi przyjąć postawę akceptowania kogoś lub czegoś bez aprobowania tego kogoś lub czegoś. Tolerancję okazuje więc ten, kto nie zawsze potępia to czego sam nie akceptuje. Człowiek tolerancyjny w niektórych przypadkach nie interweniuje mimo, że widzi wokół siebie coś niestosownego. Osoby tolerancyjne mając na temat kogoś bądź też czegoś negatywną opinię chowają ją dla siebie, a jeśli już ją wyraża robi to powściągliwie i bardzo ostrożnie. Człowiek tolerancyjny to człowiek wyrozumiały dla ludzkich błędów i słabości, które widzi w innych. Nie stara się on nikogo przekonywać do własnych poglądów, ale jeśli jednak zdecyduje się to zrobić to robi to bardzo delikatnie i ostrożnie. Pojęcie tolerancji to z łaciny tolerantia, oznacza życzliwość i wyrozumiałość.

Wyróżniamy 3 rodzaje tolerancji:

1. Tolerancja negatywna, inaczej bierna, formalna. Polega ona na nie sprzeciwianiu się cudzym działaniom, poglądom, mimo ich ujemnego oceniania;

2. Tolerancja pozytywna, inaczej czynna, treściwa. Polega ona na akceptowaniu, a nawet na aktywnym popieraniu tych cudzych poglądów, czy działań, z którymi się nie zgadzamy czy uważamy je za błędne, np. Katolik, który nie wierzy w inną religię, ale aktywnie opowiada się za tym, że jej wyznawcy mają do tego prawo.

3. Tolerancja rozumiana jako brak przymusu wobec drugiego człowieka. Polega na tym, że osoba która nie zgadza się z poglądami, bądź działaniami drugiego człowieka dąży do zmiany tych jego poglądów czy działań, ale robi to w sposób łagodny, za pomocą dialogu, perswazji, otwartości na argumenty drugiego człowieka

Brak tolerancji prowadzi do praktyk dyskryminacyjnych i uprzedzeń. Formy dyskryminacji:

1. Dehumanizacja in. Dewaluacja polega na obniżaniu wartości drugiego człowieka bądź też grupy ludzi. Traktowanie ich, myślenie o nich, że są pozbawieni przynajmniej niektórych cech człowieczeństwa;

2. Delegitymizacja to zjawisko polegające na ograniczaniu praw jakiejś grupy mniejszościowej w stosunku do tych praw, które posiada większość społeczeństwa mająca pełne prawa;

3. Segregacja polega na fizycznym oddzielaniu grup mniejszościowych od większości obywateli poprzez umieszczanie mniejszości w gettach i innych osobnych obszarach.

4. Eksterminacja to fizyczne niszczenie, zabijanie określonych grup mniejszościowych.

6. Kodeks etyczny pracownika socjalnego

Kodeks etyczny służy praktykującym pracę socjalną zawiera on:

1. Ogólną postawę i sposób postępowania pracownika socjalnego

• Wysokie morale osobiste i zawodowe

• Doskonalić kwalifikacje zawodowe

• Kierować się zasadą dobro i zło

• Odpowiedzialność za jakość i zakres świadczeń pomocowych

• Nie może wykorzystywać kontaktów zawodowych dla własnych korzyści

• Pomoc ludziom w rozwiązywaniu ich trudności życiowych, ekonomicznych, emocjonalnych, rodzinnych.

2. Odpowiedzialność pracownika socjalnego wobec klienta:

• Szanowanie godności klienta jego prawo do samostanowienia

• Traktowanie klientów równo

• Dążenie do usamodzielnienia swojego klienta

• Udostępnianie klientowi pełnych informacji na temat dostępnych świadczeń

• Za zgodą klienta ma prawo zaprzestać pomocy lub wtedy, gdy stwierdzi, że pomoc już nie jest potrzebna

• Ma prawo zmienić formę udzielanej pomocy, jeśli stwierdzi świadczenia zostały wykorzystane niezgodnie z ich przeznaczeniem

• Zachować tajemnicy zawodowej dot. Tych informacji, które uzyskał w toku czynności zawodowych. Może ujawnić te informacje wówczas gdy przemawiają za tym względy zawodowe i społeczne.

3.Odpowiedzialnośc etyczna wobec współpracowników

• Respektowanie zasady lojalności zawodowej

• Rzetelnie oceniać swoich współpracowników - obiektywizm

• Współpraca z innymi, konsultacja w sprawach trudnych

4. Odpowiedzialność etyczna wobec pracodawcy

• Przestrzeganie zobowiązań wobec instytucji, która go zatrudnia

• Usprawnianie funkcjonowania instytucji, która go zatrudnia i do poprawy efektywności świadczeń pomocowych, które wykorzystuje on i jego pracownicy.

• Dysponowanie racjonalnie środkami finansowymi i rzeczowymi przeznaczonymi na świadczenia społeczne.

5. Odpowiedzialność wobec własnego zawodu

• Rzetelne wykonywanie zawodu i pogłębianie własnej wiedzy zawodowej

• Dbałość o własna rangę zawodu, integralność zawodu

6.Odpowiedzilność etyczna wobec społeczeństwa

• Działania na rzecz dobra ogólnego

• Zapewnienie osobom dostępu do niezbędnych świadczeń i szans życiowych

• Wspieranie działalności lokalnej na rzecz samopomocy społeczności oraz zachęcać do tworzenie instytucji zajmujących się pomaganiem ludziom

7. Cechy struktur młodzieżowych i motywy przynależności

Subkultury młodzieżowe

Najczęściej przyjmuje się, że subkultury odznaczają się odrębnością od dominującej kultury społeczeństwa w zakresie pewnych wartości i norm postępowania. Jeżeli subkulturowe wartości i normy są sprzeczne z tymi, które są charakterystyczne dla kultury dominującej, można mówić o subkulturach dewiacyjnych.

Do głównych cech subkultur młodzieżowych zalicza się:

- założenia ideologiczne

- obyczajowość

- kreowany wizerunek, aktywność twórcza.

Trójfazowy okres rozwoju spontanicznej kultury młodzieżowej:

• 1. subkultura młodzieżowa - chęć odróżnienia się od reszty społeczeństwa głównie przez zewnętrzne atrybuty- ubiór, styl spędzania czasu wolnego, język. Wzory zachowania tego rodzaju grup mieszczą się w ramach powszechnie obowiązującego porządku społecznego

• 2. okres kontrkultury- młodzież uświadamia sobie wtedy swoją odrębność pokoleniową i kulturową, protest przeciwko zasadom funkcjonowania oraz wartościom, tworzącym fundament społeczeństw zachodniego kręgu kulturowego. Zakwestionowanie świata rządzonego przez wartości materialne, nastawionego na efektywność i zysk.

• 3. faza kultury alternatywnej- stadium najbardziej dojrzałe: totalna krytyka zastanego świata dorosłych jest powoli zastępowana przez próby kreowania wzorców i zachowań pozytywnych. Społeczności alternatywne są nastawione raczej na twórczą aktywność na obrzeżach głównego nurtu kulturowego niż atakowanie starego systemu.

Młodzi dorastający ludzie znajdują się w specyficznej sytuacji społecznej. Osiągnęli już dojrzałość biologiczną, nie są, więc już dziećmi. Jednocześnie jednak nie przyznaje się im praw i nie nakłada obowiązków, charakterystycznych dla ludzi dorosłych. Charakter okresu młodości dobrze opisuje pojęcie „moratorium”, czyli odroczenie. W związku z pobieraniem nauki odroczona jest odpowiedzialność, związana z finansowaniem swojego utrzymania. Podobnie jest z założeniem rodziny i opieką nad dziećmi. Psychospołeczne moratorium to swoisty okres ochronny, pozwalający młodym ludziom na wypróbowywanie różnych rodzajów aktywności bez konieczności ponoszenia wielu konsekwencji nietrafnych wyborów.

Rozwój kultury młodzieżowej jest odbiciem skomplikowanych procesów społeczno- ekonomicznych i zmian cywilizacyjnych. Jej kształt wynika ze specyfiki okresu dorastania- czasu, który charakteryzuje się m. in. nasiloną potrzebą autonomii i zaburzeniami społecznego funkcjonowania. Grupy subkulturowe są istotnym elementem kultury młodzieżowej i spełniają ważne funkcje w życiu adolescentów; zarazem jednak uczestnictwo w subkulturach dewiacyjnych może nieść za sobą szereg zagrożeń dla prawidłowego rozwoju młodych ludzi.

Subkultury młodzieżowe:

- heavymetalowcy
- depechowcy
- szalikowcy
- sprajowcy
- graficiarze
- sataniści
- punki
- raperzy
- anarchiści
- grunge
- rockersi
- jumole
- rastafarianie
- rolkarze
- killersi
- skinheadzi

8. Opieka hospicyjna- zasady organizacyjne i etyczne

W ujęciu Światowej Organizacji Zdrowia opieka hospicyjna i opieka paliatywna to synonimy tej samej opieki sprawowanej nad chorymi w terminalnym, ostatnim stadium choroby, kiedy nie oczekuje się już wyleczenia, co więcej nie dąży się także do przedłużania życia, ale do stworzenia możliwie największego komfortu życia pacjenta, bez bólu w szerokim jego znaczeniu.

Hospicjum jest wyjściem naprzeciw chorego, umierającego człowieka i jego potrzeb. Hospicjum to zespół ludzi, którzy próbują wspólnie z bliskimi chorego otoczyć go opieką, ale być także wsparciem dla rodziny, fachową pomocą i ludzkim zrozumieniem.

Opieka hospicyjna to obok walki z bólem, dostrzeganie całego człowieka z jego problemami. Poczucie izolacji, odstawienia na boczny tor życia, niezrozumienie przez innych, problemy z zaakceptowaniem swojego stanu, konieczność odejścia, osierocenia najbliższych, obciążenia ich opieką nad sobą, obciążenia finansowego, niezałatwione sprawy materialne i duchowe, sens cierpienia i śmierci w wymiarze osobistym, poczucie winy, niespełnienia to tylko niektóre problemy towarzyszące człowiekowi, obok tych czysto fizycznych związanych z chorobą jak ból, zmiany wyglądu, zniedołężnienie, osłabienie, depresja, bezsenność.

Opieka paliatywna/hospicyjna ma charakter całościowy- holistyczny. Celem tej opieki jest poprawa jakości życia chorego przez łagodzenie i uśmierzanie bólu, a także poprzez niesienie szeroko pojętej pomocy lekarsko- pielęgniarskiej i psychologiczno- duchowej.

Większość nieuleczalnie chorych uważa dom za najlepsze miejsce opieki i umierania. Własny dom, pokój daje większe poczucie bezpieczeństwa, pozwala na kontynuowanie w miarę normalnego życia w rodzinie, wśród najbliższych. Tylko w domu chory jest w stanie zachować pełnię samostanowienia o sobie, prawo do decydowania- on jest gospodarzem, a odwiedzający go personel hospicjum gościem.

Domowa opieka hospicyjna powinna opierać się na ścisłej współpracy z rodziną. Członkowie zespołu nie zastępują rodziny w jej obowiązkach, lecz pomagają, służą radą, udzielają odpowiedniego instruktarzu dotyczącego sposobu pielęgnacji, leczenia i zachowania się wobec chorego. Udzielają wsparcia psychicznego i duchowego, ponieważ rodzina znajduje się często od dłuższego czasu w stanie dużego stresu.

Hospicjum służy podtrzymaniu i poprawieniu godności i jakości w reszcie życia, która pozostała choremu człowiekowi.

Zasady opieki hospicyjnej:

1. Leczenie ukierunkowane na zwalczanie dla objawów choroby, m. in. Bólu

opieka psychiczna i duchowa

rozmowa z umierającym

2. Pacjent traktowany jest jako osoba, którą trzeba wyleczyć, a nie jako jednostka chorobowa

3. opieka nad rodziną chorego, również po jego śmierci

4. włączanie rodziny do opieki nad chorym

5. Opieka prowadzona jest przez zespół hospicjantów, którzy współdziałają ze sobą i się uzupełniają

6. opieka ma charakter ciągły, zapewniony przez stały skład personelu

7. personel jest dostępny o każdej porze dnia i nocy.

Opieka hospicyjna jest wszechstronnym, aktywnym działaniem, które ma na celu zaspokojenie wszystkich potrzeb pacjenta cierpiącego na chorobę, która cały czas postępuje i nie można jej już leczyć

9. Metody rozwiązywania konfliktu interpersonalnego

Rozwiązywanie konfliktów.

Pseudorozwiązywanie konfliktów - prowadzi do chwilowego załagodzenia konfliktu. Zaliczamy do nich:

1. ignorowanie

2. Odwlekanie

3. Pokojowe współistnienie

4. Separacja

5. Kompromis

Techniki rozwiązywania konfliktów, interwencja w konflikt. Konflikty można rozwiązać dość prosto, jeśli będziemy opierać się o opracowane gotowe techniki. Nie są to techniki uniwersalne i nie zawsze dają równie dobre wyniki we wszystkich sytuacjach.

1. Partycypacja w podejmowaniu decyzji- zanim dojdzie do konfliktu można starać się mu przeciwdziałać. Należy pamiętać, że decyzje podejmowane w sporze nie powinny być podejmowane samodzielnie. Partycypację w podejmowaniu decyzji bardzo dobrze jest stosować w rodzinie, tak aby wszystkie strony konfliktu były przekonane o udziale w planowanych zmianach.

2. Technika przeciwnych reakcji- stosowana głównie w takiej sytuacji, kiedy trzeba opanować agresję. Jest nie tyle skierowana na rozwiązanie konfliktu co raczej na stworzenie lepszej atmosfery dalszych rozmów. Opiera się ona na założeniu, że ludzie nie są w stanie wykonać dwóch przeciwnych reakcji jednocześnie. Oznacza to, że jeśli skonfliktowane strony przeżywają gniew i agresję zostaną poddani oddziaływaniu bodźców wywołujących reakcję przeciwną, to nasilenie tych pierwszych znacznie się zmniejszy. Wiele badań pokazuje, że gniew i agresję można ograniczyć poprzez nakłanianie do takich reakcji jak empatia, rozbawienie czy też uczucie o nieznacznym zabarwieniu seksualnym. A więc należy spróbować wywołać u osoby zagniewanej zupełnie odmienną reakcję. Ta reakcja nie musi mieć związku z konfliktem.

3. integratywne rozwiązywanie sporów - metoda nastawiona na współpracę. Jej założeniem jest przekonanie, że istnieją rozwiązania, które mogą zostać zaakceptowane przez obie strony konfliktu. W tej metodzie najpierw wzajemne stosunki muszą zostać doprowadzone do takiego stanu, w którym możliwe będzie porozumiewanie się. Metoda ta zakłada przeprowadzenie sześciu następujących kroków:

1. przegląd i uzgodnienie wzajemnych stosunków- rozpoczyna się to od stworzenia środowiska, w którym możliwa jest praca nad problemem. Dobrze jeśli jest to pokojowe, neutralne miejsce, strony powinny wyrazić zgodę na poświęcenie dużej ilości czasu, a także zgodę na otwartą rozmowę.

2. Przegląd i uzgodnienie punktu widzenia- strony muszą tutaj ustalić co do tego, że istnieje rozwiązanie korzystne dla obu stron. Dopóki nie będą o tym przekonane, to spotkanie będzie walką dwóch stanowisk.

3. Przegląd i uzgodnienie postaw- strony powinny przedstawić i przedyskutować swoje odczucia i przekonania. Na tym etapie można zredukować odczucia wrogości, nieufności. Postawy obu stron powinny zostać przedefiniowane w taki sposób, który spowoduje ich depersonalizację.

4. Definiowanie problemu- jasne ustalenie potrzeb i celów obu stron. Jeżeli zostaną wyrażone w sposób otwarty pozwoli to jasno zdefiniować problem. Z kolei poprawne definiowanie problemu powinno odbywać się w taki sposób aby uniknąć jednostronnych rozwiązań.

5. Poszukiwanie alternatyw- obie strony generują i wspólnie poszukują rozwiązań aż do momentu kiedy ich lista nie jest pełna.

6. 
   Ocena i decyzja- listę przedstawionych rozwiązań ocenia się ze względu na:

• Akceptowalność- to odpowiedź na pytanie czy proponowane rozwiązanie uwzględnia potrzeby i cele obu stron

• Jakość- czy to rozwiązanie da się wprowadzić w życie czy jest realne.

IV. Negocjacje oparte na zasadach- twórcy R. Fisher i W…. Opiera się na założeniu, ze istnieje rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony. Negocjacje oparte na zasadach nazywa się czasami rzeczową postawą w negocjacjach. W ten sposób odróżniamy je od postawy twardej lub miękkiej.

Twardy typ negocjacji- to silna koncentracja na własnym stanowisku. Nieustępliwość zarówno w stosunku do problemu jak i do ludzi.

Miękki typ negocjacji- charakteryzuje się uległością, jest nastawiony na to, żeby zachować dobre relacje z partnerem, niekoniecznie rozwiązać problem.

Styl rzeczowy- miękka postawa w stosunku do ludzi, twarda w stosunku do problemu.

W tych negocjacjach obowiązują cztery zasady, jednocześnie są one wskazówką jak postępować w sytuacjach konfliktowych:

1. Oddzielenie ludzi od problemu- respektowanie tej zasady pozwala zredukować wpływ emocji w naszym działaniu często jest tak, że stosunek do osoby, z którą toczymy spór dominuje konflikt. Dlatego dobrze jest oddzielić stosunek do osoby od stosunku do problemu.

2. Skoncentruj się na interesach a nie na stanowiskach- w większości przypadków w spór uwikłane są dwa poziomy. Jeden z nich najczęściej jest jawny i jest to stosunek, a drugi jest nietożsamy ze stanowiskiem i jest to interes. Umiejętność przejścia z poziomu stanowiska na poziom interesu to znalezienie porozumienia.

3. Staraj się znaleźć możliwości korzystne dla obu stron- żeby to osiągnąć niezbędne jest potraktowanie problemu jako gry o sumie nie zerowej. Bez względu na to czy jesteśmy stroną konfliktu, czy też ingerujemy w konflikt jako osoba z zewnątrz musimy odpowiedzieć na podstawowe pytania: Czy proponowanie rozwiązania uspokoi obie zwaśnione strony? Czy każda z nich wyjdzie z konfliktu jako wygrana?

4. Nalegaj na stosowanie obiektywnych kryteriów- zakłada ona że takie kryteria istnieją w ogóle.

VI. Spotkanie w milczeniu- pomaga szczególnie w tych konfliktach, które są spowodowane nieumiejętnością komunikacji werbalnej, to nie to samo co tzw. Ciche dni. Istnieje zakaz komunikacji werbalnej, ale jednocześnie zakaz prób porozumiewania się przy pomocy gestów i mimiki. To technika, która bardzo często kończy się porozumieniem, obniżeniem napięcia u obu stron, zmianą nastawienia zarówno do konfliktu jak i do partnera. Nie zawsze jest ona możliwa do przeprowadzenia ze względu na ograniczenie czasowe czy przestrzenne. Jest przeznaczona dla ludzi, którzy dużo ze sobą przebywają, ale ich komunikowanie jest obarczone błędami.

W ograniczonym wymiarze czasowym technika możliwa jest do zastosowania dla szerszej gamy konfliktów. Strony konfliktu powinny wykonywać jakieś wspólne działania, które wymusza intensywne formy komunikacji niewerbalnej.

VII. Wymiana wizerunków- stosuje się ją kiedy konflikt nie jest jeszcze zbyt głęboki, każda ze stron sporządza swój wizerunek (+;-) a także wizerunek drugiej strony konfliktu. Strony wymieniają swoje wizerunki i wówczas mają możliwość zapoznania się z tym, jak są spostrzegane. Otrzymanie takiego wizerunku ma na celu również analizę własnego zachowania, która dostarcza odpowiedzi na pytanie: Co właściwie w moim zachowaniu spowodowało taki a nie inny obraz danej osoby. Wnioski z tej analizy są przedstawiane drugiej osobie i omawiane na kolejnych spotkaniach. Dobrze jest jeśli w spotkaniach uczestniczy mediator, który może kontrolować powstawanie i występowanie zachowań agresywnych i niekontrolowanych emocji.

10. Podstawowe umiejętności komunikacyjne

Podstawowe umiejętności komunikacyjne z obszaru komunikacji werbalnej.

• mówienie, czyli sposoby budowania wypowiedzi

• techniki aktywnego słuchania (zadawanie pytań otwartych i zamkniętych, parafrazowanie, podsumowywanie, itp.)

• sposoby wyrażania zrozumienia

• analiza błędów popełnianych w procesie komunikacji.

Podstawowe umiejętności komunikacyjne z obszaru komunikacji niewerbalnej.

• znaczenie komunikatów z poziomu niewerbalnego

• sposoby niewerbalnego mobilizowania rozmówcy do otwartości i zaangażowania

• sposoby dostrajania się do osoby partnera pod względem wskaźników z poziomu niewerbalnego

• znaczenie podtrzymywania „dobrego kontaktu” w procesie komunikacji.

Podstawowe umiejętności z obszaru asertywności:

• agresja, uległość a asertywność - różnice pomiędzy wrodzonymi a wyuczonymi sposobami reakcji w sytuacjach społecznych

• asertywna odmowa

• asertywne radzenie sobie z krytyką

• asertywne radzenie sobie z gniewem i złością

• asertywność w procesie komunikowania się z innymi.

12. Omów wybraną koncepcję rozwoju moralnego

Rozwój naszego systemu wartości i światopoglądu zaczyna się już w najmłodszych latach życia. Koncecja rozwoju moralnego Kohlberga, obejmuje on dwa poziomy - każdy składający się z dwóch kolejnych etapów.

Pierwszy to poziom konwencjonalny - tu ocena tego czy nasze postępowanie jest właściwe czy nie, pochodzi z zewnątrz - w pierwszym etapie oceniamy swoje zachowanie na podstawie aprobaty innych (czyli jeśli jakieś nasze zachowanie innym się podoba, to jest właściwe), w drugim - na podstawie ogólnie przyjętych w naszej społeczności zasad prawa i porządku.

Drugi poziom - postkonwencjonalny - to poziom, w którym mamy już ukształtowane nasze własne (autonomiczne) zasady moralne, ale nadal w pierwszym etapie zasady te są określone poprzez społeczeństwo. Etap ten więc charakteryzuje się przyjmowaniem w nim jako swoich zasad ogólnie respektowanych, niekoniecznie tylko tych określanych normami prawa i porządku, ale też tych „niepisanych”, odnoszących się na przykład do tego, jak zachować się w sytuacjach społecznych.

Dopiero ostatni - i zarazem najwyższy poziom Kohlbergowskiej koncepcji rozwoju moralnego to poziom w którym człowiek samodzielnie poszukuje wartości. Tu postępujemy moralnie nie po to, by uzyskać uznanie innych, ale by uniknąć negatywnej oceny siebie w odniesieniu do wybranych norm, z którymi się identyfikujemy, a więc by nie wypaść źle we własnych oczach, nie zawieść samych siebie.

Co ciekawe, zdaniem Kohlberga ten ostatni, najwyższy poziom rozwoju moralnego, nie zawsze jest przez dorosłych ludzi osiągany, choć niemożliwe jest osiągnięcie go, bez uprzedniego przejścia wcześniejszych poziomów.

13. Pojęcie normy i patologii społecznej

Norma społeczna to subiektywne przeświadczenie o konieczności danego zachowania. To zbiór nakazów i zakazów adresowanych do jednostki ze świata zewnętrznego i wynikających z norm z norm prawnych etycznych i obyczajowych. Harmonia społeczna między wymienionymi normami występuje gdy wartości jednostki i wartości systemu społecznego nakładają się na siebie.

Patologia społeczna (wg. M. Lipka) to określone postawy, zachowania i sytuacje życiowe które są szkodliwe dla historycznie uwarunkowanego postępu i powodują ujemne następstwa dla wszechstronnego rozwoju jednostki, grupy lub całego społeczeństwa a polegają na nieprzestrzeganiu obowiązujących przepisów prawa norm moralnych obyczajowych i kulturowych oraz na odrzuceniu lub na nieposzanowaniu wartości obiektywnie zgodnych z wartościami jednostki i ogółu obywateli na określonym etapie rozwoju.

14. Uzależnienie - etapy, terapia

Uzależnienie jest chorobą, która zaczyna się i rozwija bez świadomości zainteresowanej osoby. Można ją określić jako działanie szkodzące zarówno danej osobie, jak i jej otoczeniu, a które jest mimo to jest kontynuowane. Ponieważ wola osoby uzależnionej jest wobec uzależnienia słaba, osoba taka umie powstrzymać się od danego działania. Można powiedzieć, że uzależnienie przejmuje kontrolę nad życiem danej osoby.
Alkoholizm czy narkomania to choroby przewlekłe, postępujące i nieuleczalne. Oznacza to, że człowiek uzależniony już nigdy nie będzie umiał zażywać danego środka w sposób kontrolowany bez ponoszenia kosztów z tym związanych. Jest to choroba kontroli, czyli np. alkoholik nie panuje nad pitym alkoholem, a tym samym alkohol panuje nad alkoholikiem.
Nieleczone uzależnienie od alkoholu czy narkotyków może zakończyć się śmiercią, ale zawsze istnieje szansa jej zaleczenia. Można to zrobić przez pełną abstynencję, która daje nam możliwość powstrzymania rozwoju choroby oraz stopniowy powrót do zdrowia. Powrót do zdrowia składa się z wielu etapów, począwszy od odtrucia przez terapię w ośrodku odwykowym, grupy wsparcia, grupy AA lub AN, leczenie poszpitalne, rozwój duchowy i osobisty oraz pracę ze specjalistami z innych dziedzin.

OBJAWY UZALEŻNIENIA

Aby rozpoznać uzależnianie, należy stwierdzić czy w trakcie ostatniego roku wystąpiły co najmniej trzy z wymienionych poniżej objawów. Główne objawy uzależnienia to: 

1. Silna, nieodparta chęć napicia się alkoholu lub wzięcia narkotyku, połączona z narastającym napięciem, lękiem, niepokojem. Występuje często w miejscach lub sytuacjach kojarzonych z narkotykiem lub alkoholem. Ten objaw nazywa się głodem.

2. Trudności w kontrolowaniu zachowań związanych z braniem lub piciem. Uzależniony nie potrafi kontrolować rozpoczęcia zażywania lub picia, długości trwania picia lub brania, ilości wypijanego alkoholu lub zażywanych narkotyków. Nazywa się to utratą kontroli.

3. Objawy fizyczne, takie jak: skurcze mięśni, dreszcze, pocenie się, nudności, wymioty, połączone przede wszystkim z silnym lękiem i niepokojem, pojawiające się po zakończeniu brania lub picia, czyli objawy abstynencyjne.

4. Inna niż dawniej reakcja na alkohol lub inne środki - "słabsza" lub "mocniejsza" głowa. W związku z tym potrzeba zażywania większych lub mniejszych dawek, czyli tzw. zmiana tolerancji.

5. Zaniedbywanie obowiązków, zainteresowań, zamykanie się w swoim świecie, oddalenie od bliskich z powodu zwiększającej się ilości czasu poświęcanego na zdobywanie i zażywanie narkotyku lub picie alkoholu, czyli pogorszenie funkcjonowania społecznego.

6. Branie narkotyków, picie alkoholu pomimo wiedzy o powodowanych przez te środki szkodach fizycznych i psychicznych, czyli pogorszenie funkcjonowania fizycznego i emocjonalnego.

Obok tych objawów mogą pojawiać się także: utrata pamięci, picie lub branie ciągami - przez kilka dni lub tygodni, regularne klinowanie tzn. leczenie kaca alkoholem, nieskuteczne próby abstynencji.

FAZY ROZWOJU UZALEŻNIENIA

Faza 1 picie towarzyskie

• picie sprawia przyjemność 

• wzrost tolerancji i ochoty na alkohol

Faza 2 ostrzegawcza

• szukanie okazji do picia 

• inicjowanie wypijania kolejek 

• po wypiciu lepsze samopoczucie 

• alkohol przynosi ulgę, uwalnia od napięć 

• rozpoczęte picie kończy się "urwaniem filmu" 

• próby picia ukrytego, w samotności, na kaca

Faza 3 krytyczna

• wyrzuty sumienia - "kac moralny" 

• "klin" przynosi ulgę 

• zaniedbywanie rodziny i konflikty małżeńskie

• nieobecności w pracy

• usprawiedliwianie picia licznymi okazjami 

• wzrost agresywności, konflikty z prawem

• zaniedbywanie wyglądu zewnętrznego 

• zaburzenia popędu seksualnego 

• picie ciągami na przemian z okresami całkowitej abstynencji dla poprawy zdrowia, udowodnienia "silnej woli" 

• składanie przysiąg abstynencji 

• poczucie pustki bezradności

Faza 4 chroniczna

• okresy długotrwałego opilstwa

• picie poranne 

• upijanie się w samotności 

• spadek tolerancji na alkohol 

• sięganie po alkohole niekonsumpcyjne 

• rozpad więzi rodzinnej 

• wynoszenie rzeczy, kradzieże - w celu zdobycia alkoholu 

• degradacja zawodowa i społeczna 

• otępienie alkoholowe - "wtórny analfabetyzm" 

• alkohol staje się jedynym celem w życiu 

• psychozy alkoholowe - "delirium" 

• padaczka alkoholowa 

• choroby somatyczne - polineuropatia, marskość wątroby 

• skrajne wyczerpanie organizmu

FAZY POWROTU DO ZDROWIA  

• pełna akceptacja trzeźwości i abstynencji

• zmiana stylu życia, twórcze wykorzystanie czasu wolnego 

• uczenie się znajdowania przyjemności w trzeźwym życiu 

• rekonstrukcja więzi rodzinnych i praca nad ulepszeniem życia rodzinnego 

• angażowanie się w pomaganie innym ludziom 

• odzyskiwanie zaufania i akceptacji ze strony najbliższych osób 

• odzyskiwanie szacunku dla siebie samego 

• poprawa zdolności do współżycia seksualnego 

• dbanie o odpowiednie odżywianie się, regularny sen i wypoczynek 

• trenowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami życiowymi 

• trenowanie praktycznych umiejętności ważnych w kontaktach z ludźmi 

• trenowanie umiejętności zapobiegania nawrotom picia 

• zdobywanie wiedzy o procesie nawrotu picia i sygnałach ostrzegawczych 

• przygotowywanie się do systematycznego uczestnictwa w programie AA 

• praca nad konstruktywnymi i trzeźwymi kontaktami z innymi ludźmi 

• praca nad poprawą kontaktów z członkami własnej rodziny 

• zrozumienie i akceptacja obecności Siły Wyższej jako wsparcia w pracy nad sobą 

• budowanie poczucia własnej wartości 

• budowanie nowej wizji własnego życia w trzeźwości 

• rozpoznawanie własnego systemu iluzji i zaprzeczeń 

• zdobywanie wiedzy o mechanizmach uzależnienia 

• rozpoczęcie pracy nad rozwojem duchowych aspektów życia 

• rozpoznawanie własnych uszkodzeń emocjonalnych i duchowych 

• uznanie faktu własnego uzależnienia i nadzieja na uratowanie siebie 

• dostrzeganie faktu utraty zdolności do kierowania swoim własnym życiem 

• rozpoznawanie i uznawanie faktu własnej bezsilności wobec alkoholu 

• uświadamianie sobie szkód we własnym życiu spowodowanych przez alkohol 

• zdobywanie wiedzy o objawach i naturze uzależnienia od alkoholu - uczestnictwo członków rodziny w programie pomocy psychologicznej dla rodzin

• rozpoczęcie systematycznej terapii uzależnienia

• początek zdawania sobie sprawy z własnej choroby

• dłuższe przerwy w piciu i kontakty z placówką odwykową i grupami samopomocy

• leczenie uszkodzeń somatycznych i zaburzeń psychicznych

• detoksykacja - odtruwanie, przerywanie ciągu picia

ETAPY TERAPII

Leczenie odwykowe

• detoksykacja, przerwanie ciągu, odtruwanie organizmu

• leczenie farmakologiczne zaburzeń psychicznych i somatycznych

• budowanie świadomości problemu, otwarcie się na informacje o uzależnieniu i sposobach wychodzenia z nałogu

• wypracowanie motywacji do zachowania abstynencji

• korzystanie z Anticolu, Esperalu i innych

• uznanie swojej bezsilności wobec nałogu, "poddanie się" i dopuszczenie wizji życia trzeźwego 

• tworzenie planu zmiany swoich zachowań i próby konsekwentnego realizowania go
  Rehabilitacja 

• korzystanie z indywidualnych i grupowych form pomocy psychologicznej w celu zrozumienia siebie rozwiązywania swoich problemów 

• nawiązywanie kontaktu z rodziną i zachęcenie najbliższych do psychoterapii małżeńskiej i rodzinnej 

• troska o swoje zdrowie i kondycję fizyczną 

• dbanie o higienę psychiczną - umiejętne, konstruktywne rozładowywanie napięć psychicznych w sytuacji stresowej 

• praca nad rozwojem osobistym w grupach samopomocowych, np. AA, AN 

• umacnianie się w dążeniu do trzeźwości przez korzystanie z ambulatoryjnych form wsparcia, np. porady indywidualne, maratony i obozy psychoterapeutyczne

Samorealizacja 

• angażowanie się w pomaganie innym, potrzebującym pomocy 

• zmiana zainteresowań 

• rekonstrukcja więzi rodzinnych i troska o odbudowę uczuć i zaufania 

• uczenie się bycia na trzeźwo w różnych sytuacjach towarzyskich 

• twórcze wykorzystanie czasu wolnego

Trzeźwość 

• zmiana stylu życia 

• pełna akceptacja trzeźwości jako stanu ciała, umysłu i ducha

17. Promocje zdrowia a różne poziomy profilaktyki (cele i adresaci)

Medyczne spojrzenie na promocję zdrowia skupia się na interwencji medycznej, która ma zapobiec chorobie lub poprawić już istniejący stan. Dąży do uwolnienia ludzi od zdefiniowanych jednostek chorobowych oraz oczekuje, że społeczeństwo podporządkuje się procedurom medycznym do osiągnięcia korzyści zdefiniowanych przez lekarzy.

Społeczny charakter promocji zdrowia bazuje na poglądzie mówiącym, że największy wpływ na stan naszego zdrowia mają czynniki społeczne i ekonomiczne. Celem promocji jest znalezienie sposobów na taka zmianę procesów społecznych, które są najważniejszymi przyczynami chorób i zgonów wśród ludzi niezamożnych. Cele stawianie w promocji zdrowia mają charakter długodystansowy, rozwojowy i zorientowane są na całą populację. Cele promocji zdrowia obejmują trzy kwestie:

1. Podnoszenie świadomości jednostkowej i społecznej

2. umożliwienie człowiekowi kontroli nad procesami zdrowia oraz zapewnienie udziału w realizacji zadań zdrowotnych.

3. rozwój oraz wzmacnianie zasobów zdrowotnych tkwiących w jednostce i jej środowisku.

Stopnie działań profilaktycznych

• profilaktyka I /pierwotna/ w pierwszej fazie polega na dążeniu do oddalenia ryzyka choroby przez określone działania jak szczepienia, doradztwo genetyczne, edukacja, kontrola wagi ciała w celu uniknięcia cukrzycy, program zachęcający do rzucenia palenia, unikanie nadmiernego opalania się

Kierowana jest do podwyższonego ryzyka z powodu zachowań tej grupy czy z powodu działania określonych czynników ryzyka.

• Profilaktyka II /wtórna/ kładzie nacisk na powstrzymanie lub odwrócenie rozwoju choroby przez jej wczesne rozpoznanie i leczenie. To działania edukacyjne i zachęcające do udziału w badaniach, kiedy choroba jest jeszcze w stadium dobrym do odwrócenia czy powstrzymania. Adresowana do osób które czuja się zdrowe pomimo występowania wczesnych objawów choroby lub pomimo nakładania się czynników ryzyka.

• Profilaktyka III ma na celu zapobieganie komplikacjom zdrowotnym u osób po leczeniu choroby, zwłaszcza w przypadku chorób przewlekłych i nawracających. Nastawiona jest na rehabilitację, odzyskanie sprawności lub uczenie się takiego funkcjonowania, które jest możliwe przy zachowanych sprawnościach i podtrzymanie tego stanu w celu zapobiegawczym pogłębieniu się procesu. Tworzy się grupy wsparcia i wzajemnej pomocy dla osób dotkniętych określonym schorzeniem. Pozwalają one na prowadzenie pomocy psychicznej i psychologicznej.

18. Osiowe objawy schizofrenii prostej przewlekłej.

Schizofrenia jest jednym z najczęściej zaburzeń psychicznych. Polega na uszkodzeniu struktury osobowości człowieka od lekkiego rozchwiania do ciężkich stanów rozpadu osobowości. Do podstawowych osiowych objawów schizofrenii należą autyzm i rozszczepienie osobowości.

AUTYZM to oderwanie od świata realnego i zamknięcie się w sobie, we własnych myślach, przeżyciach, skojarzeniach, świecie, który nie jest poddawany korekcie przez realna rzeczywistość. Ma miejsce przerwanie metabolizmu informacyjnego. Autyzm może być wypełniony treściami psychotycznymi, halucynacjami , urojeniami. Autyzm schizofreniczny sprawia że schizofrenik pomija świat realny , nie zauważa go. Ma obojętny stosunek do rzeczywistości. Brak poczucia choroby psychicznej mówi się o objawach somatycznych.

ROZSZCZEPIENIE OSOBOWOŚCI oznacza niewspółmierność, dysocjację występujacą pomiędzy różnymi grupami procesów psychicznych oraz w ich obrębie (myśli i uczucia nieadekwatne w stosunku do siebie). Rozszczepienie osobowości powoduje dezintegracje wszystkich procesów psychicznych: rozkojarzenie, zaburzenie logicznego toku myślenia, zaburzenia mowy, neologizm. Z rozszczepieniem łączy się depersonalizacja czyli zaburzenie własnej osobowości.

Wg Blaulera uważamy człowieka za schizofrenika gdy:

• Stał się całkowicie inny niż wcześniej, inny niż większość ludzi inny niż my sami

• Jego mowę rozumiemy z trudem choć mów w naszym języku

• Jego uczuć i nastrojów nie wyczuwamy, niemożliwa jest empatia

• Jego postępowanie stało się niezrozumiałe, sprzeczne z jego własnym interesem zagrażające jego pozycji społecznej a nawet zyciu

• Miesza wspomnienia z wyobrażeniami i spostrzeżeniami

• Uważa za rzeczywiste to co rzeczywiste nie jest

• Utracił orientację w miejscu czasie i własnej osobie.

Wyróżniamy także schizofrenię:

• Hebefreniczną

• Katatoniczną

• Paranoidalną

19. Starość w tradycyjnej koncepcji rozwoju i w life- span

Koncepcja rozwojowa

Uważano, że rozwój przypisany jest okresowi dziecięcemu i młodzieńczemu. W dorosłości następuje stabilizacja, a starość utożsamiana jest z występowaniem regresu rozwoju. Człowieka starego charakteryzowano jako tego, który czegoś już nie ma, coś robi wolniej- była to ewidencja braków, ubytków. Człowiek potrzebuje opieki, wsparcia, poczucia bezpieczeństwa i jeśli mu się to zapewni, to powinien być zadowolony.

Koncepcja life- span Tyszkowa

Jest alternatywą do tradycyjnej koncepcji rozwoju, bo żadna część życia nie jest traktowana jako odrębna, tylko mówi się o ciągłości rozwoju właściwemu całemu naszemu życiu. Na nasz rozwój mają wpływ doświadczenia. Ludzie starzy są bardzo zindywidualizowani osobowościowo.

Starość to okres wielkich możliwości, w tym również rozwojowych (wzrostowych), co daje możliwość optymistycznego spojrzenia na zmiany zachodzące w ciągu całego życia.

W ciągu całego życia tworzymy „filozofię starości”, koncepcję starzenia się i siebie w starości.

Na to kształtowanie wpływają:

1. indywidualne doświadczenia z seniorami

2. literatura

3. zdarzenia życiowe w jakich uczestniczymy

4. obserwowane w sobie zmiany zachodzące wraz z wiekiem

Istotny jest globalny, indywidualny obraz z jakim dany człowiek wchodzi w okres emerytalny czyli umowny „próg starości”.

20. Integracja społeczna osób niepełnosprawnych

Zagadnienia integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem osób pełnosprawnych, a zwłaszcza wyrównywania szans życiowych osób niepełnosprawnych stanowią niezwykle złożoną i trudną problematykę a jednocześnie doniosłe wyzwanie dla współczesnej edukacji dorosłych. Złożoność i trudności w rozwiązywaniu tych problemów wynika przede wszystkim z ich ilościowego i jakościowego charakteru. Ilościowe aspekty tego zjawiska są znaczne. Szacuje się, że około 14% ogółu ludności naszego kraju to osoby niepełnosprawne z różnych przyczyn. Natomiast trudności polegają na tym, że uczestniczące w procesie edukacji dorosłych osoby niepełnosprawne różniące się rodzajem i stopniem niepełnosprawności oraz uzyskanym już wykształceniem wymagają znacznego zróżnicowania procesów edukacyjnych.
Gdy za podstawowy cel tej edukacji uznamy wielostronny rozwój osoby niepełnosprawnej, to jego osiągnięcie uwarunkowane jest intensyfikacją kontaktów społecznych i współuczestnictwem tych osób w decydowaniu o sprawach dotyczących ich uczenia się, pracy i spędzania czasu wolnego. Ważne jest tu bowiem spełnianie postulatu integracji funkcjonalnej wyznaczającej efektywność systemu kształcenia i wychowania osób niepełnosprawnych.

Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych.

Najważniejsze problemy w zaspokajaniu potrzeb, jakie wystąpić mogą u osób niepełnosprawnych dadzą się przede wszystkim sprowadzić do następujących: poruszanie się w przestrzeni, porozumiewanie się z innymi ludźmi, zdobywanie kwalifikacji dla wykonywania zawodu i zdobywania środków utrzymania, troska o własne zdrowie i o zaspokajanie potrzeb zdrowotnych rodziny, uczestnictwo w odbiorze i tworzeniu dóbr kultury. Spotykane we współczesnym świecie nastawienie na wartości utylitarne, konkurencja i trudna sytuacja na rynku pracy - stwarzają wiele barier dla tych osób, często słabiej broniących swoich praw.
Pisząc o problemach edukacyjnych w tym opracowaniu przyjmuję, że zakres znaczeniowy pojęcia “edukacja” dotyczy ogółu procesów oświatowo-wychowawczych obejmujących kształcenie i wychowanie oraz szeroko pojmowaną oświatę. Problematyka edukacyjna w rehabilitacji osób niepełnosprawnych i w różnych formach opieki występuje zwłaszcza w tych sytuacjach, w których osoby te uczą się nowych umiejętności, są instruowane i nauczane oraz przystosowują się do nowych warunków pod względem fizycznym, psychicznym i społecznym. Kształtowanie osobowości poprzez kształcenie zmierza do rozwijania człowieka dojrzałego pomimo niepełnosprawności, podniesienia poziomu jego aktywności umysłowej i zdolności do pracy oraz kontaktów środowiskowych.

W naszych rozważaniach zaprezentowane zostaną trzy zakresy zadań występujących w obszarze edukacji osób dorosłych niepełnosprawnych: dydaktyczny, wychowawczy oraz autokreacyjny. Istota tej klasyfikacji w przyjęciu założenia o ich wzajemnym powiązaniu i uwarunkowaniu. Zadania dydaktyczne dotyczą zwłaszcza kształtowania cech instrumentalnych-wiadomości, umiejętności, sprawności i nawyków. Dotyczy to określania celu , treści, zasad, metod organizacji kształcenia ogólnego i zawodowego osób dorosłych niepełnosprawnych - sprzyjających efektywnej rehabilitacji społecznej i zawodowej. Mamy tu do czynienia zwłaszcza z oddziaływaniami w zakresie: -orientacji i poradnictwa zawodowego, -współpracy ze szkoła, warsztatami szkolnymi lub zakładem pracy, gdzie odbywa się kształcenie zawodowe, -współdziałania z administracją oświatową, zakładami pracy i organizacjami oświatowymi( ZZDZ, TWP i in.). Osobne, ważne zagadnienie edukacyjne stanowi ewentualna zmiana zawodu przez osoby dorosłe, mająca miejsce zwłaszcza pod wpływem modyfikacji stanu zdrowia oraz oczekiwań zawodowych ludzi niepełnosprawnych pragnących z konieczności lub z wyboru zmienić swoje kwalifikacje, a także ze względu na modernizację organizacyjne i technologiczne w zakresie produkowanych wyrobów i świadczonych usług, co zwykle związane jest z sytuacja na rynku pracy. Z kolei zakres zadań wykonawczych związany jest z kształtowaniem cech kierunkowych: postaw, przekonań, systemu wartości - warunkujących kontakty osoby dorosłej niepełnosprawnej z kolegami i przełożonymi w zakładzie pracy oraz ze środowiskiem rodzinnym i społecznością lokalną. Dotyczy to dla przykładu problemów: jak nagradzać a jak karać, aby uzyskać pożądaną zmianę wychowawczą a unikać wystąpienia agresji, konfliktów i nieadekwatnych form zachowania? Jak stosować takie metody wychowawcze, jak: naśladownictwo, perswazja, metoda zadaniowa oraz kształtowanie odniesienia porównawczego, nacisku grupowego, systemu ról i norm grupowych? Wreszcie szczególnie istotne jest stymulowanie aktywności samokształceniowej i samowychowawczej, a więc procesu doskonalenia siebie, autokreacji własnego życia i kontaktów z innymi ludźmi. Ważne jest rozbudzenie, ukierunkowanie i podtrzymywanie aktywności w obszarze uczenia się, pracy oraz czynnego uczestnictwa w kulturze i rekreacji. W procesie wyrównywania szans życiowych osób niepełnosprawnych znaczącą wydaje się być rola pedagogów andragogów specjalnych. Prowadza oni pracę edukacyjną z ludźmi znajdującymi się w różnych fazach rozwoju zawodowego, posiadającymi różny stopień niepełnosprawności i mającymi zróżnicowanej szanse na rynku pracy. Przygotowanie specjalistów do pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnymi ma w Polsce wieloletnią tradycję. Osobne miejsce wśród czynników istotnych dla wyrównania szans życiowych osób dorosłych niepełnosprawnych zajmują uregulowania prawne, a zwłaszcza ustawa z dn. 9 maja 1991 r. O zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. W myśl jej postanowień rozpoczął działalność Pełnomocnik do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej. Pełnomocnik sprawuje nadzór merytoryczny nad wojewódzkimi ośrodkami do spraw zatrudnienia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, utworzonymi w ramach wojewódzkich urzędów pracy. Do ich zadań należy m.in. organizacja szkolenia i przekwalifikowania osób niepełnosprawnych, opracowanie programów ich zatrudnienia i aktywizacji zawodowej, doradztwo w zakresie rehabilitacji, udzielanie pomocy w zakresie wyposażenia w sprzęt ortopedyczny, środki lokomocji opracowanie programu likwidacji barier architektonicznych. Wymieniona Ustawa powołała do życia Państwowe Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) gospodarujący wpływami finansowymi zakładów pracy, które nie uzyskały ustalonego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z różnych dotacji. Utworzenie PFRON pozwala na finansowanie różnych programów rehabilitacji osób dorosłych niepełnosprawnych. W ostatnim okresie obserwujemy też powstanie licznych organizacji pozarządowych-związków, stowarzyszeń, fundacji- zajmujących się niesieniem pomocy osobom niepełnosprawnym.

Edukacja zawodowa i zatrudnienie.

Edukacja osób dorosłych niepełnosprawnych uwzględnia także kształcenie zawodowe i pomoc w zatrudnieniu. Jeśli rodzaj i stopień niepełnosprawności pozwalają, zadaniem edukacji staje się przygotowanie osoby niepełnosprawnej do pracy zawodowej. Może ono być uznane za jeden z czynników sprzyjających rehabilitacji - umożliwia bowiem pełniejszy udział tych osób w życiu społecznym. Dotyczy to relacji: poradnictwo zawodowe dla osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. Procesy edukacyjne mają miejsce m.in. w szkołach przysposabiających do zawodu, w szkołach zawodowych różnych szczebli oraz w takich formach pozaszkolnych, jak instruktaż, kursy, praktyki pracownicze, staże zawodowe, samokształcenie.

Osoby niepełnosprawne w znaczącym stopniu mają ograniczone możliwości realizowania swoich aspiracji edukacyjnych. Efektem istnienia różnorodnych barier są różne dysproporcje w poziomie wykształcenia. Wśród ogółu społeczeństwa wykształcenie niepełne podstawowe posiada 6,1 %, zaś w wśród inwalidów- 17% , wykształcenie wśród ogółu posiada 38,9%, wśród inwalidów - 52,4% wykształceniem zasadniczym zawodowym legitymuje się 23,7 ogółu i 12,6% inwalidów; szkołę średnią ukończyło 24,8% ogółu, wobec 15% inwalidów, wreszcie dyplom uczelni wyższej otrzymało 6,5% ogółu wobec zaledwie 3% inwalidów. Nie trzeba przekonywać o znaczeniu związku poziomu wykształcenia osób dorosłych niepełnosprawnych z szansami znalezienia atrakcyjnej pracy i poziomem życia w społeczeństwie. Z pomocą w przezwyciężeniu tych ograniczeń może przyjść rozwijanie edukacji na odległość z wykorzystaniem kształcenia multimedialnego obejmującego przesyłanie pakietów edukacyjnych do miejsca zamieszkania uczącego się. Kształcenie na odległość wydaje się być najbardziej formą zindywidualizowania toku procesu nauczania, uczenia się oraz zdobywania właściwych kwalifikacji zawodowych przez osoby dorosłe niepełnosprawne.

Stosownie do zasad integracji funkcjonalnej aktualnie występuję tendencja do zatrudniania osób dorosłych niepełnosprawnych w warunkach zbliżonych do tych, w jakich pracują osoby pełnosprawne. Dotyczy to pracy w zakładach przemysłowych usługowych, rolnictwie i urzędach.

Warto zaznaczyć, że wprowadzanie zasad gospodarki rynkowej spowodowało likwidację niektórych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Niezbędna staje się więc dynamizacja rynku pracy pozwalająca na tworzenie nowych miejsc zatrudnienia przy jednoczesnym usprawnieniu systemu osłonowego oraz systemu poradnictwa. Konieczne staje się zwiększanie aktywności osób dorosłych niepełnosprawnych w zakresie przekwalifikowania-zmiany zawodu.

Aby zapewnić integrację osób niepełnosprawnych w obszarze życia zawodowego trzeba stosować specjalne środki w tym zaopatrzenie w pomoce i urządzenia oraz świadczenia osobiste i usługi, które dadzą tym osobom możliwości zapewnienia i utrzymania własnego zatrudnienia oraz awansu. Wśród czynników motywujących inwalidów do pracy wskazuje się często na: podnoszenie sprawności organizmu, względy rodzinne zaspokojenie potrzeby kontaktów społecznych, uzyskanie świadczeń socjalnych i rehabilitacyjnych. Po przez pracę chcą osiągnąć większy autorytet, uznanie i awans.

21. Pomoc społeczna, a zabezpieczenie społeczne

Zabezpieczenie społeczne to (wg. Jerzego Piotrowskiego) całokształt środków i działania instytucji publicznych za pomocą których społeczeństwo stara się zabezpieczyć swych obywateli przed nie zawinionym przez nich niedostatkiem, przed groźbą niemożności zaspokojenia podstawowych, społecznie uznanych za ważne potrzeby, to działalność na wypadek gdyby coś się stało.

Wg. Antoniego Rajkiewicza to system świadczeń, do których obywatele mają prawo, lub z których mają możliwość skorzystania w wypadkach i na warunkach określonych odpowiednimi przepisami.

Techniki zabezpieczenia społecznego:

1. Ubezpieczeniowa- ubezpieczenie zdrowotne, emerytury płacimy składki, świadczenia mają charakter roszczeniowy; są finansowane ze składek, a wysokość zależy od płaconych składek i czasu ich opłacania; warunki otrzymywanych świadczeń określa ustawa.

2. Zaopatrzeniowa- zasiłki dla bezrobotnych, składki na ochronę zdrowia, zasiłek pogrzebowy, macierzyński świadczenia mają charakter roszczeniowy; prawo do świadczeń określają ustawy; wysokość świadczeń nie zależy od składek, są finansowane ze środków publicznych, wymiar jest jednakowy dla określonej grupy, z reguły przysługują wszystkim obywatelom.

3. Opiekuńcza świadczenia mają charakter fakultatywny; przyznawane są indywidualnie po zbadaniu warunków życiowych i potrzeb osoby ubiegającej się o świadczenie, finansowane są ze środków publicznych.

System zabezpieczenia społecznego nastawiony jest na przeciwdziałanie określonym ryzykom (np. utrata pracy, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, narodziny dziecka) tym które pojawiają się najczęściej.

Funkcje pomocy społecznej w systemie zabezpieczeń społecznych:

1. funkcja uzupełniająca- pomoc społeczna wkracza wtedy, gdy świadczenie nie obejmuje człowieka i w sytuacji, gdy świadczenia są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb, oraz w sytuacjach kumulacji ryzyka zabezpieczenia społecznego.

Wg Mirosława Księżpolskiego zabezpieczenie społeczne to przedsięwzięcie publiczne podejmowane dla zagwarantowania odpowiedniego poziomu życia członków danego społeczeństwa w razie zaistnienia typowych zdarzeń losowych (ryzyk socjalnych) a ich celem jest kompensata utraconych dochodów lub zaspokojenie podstawowych potrzeb na co najmniej minimalnym poziomie, np. udzielanie różnego rodzaju świadczeń zapewniających obywatelowi poczucie bezpieczeństwa socjalnego w takich wypadkach jak urodzenie i wychowanie dziecka, zagrożenie czy utrata zdrowia, zdarzenia losowe, niezawinione pogorszenie sytuacji materialnej czy utrata możliwości zarobkowania, wygasanie dochodów z pracy, bezradność.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa i ingeruje wtedy, gdy osoba lub rodzina nie jest w stanie własnymi siłami przezwyciężyć swoich trudnych sytuacji życiowych.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracują w tym zakresie z organizacjami społecznymi, kościołami, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami, oraz z osobami fizycznymi i prawnymi.

Celem pomocy społecznej jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin, oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zakłada się, że pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia osoby korzystającej ze świadczeń, a także jej integracji ze środowiskiem społecznym.

Osoby i rodziny, które korzystają z pomocy społecznej obowiązane są do współudziału w rozwiązywaniu swoich trudnych sytuacji życiowych przy wsparciu ze strony pracownika socjalnego. Świadczenia pomocy społecznej wypłacane są z budżetu Obywatel nie może wystąpić do sądu o świadczenia. Pomoc społeczna bardzo mocno ewoluuje w kierunku wzmocnienia uprawnień obywatela, władczość administracji przejawia się możliwością odebrania przyznawanych świadczeń lub zmiany z materialnych na rzeczowe. Świadczenia są niskie, uzależnione od dochodów i możliwości budżetowych danego samorządu.

22.New - age jako projekt nowej duchowości

New Age, inaczej zwany Erą Wodnika lub Nową Erą to rodzaj nowej religii popularnej szczególnie wśród młodych ludzi. To także sposób bycia - nowa cywilizacja. Dotyka ona bowiem wszystkich elementów życia osobistego i społecznego.

Główna idea New Age to wkroczenie wraz z rokiem 2000 w nową erę świadomości duchowej. Ma ona zjednoczyć ludzi z całego świata. Niektórzy twierdzą, że przygotowuje ona na przyjście Chrystusa, który ponownie zejdzie na ziemię. Wyznawcy Nowej Ery oczekują od tego ruchu przemiany, która ogarnie wszystkich ludzi. Liczą na przełom w dziejach ludzkości, które to oczekiwanie uzasadniono przede wszystkim na podstawie astrologicznych spekulacji.

New Age określany jest często mianem zwodniczego. Zamiast ruchu można by było użyć pojęcia „sieć Nowej Ery”. Organizacja charakteryzuje się brakiem przywódców. Istnieją tylko osoby bardzo znane w „sieci”. Poza tym New Age to wielka mieszanina różnych religii (chrześcijaństwo, buddyzm, gnostycyzm, spirytyzm, okultyzm), a także kultur i epok (elementy mitologii, wiara w UFO i magię). Era Wodnika głosi pogląd, że to człowiek stworzył boga, który w ich wierzeniach nie jest osobą, lecz mocą, na swój obraz. Człowiek według nich sam może siebie zbawić dzięki rozszerzeniu wiadomości.

W zasadzie wszyscy zwolennicy czy wyznawcy Ery Wodnika rekrutują się spośród tych, którzy pragną pokoju, piękna, harmonii ze sobą samym, z ludźmi i naturą. Zdecydowana większość ludzi ma takie właśnie marzenia. Ruch ten akceptuje także elementy większości z religii, które znane są na świecie, a przez to forsuje przekonanie, że istnieje ziarenko prawdy w każdym przeżyciu religijnym. Dzięki temu New Age szczyci się mianem religii uniwersalnej, co również przyciąga rzesze zwolenników.

23. Podmiotowość społeczności lokalnej

Budowa nowoczesnego, demokratycznego społeczeństwa w naszym kraju wymaga pełnego upodmiotowienia społeczności lokalnych i samych obywateli.

Podmiotowy charakter wspólnoty określany jest przez:

• wykonywanie przez gminę zadań publicznych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność

• gmina posiada osobowość prawną

• Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej

Upodmiotowiony obywatel, mieszkaniec danej gminy widząc realne i konkretne możliwości współdecydowania i wpływania w zakresie spraw i potrzeb lokalnych dostrzega sensowność zaangażowania się. W ten sposób może stać się katalizatorem i współtwórcą lokalnego rozwoju.

W ramach decentralizacji systemu administracji publicznej gminy uzyskały szereg zadań i kompetencji istotnych z punktu widzenia wspólnot lokalnych wraz ze środkami finansowymi, które władze lokalne mogą samodzielnie i suwerennie przeznaczać na wykonywanie tych zadań.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, w zakresie, których władze lokalne uzyskały pełną swobodę ustalania priorytetów oraz form ich wykonywania, kierując się jedynie kryterium zgodności z prawem (legalności) oraz zadania zlecone oceniane z punktu widzenia celowości, wydatkowanie środków budżetowych otrzymanych w formie dotacji.

Do najistotniejszych zadań własnych gminy należą:

• Pomoc społeczna i ochrona zdrowia

• Ochrona środowiskowa i gospodarka wodna

• Zaopatrzenie w wodę, energię elektryczną i cieplną, gaz oraz utrzymanie czystości

• Edukacja publiczna

• Kultura, w tym biblioteki

• Kultura fizyczna i turystyka

• Porządek publiczny i bezpieczeństwo publiczne oraz ochrona p. poż oraz p. powodziowa.

Wspólnoty lokalne uzyskały pełnię praw podmiotowych w zakresie wyłaniania swoich przedstawicieli.

Upodmiotowienie społeczności lokalnych oznacza upodmiotowienie lokalnych struktur władzy (demokratyczne wyłonienie władz) oraz możliwość bieżącej kontroli i współdecydowania o prowadzonej lokalnie polityce.

Tradycyjny model zarządzania gminą oparty na funkcjonalnej strukturze resortowej koncentrował władze w rękach małej grupy w zarządzie. Obecnie model zarządzania gminą opiera się na pojęciu samowystarczalności. Gmina na podstawie obowiązującego prawa sama zatrudnia pracowników i jest posiadaczką nieruchomości, a przedsiębiorstwa komunalne podległe zarządom gmin świadczą społeczeństwu usługi komunalne.

Problem pełniejszego upodmiotowienia społeczności zyskuje z roku na rok na znaczeniu, wymuszając na władzach lokalnych działania związane z decentralizacją zadań i kompetencji wewnątrz samych wspólnot lokalnych.

Podmiotowość to zdolność twórczego interpretowania rzeczywistości oraz zdolności do jej reorganizacji. Jeżeli przyjmiemy, że społeczność lokalna jest jakimś środowiskiem, realnym zbiorowiskiem ludzi. To definicja pracy społecznej podkreśla podmiotowość społeczności lokalnej. Mówi ona , że praca społeczna przetwarza środowisko siłami człowieka, polega na wydobywaniu sił ludzkich, ich usprawnianiu i organizacji wspólnego działania dla dobra ludzi. Autorka wskazuje na podmiotowość wszelkich środowisk jako bazy siły również w sensie inicjatyw.

Kazimiera Wódz określając cele pracy socjalnej (przeciwdziałanie alienacji, wyłączeniu marginalizacji) podkreśla podmiotowość społeczności lokalnej, kiedy mówi o współpracy między instytucjami polityki państwa a społecznością lokalną, traktuje ją jako podmiot, z którym się współpracuje, a nie tylko odgórnie zarządza. Społeczność lokalna zajmuje w naukach społecznych bardzo ważne miejsce, powstało wiele orientacji terytorialnych dotyczących tego tematu, jednak dopiero orientacja interakcyjna podkreśla podmiotowość społeczności lokalnej, wraz z jej przedmiotowością, jako obiekt badającego i badanego- koncepcja tworzona przez Durktrina, Neada, Coolehja. Również podejście systemowe, które traktuje społeczność lokalną jako strukturę wewnątrz interakcyjną, oznacza to, że każda zmiana jednostkowa powoduje zmianę w funkcjonowaniu całej zbiorowości. Elementy społeczności lokalnej:

• Terytorium- jest źródłem jej tożsamości, rzutuje na treść pozostałych elementów

• Zbiorowa działalność- działać może tylko podmiot kształtując obraz społeczności

• Określona struktura społeczna- jest rezultatem działalności zbiorowej

• Poczucie solidarności, więzi- jest wyrazem wspólnoty, wartości społeczności lokalnej

• Sposób życia- wyrażający formę podmiotowości wspólnoty, mniej lub bardziej przywiązanych struktur

Społeczności lokalne to zbiorowości zamieszkujące na określonym terytorium będącym równocześnie obszarem, na którym człowiek tej zbiorowości rozwija codzienną aktywność społeczną. Najważniejszą cechą społeczności lokalnych jest to, że kształtuje ona silne więzi i lokalne formy organizacji życia zbiorowego. Społeczności lokalne tradycyjne stanowiły funkcję:

• Jedną z najważniejszych ogniw kontroli społecznej

• Odgrywały ważną rolę w procesach wychowania i socjalizacji, dostarczały wzorców

• Utrzymywanie obyczajowej strony życia

• Kształtowanie opinii publicznej

• Wypełnianie praktyk religijnych, niekiedy organizowanie działalności kulturalnej

24. Zjawisko akomodacji w koncepcji Piageta

Akomodacja to mechanizm tworzenia nowych sposobów reagowania na obiekty czy patrzenia na świat. w procesie akomodacji dziecko przekształca posiadane już schematy - wzorce działania czy organizowania wiedzy - tak aby włączyć w nie nowe zdarzenia. Dzieci i dorośli akomodują się do obiektów sytuacji, których nie można już zintegrować z już posiadanymi schematami. Zdolność akomodacji do nowych bodźców rozwija się jako rezultat dojrzewania i nabywania doświadczeń.

25. Polityka społeczna - podstawowe podmioty, zasady

Polityka społeczna jest to pewien zespół działań w państwie/ jest nauką i dziedziną wiedzy. Jest to suma działań na rzecz postępu społecznego.

Przez politykę społeczną należy rozumieć celowe oddziaływanie państwa, samorządów i organizacji pozapaństwowych na istniejący układ stosunków społecznych, zmierzająca do poprawy warunków życia i pracy, ograniczania nierówności społecznych oraz podnoszenia ogólnego poziomu kultury życia.

Celem polityki społecznej jest zaspakajanie podstawowych potrzeb ludzkich.
Potrzeby ludzkie rozgraniczamy na materialne (mieszkanie, sen, zdrowie, praca) i niematerialne, duchowe (zrozumienie, akceptacja, miłość, tolerancja, bezpieczeństwo).
FORMY I ŚRODKI DZIAŁANIA POLITYKI SPOŁECZNEJ:
Formy
a) świadczenia
- indywidualne
- zbiorowe
b) odpłatność za świadczenia
- bezekwiwalentne (bezpłatne)
- ekwiwalentne (dopłatne)
c) przedmiot świadczeń
- pieniężne
- rzeczowe
Środki
a) prawo
- normy prawa generalnego (powszechnie obowiązującego)
- normy prawa indywidualnego (decyzje administracyjne)
b) bodźce ekonomiczne
- instruktaż
- popularyzacja
- pobudzanie inicjatywy własnej
PODMIOTY POLITYKI SPOŁECZNEJ

1. Krajowe podmioty polityki społecznej:
a) państwowe
- podmioty kształtujące politykę społeczną (instytucje decydujące, jak społeczeństwo ma się wykształtować); Sejm, Senat, prezydent. Sejm stanowi prawo, uchwala ustawy i budżet. Senat i prezydent mają wpływ na kształt uchwał
- podmioty kształtujące i realizujące politykę społeczną; rada ministrów i poszczególni ministrowie (kultury, zdrowia, edukacji narodowej, itd.)
- podmioty realizujące politykę społeczną; zakłady pracy- realizujące cele produkcyjne (statutowe) i pozaprodukcyjne (niestatutowe)
- podmioty kontrolne polityki społecznej (kontrolujące działania w sferze polityki społecznej); NIK (Najwyższa Izba Kontroli), PIP (Państwowa Inspekcja Pracy), PIS (Państwowa Inspekcja Sanitarna)
- podmioty sądowe polityki społecznej; Trybunał Konstytucyjny (bada zgodność aktów prawnych), sądy pracy (zajmują się procesami na płaszczyźnie pracodawca- pracownik), sądy rodzinne i opiekuńcze (zajmują się sprawami rodzinnymi)
b) pozapaństwowe
- partie polityczne; ich celem jest zdobycie władzy)
- związki zawodowe; ochrona interesów ekonomicznych i socjalnych swoich związkowców
- samorządy; terytorialny, izby (samorządy poszczególnych grup zawodowych, np. izba adwokacka, pielęgniarska)
- zakłady pracy niepaństwowe
- organizacje społeczne (organizacje non profi)

2. Podmioty międzynarodowej polityki społecznej:
a) Narody Zjednoczone
- Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)
- Organizacja Wyspecjalizowana Narodów Zjednoczonych (OWNZ)
b) Związki Zawodowe
- Międzynarodowe Centrum Związków Zawodowych
c) Międzynarodowe Organizacje Pozarządowe
d) Międzynarodowe Organizacje Integrujące
3. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
- Rada Bezpieczeństwa
- Rada Powiernicza
- Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
- Rada Ekonomiczno-Społeczna
- Sekretariat
a) Narody Zjednoczone
- Uchwala akty prawne, stanowi prawa

26. Przyczyny zmiany społecznej

Zmiany społeczne powstają na skutek postaw dążenia człowieka do zniesienia wszelkich ograniczeń natury społecznej. Są efektem dążenia do wolności. Zmiany społeczne są konsekwencją zjawisk idei postępu. To dążenie do idealnie zorganizowanego społeczeństwa. To dążenie do postępu przez wyeliminowanie przypadkowości. Wywodzi się z wiary w to, że możemy odkryć prawa rządzące procesami społecznymi. Zmiany są wynikiem ogólnych procesów społecznych.

• Idea konstruktywizmu- wywodząca się z przekonania, że człowiek ma nieustannie konstruować rzeczywistość, udoskonalać świat;

• idea progresywizmu- nieustanne dążenie do doskonałości.

Teorie ewolucyjne mówią w jaki sposób ewolują społeczeństwa, w jaki sposób zachodzą w nich zmiany.

Teorie funkcjonalistyczne pokazują społeczeństwo jako zmieniające się ze względu na funkcje. Zmiana społeczna nie jest ewolucją, wydarzeniem, wymianą osób. Zmiana społeczna to zjawisko zbiorowe. W zmianie musi uczestniczyć cała zbiorowość. Związana jest ze strukturą organizacji społecznej jak również mechanizm funkcjonowania tej organizacji. Zmiana jest utożsamiana z rozwojem społecznym.

Warunkami zmiany społecznej są wszelkie elementy kontekstu społecznego. Aktorami zmiany społecznej są inicjatorzy tejże zmiany, elity przywódcze i samo społeczeństwo. Determinanty zmiany społecznej: polityczne, technologiczne, czynniki demograficzne. Najczęściej występuje związek między elementami prowadzącymi do zmiany. Są to czynniki o charakterze politycznym, ekonomicznym i kulturowym. Im silniejsza synchronizacja tym większe prawdopodobieństwo zmiany.

Czynniki zmiany społecznej:

• technologia- manipulowanie środowiskiem

• Przekonania i poglądy ludów

• Standardy społeczne- wyobrażenia jakiego typu strukturę możemy zaakceptować a jakiego typu nie

• subkultury- idee kultury alternatywnej skierowane przeciwko ideom kultury dominującej

• procesy demograficzne- struktura wieku opóźnia lub przyśpiesza zmiany.

27. Zjawisko geriatryzmu- definicja i znaczenie

Pojęcie geriatryzmu zwane inaczej agizm wprowadził Robert Butter i oznacza ono negatywne postawy, uprzedzenia wobec ludzi starych. Uprzedzenie to wynika z negatywnych stereotypów starości, jest ono podobne do rasizmu i seksizmu.

Agizm wiąże się z izolowaniem się młodszego społeczeństwa od osób starszych.

28. Kanały mobilności społecznej

Mobilność społeczna to proces społeczny, dzięki któremu tworzy się struktura społeczna. Ma ona charakter strukturotwórczy, a to odzwierciedla nierówności stratyfikacji w społeczeństwie społeczeństwo jest zróżnicowane.

Kanały mobilności społecznej:

1. kanał edukacyjny- może być drożny, bądź niedrożny, oświata musi być dostępna dla wszystkich aby był ten kanał drożny, czynnikiem blokującym może być płeć, pochodzenie społeczne, wyznanie religijne, wysokość dochodów.

2. Kanał kapitałowy- dziedziczenie kapitałów po rodzicach

3. Kanał polityczny- szybkie wstępowanie do partii politycznych, grup poselskich. Kryterium lojalności wobec swego patrona ma znaczenie w awansie. Droga powiązań politycznych gdzie nie trzeba należeć do partii, wystarczy pełnić funkcje dla partii, wspierać ludzi nie należących do partii.

4. Kanał nomenklaturowy- uzyskiwanie wysokich funkcji

5. Kanał służb- w państwach demokratycznych ma ograniczony zasięg; dużą rolę odgrywa w państwach wyznaniowych, totalitarnych

6. kanał udanych małżeństw- poprzez wejście do rodziny, wżenienie się jako łatwa droga awansu

7. bariera gwiazd- rzadko obejmuje więcej niż jedno pokolenie, wykorzystanie swoich talentów.

Mobilność pionowa- zwana wertykalną, czyli taką, która prowadzi z dołu do góry, albo z góry na dół. To jest mobilność awansu, mobilność zstępująca opiera się na degradacji.

Mobilność pozioma- opiera się na zmianie pracy, zwana horyzontalną. Ruchliwość odbywa się na zasadzie przeniesienia z jednego zakładu pracy do drugiego, bez zmiany zarobków, ze względów rodzinnych, konflikt z szefem, utrata stanowiska

29. Niedostosowanie społecznie i ich specyficzne zaburzenia osobowości

Niedostosowani społecznie- dzieci i młodzież, u których na skutek zaburzeń wewnętrznych, lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone zaburzenia w zachowaniu.

Objawy niedostosowania:

• podziw i zainteresowanie czynami społecznie nieakceptowanymi;

• cynizm i brawura;

• nieżyczliwy stosunek do człowieka;

• stałe konflikty z otoczeniem ( na tle stosunku norm, regulaminów, ludzkiego mienia, nieodpowiedni stosunek do własnych czynów);

• nieumiejętność zżycia się z grupą (brak poczucia bezpieczeństwa, agresja, zaspokajanie potrzeb niższego rzędu tj. popędów z powodu niemożności zaspokojenia potrzeb wyższych);

• wyłamywanie się z wszelkich norm;

• zrzucanie winy na otoczenie;

• niechęć do pracy i nauki;

• brak poczucia odpowiedzialności za swoje życie;

• życie chwilą, przygodą, awanturą;

• duża wyobraźnia;

• brak hamulców, krytycyzm;

• brak wizji życia w płaszczyźnie etycznej;

• brak umiejętności wyjścia z trudnej sytuacji.

Typowe wykroczenia obserwowane w niedostosowaniu społecznym:

• wagary,

• wulgaryzmy,

• kłamstwa,

• oszustwa,

• szantaż,

• ucieczki z domu,

• włóczęgostwo.

Objawy, które utrzymują się długo ulegają pogłębieniu.

Niedostosowani społecznie psychopaci:

• deficyt lęku

• brak empatii lub niski jej poziom

• orientacja na zaspokojenie własnych egoistycznych dążeń

• etiologia genetyczna

• wpływ środowiska

• nie mają deficytów intelektu, często są wybitnymi ludźmi

• brak zdolności do zmiany sposobu postępowania, chociaż zdają sobie sprawę z niekorzystnej sytuacji.

Psychopaci indyferentni:

Można tu zaliczyć hipertymików pogodni, weseli, ożywieni, łatwo nawiązują kontakty, przyjaźni ludziom, co stanowi tylko pozorną, powierzchowną powłokę osobowości, brak podłoża uczuciowego. W sytuacjach trudnych stają się drażliwi, kłótliwi, beztrosko nieodpowiedzialni, lekkomyślnie traktują zobowiązania, do celu dążą przez kłamstwo, intrygę, samochwalstwo. Jeśli jest ambitny to za pomocą tych cech osiągnie wszystko co chce, za niepowodzenie obwinia otoczenie, nie potrafi krytycznie ocenić swoich błędów i wad, ale widzi je u innych, co prowadzi do wrogich ustosunkowań.

Psychopaci bezradni i depresyjni

Wykorzystują szczególnie upośledzonych, dają się wykorzystywać, podatni na swoiste wpływy środowiska, staje się taki, jak osoba, z którą przebywa, nie umie oprzeć się wpływom otoczenia łatwo ulega wpływom wewnętrznym (popędy, stany uczuciowe) i zewnętrznym, brak energii i siły woli do przeciwstawienia się bodźcom oddziaływującym na niego, brak koncentracji, szybko się zniechęcają, popadają w stan bezwolny o zabarwieniu depresyjnym.

Niedostosowani społecznie charakteropaci:

Przyczyny charakteropatii:

• organiczne uszkodzenie mózgu;

• zapalenie opon mózgowych;

• choroba Heinego-medina;

• uszkodzenie mózgu, szczególnie po stronie czołowej.

Cechy charakterystyczne:

• nadpobudliwość, bądź apatyczność, i ociężałość intelektualna,

• nadwrażliwość,

• nadmierna ruchliwość,

• labilność emocjonalna,

• utrudniony prawidłowy proces edukacji,

• zmniejszona wydajność pracy ucznia, lub niechęć do nauki,

• trudności w skupieniu uwagi,

• niesystematyczność,

• niekonsekwentność,

• nieopanowanie popędów,

• tendencje do działania agresywnego,

• stale powtarzające się konflikty z otoczeniem,

• trudności w dostosowaniu się do norm obowiązujących w środowisku,

• drażliwość,

• wybuchowość,

• skłonność do czynów impulsywnych i wyładowań afektywnych w postaci wybuchów wściekłości ( w stanach pobudzenia bywają groźni)

• często zawężone pole świadomości

Cechy charakteropatyczne przypominające psychopatię:

• skłonność do kradzieży,

• kłamstwa,

• ucieczki z domu,

• włóczęgostwo,

• lenistwo,

• brak poczucia dystansu wobec starszych,

• brak karności,

• nieumiejętność zgodnego życia z otoczeniem,

• okrucieństwo,

• skłonność do nałogów,

• lekceważący stosunek do zadań życiowych i społecznych,

• skłonność do wybryków płciowych.

Charakteropaci są często wykorzystywani przez psychopatów (są żołnierzami do wykonywania czarnej roboty). W lżejszych przypadkach, pod wpływem oddziaływania wychowawczego możliwe jest częściowe lub niemal całkowite pozbycie się złych właściwości charakteropatycznych. W niepomyślnych warunkach środowiskowych utajone cechy charakteropatyczne mogą się wyzwolić i wtórnie rozbudować.

Nieprzystosowani społecznie neuropaci

• Podwyższony poziom lęku

• Wrogo nastawieni do wszystkiego

• Agresywność

• Zaczepność

• Ekstrawertycy, przez co zjednują sobie ludzi

• Podejrzliwi

• Labilni emocjonalnie

• Negatywna postawa wobec struktury władzy

• Zdolni do internalizacji norm moralnych

• Czują się niekochani i odtrąceni.

Agresywno lękowi ze skłonnością do neurotyczności

• Czuja się odtrąceni i niekochani

• Nieśmiali

• Fantazjują

• Zachowania aspołeczne dla utrzymania równowagi psychicznej

Jednostki z zaburzeniami emocjonalnymi

• Uciekają w świat fantazji

• Kłamią

• Spotykają się z ludźmi, żeby zagłuszyć lęk, często chodzą do kina

• Czują się niekochani i odtrąceni

• Niedojrzali emocjonalnie

• Nieśmiali

• Zniechęceni

• Mają poczucie niższości

• Mają mało przyjaciół

• Mało odporni na frustrację

• Często sięgają po alkohol

30. Metody i techniki oddziaływania resocjalizacyjnego

Są to metody i techniki wg. Czapowa i Jedleńskiego

1. Antropotechnika resocjalizująca- wykorzystuje się tu obcowanie społeczne do realizacji zadań, których w efektach jest resocjalizacja. Narzędziem oddziaływań resocjalizacyjnych jest człowiek, pojmowany jako indywidualna jednostka. Podstawą zasadniczą antropotechniki jest diada tj. stosunek między wychowankiem a wychowawcą, zależność, która się wytwarza.

1. Psychotechnika wychowania resocjalizacyjnego- wykorzystujemy zależność intencjonalnego oddziaływania osobowo twórczego, stosuje się tu:

• Metodę ukierunkowującą aktywność wychowanka (czynniki zewnętrzne). Celem jest aktywność wychowanka przez:

• Przekazywanie decyzji, poleceń, zadań. Ważne jest tu ton i siła głosu, należy nieraz udawać, że się czegoś nie widzi, to mają być polecenia by zmusić wychowanka do aktywności;

• Doradzanie wychowawcze ukierunkowane na działania wychowanka, ukazać mu niewidzianych przez niego aspektów sytuacji ( wychowanek nie jest w stanie wielu rzeczy przewidzieć). Wyjaśnić na czym polegają niewłaściwe zadania;

• Przekonywanie, aby ukierunkować jego aktywność, w sposób arbitralny ( powiedzieć tak ma być, ale to sposób narzucający lepiej jest przekonać wychowanka do zalecenia. Wiele rzeczy tu od wychowawcy zależy od jego osobistego wkładu, ukierunkować na dobre, pozytywne zachowania.

- Metodę podtrzymującą i intensyfikującą- uzyskaliśmy efekty to zintensyfikowanie doświadczeń wychowanka (czynniki wewnętrzne- zmiana wewnętrzna), otrzymujemy poprzez:

• Organizowanie doświadczeń, sytuacji, gdzie wychowanek będzie miał okazję wykazać w sposób najbardziej naturalny ( trudno przeprowadzić resocjalizację w warunkach izolujących)

• Działania dyscyplinujące- (pedagogiczne)- przez systematyczną pracę bez stosowania kary. (systematyczne oddziaływanie wychowawcze)

• Wpływ osobisty wychowawcy- własnym przykładem muszę pokazywać sposób postępowania taki, jaki powinien być, muszę być jako wychowawca przeźroczysty)

1. Socjotechnika- wykorzystujemy zależność ze względu na zbiorowość społeczną. Poprzez grupę istnieje szansa wyprowadzenia z wykolejenia. To technika psychologiczna, zawsze zajmuje się człowiekiem. Przykładem grupy socjotechnicznej jest grupa AA

Metody wykorzystywane w socjotechnice:

• Metody ukierunkowujące wpływ grupy

Kształtowanie celów i norm struktury grupy. Wychowawca kształtuje grupę, podaje cele atrakcyjne dla wszystkich osób w grupie. Efektem jest ulepszenie kontroli społecznej. Ważna jest demokracja i równe pozycje w grupie. Na tej bazie powstała koncepcja wychowawców ulicznych/osiedlowych. Polega to na wchodzeniu przygotowanych osób w grupy dziecięce i młodzieżowe i kierowanie nimi. Kierowanie grupą i kształtowanie jej samorządu. Z grupy wyłaniani są liderzy.

• Metody intensyfikujące i podtrzymujące

Poprzez działania zmierzające do podniesienia prestiżu grupy, np. sport, turystyka. Ważne jest znaczenie rezultatów pracy tej grupy i jej społecznej aktywności. Grupa a nie jednostka stanowi podstawę do gratyfikacji. Podnoszenie prestiżu poprzez rywalizację między dwoma grupami. Należy uruchomić podniesienie poziomu spoistości grupy.

• Przydzielanie członkom grupy zadań dostosowanych do ich możliwości, oraz zapewniających im sukces

• Organizowanie reakcji grupy na pozytywne wyniki członków grupy

• Przydzielanie atrakcyjnych ról i funkcji

• Wpływanie na wzajemne stosunki wewnątrz grupy

• Wprowadzenie atrakcyjnych zajęć

• Włączanie członków grupy do podejmowania decyzji

• Rozszerzanie celów i rodzajów zajęć uprawianych przez grupę

Wykorzystanie metody harcerskiej= integrowania spoistości grupy; dzielenie grupy na mniejsze, w grupach prowadzi się zajęcia rekreacyjne, sportowe, kulturalno- oświatowe. Celem tej metody jest zwiększanie zaradności życiowej, np. drużyny nieprzetartego szlaku.

2. Kulturo technika oddziaływań resocjalizacyjnych- odwołuje się do pewnych wartości, dla potrzeb resocjalizacji

• Nauka szkolna- edukacja jest drogą do zmiany, resocjalizacji. Jest to instrument do zmiany

• Praca zawodowa- zatrudnienie wychowanka ma znaczenie resocjalizacyjne, bo uczy samopomocy i aktywności

• Rekreacja i kultura- prawidłowa organizacja czasu wolnego wymaga to samodyscypliny i aktywności doprowadza do rozwoju.

W kulturo technice wykorzystuje się:

• Zajęcia oświatowo kulturalne- muszą być akceptowane przez wychowanków i wychowawcę;

• Masmedia- filmy powodują, że wychowanek widzi, że te ich zachowania negatywne społecznie są akceptowane, ale trzeba to zmienić, wyeliminować skłonność do takich wzorców zachowania

21

Oceny te mają dokonać obie strony konfliktu, lub osoba z zewnątrz

---