Polityka zatrudnienia to czynne oddziaływanie państwa na rynek pracy. Funkcje polityki zatrudnienia:
redukcja bezrobocia
likwidacja ubóstwa
wypełnianie luki zatrudnieniowej
oddziaływanie na decyzje w sprawie wyboru między bezrobociem a inflacją
reorientowanie instytucji rynku pracy
Bezrobotny to osoba, która jednocześnie:
pozostaje bez zatrudnienia
poszukuje pracy
w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie rynku pracy efektywnie szukała pracy
w momencie badania oczekuje na podjęcie pracy w ciągu 15 najbliższych dni
jest fizycznie zdolna do pracy
Rodzaje bezrobocia:
frykcyjne - polega na równoległym występowaniu bezrobocia i wolnych miejsc pracy, powstaje w wyniku terytorialnego lub zawodowego niedopasowania podaży siły roboczej do popytu; związane jest z ruchliwością pracowniczą (zmiana miejsca pracy) i nie może być wyeliminowane całkowicie; część bezrobocia frykcyjnego powstaje w związku z przekwalifikowaniem się pracujących.
strukturalne - jest rezultatem niedopasowania liczby osób poszukujących pracy i wolnych miejsc pracy; spowodowane jest zmianami w strukturze przemysłu, niedopasowanym systemem kształcenia, zmianami w dekoniunkturze na świecie.
ukryte - wynika ono z nadmiernego, jak też nieracjonalnego zatrudnienia, przejawia się w nieuzasadnionym ekonomicznie zatrudnianiu kobiet i mężczyzn, sztucznym skracaniu czasu pracy, niewykorzystaniu czasu pracy, „przeludnieniu” administracji państwowej, rozbudowie sił bezpieczeństwa ponad rozsądne rozmiary, wydłużanie okresu kształcenia w szkołach dla niepracujących; obejmuje także zniechęconych poszukiwaniem pracy.
Do działań mających służyć zwiększeniu liczby miejsc pracy należą:
subwencjonowanie płac i zatrudnienia - nie powoduje ono zwiększenia napięć inflacyjnych; zatrudnienie wzrasta gdyż siła robocza staje się dla pracodawcy tańsza.
Problemy związane z subwencjonowaniem płac: stosowanie nieuczciwych praktyk przez niektórych przedsiębiorców w celu otrzymania subwencji, wzrost kosztów administracyjnych związanych z badaniem, czy przedsiębiorstwo kwalifikuje się do przyznania subwencji, stosowanie skomplikowanych metod kwalifikowania firm do otrzymania subwencji.
tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze państwowym - pobudzają aktywność zawodową w sektorach o wysokiej stopie bezrobocia; osoby bezrobotne przez długi okres czasu mają trudności ze znalezieniem zatrudnienia w firmach prywatnych.
popieranie szeroko rozumianej przedsiębiorczości, tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze prywatnym przez popieranie małych i średnich firm - jedną z metod popierania przedsiębiorczości jest system zasiłków celowych na zakładanie własnych firm, polega on na skłanianiu bezrobotnych do zakładania własnych małych firm, inną metodą są ulgi podatkowe, łatwy dostęp do informacji, pomoc organizacyjna.
roboty publiczne - dostarczają pracy dla bezrobotnych i rozwijają infrastrukturę.
Formy pomocy dla małych i średnich firm: udzielanie kredytów, przyznawanie ulg podatkowych, tworzenie systemu ochrony przed bankructwa, gwarantowanie zamówień rządowych, rozwijanie inicjatyw lokalnych na rzecz tych przedsiębiorstw.
Do działań mających służyć zmniejszeniu liczby bezrobotnych należą:
umożliwianie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę
przedłużanie procesu kształcenia
przedłużanie lub wprowadzanie obowiązkowej służby wojskowej
skracanie czasu pracy
wydłużanie urlopów
zmniejszanie liczby godzin ponadwymiarowych
zatrudnianie w niepełnym wymiarze czasu pracy.